خوەرگیران سەدە.. 9 دەوڵەت عەرەبی چەوەڕی دەگمەنترین دیاردە کەن
شەفەق نیوز - وەدویاچگن
لە ٢ ئاب ٢٠٢٧ دانیشتگەیل ٩ وڵات عەرەبی دیاردەیگ دەگمەن وەخوەیان دوینن کە وە "خوەرگیران سەدە" باسی کریەێد.
تا ماوەی چەن خولەکیگ خوەر وەتەواوی لە ئاسمان نیەمینێد، رووژیش بوودە جویر خوەرئاواییگ و دیمەنیگ ئاسمانی هەناسەبڕکێ دروس کەێد کە وە دەگمەن ناسیەێد.
راسیە سەرسامکەرەگە ئەوەسە کە "خوەرگیران سەدە" پارچەیگ گرێدەو کە پانییەگەی نزیکەی ٢٦٠ کیلۆمەتر و درویژییەگەی زیاتر لە ١٥ هەزار کیلۆمەتر بوود، وە ١١ وڵات و ناوچە رەد بوود: ئیسپانیا، جبل طارق، مەغریب، جەزائیر، تونس، لیبیا، میسر، سودان، سعودیە، یەمەن و سۆماڵ.
ماوەی "خوەرگیران سەدە" لە ساڵ 2027 وە مدووەیل فەلەکی تایبەت، لەوانە پێگەی زەوی وەچەو خوەر و پێگەی مانگ وەچەو زەوی، بیجگە لەوە کە ڕێڕەوی خوەرگیرانەگە لە نزیک کڕ ئیستوایی رەد بوود، کە سای مانگ و یەواشی زیاتر لەبان زەوی جولێد.
لە خوەرگیرانەگە، کە لە ساڵیگ دوو تا پەنج جار رویدەێد، مانگ وەتەواوی یان بەشیگی خوەر گرێد و سای خوەی خەێدە بان زەوی. ئی دیاردەی سەرسامکەرە تەنیا لە روی هەسارەگەو دیارە.
هەرلیوا ئی دیاردەی فەلەکییە خولگەیگ تایبەت دیرێد، هەرچەن هویرد نییە، کە وەپی ئویشن خولەیل خوەرگیران. وەناوبانگترینیان خول "سارۆس" کە ماوەی کەمیگ زیاترە لە ١٨ مانگ، لەو ماوەیە خوەرگیران وە نزیکەیی وە خود رز و نیشانە هاوشیوەیل دووارەە بوود.
مانگ کەمکەم خوەر پووشێد و لە زەویەو دیسکەگەی جویر ئەوەگ پەڵەیگ سیا لەبان روی خوەی دەرکەفتوێد، خوەرگیران تەنیا لە وەخت مانگ نوو رویدەێد، هەناێ مانگ کەفێدە ناوەین زەوی و خوەر بێت. لەی وەختە مانگ لە ئاسمان دیار نییە.
ئەرا جیهان و تا ئمساڵ، ناسا مەزەنە کەێد لە ٢١ ئەیلول ٢٠٢٥ نیمچە خوەرگیران بوود، کە لە ئەفریقا و ئەوروپا و باشوور ئاسیا دیار دەێد.
نیمچە خوەرگیران لە ٢٩ ئازار ٢٠٢٥ لە خوەرئاوا و باکوور ئەوروپا، باکوور خوەرهەڵات ئەوروپا، باکوور خوەرئاوای ئاوای رووسیا، باکوور خوەرھەڵات ئەمریکای باکوور، باکوور خوەرئاوای ئەفریقا، باکوور زەریای ئەتڵەسی، گرینلاند و بەش باکوور زەریای جەمسەری باکوور رویدا، کە لە باکوور خوەرئاوای ئاوای رووسیا و ئەوروپا و زەریای ئەتڵەسی بوی.
چەویلکەی تایبەت خوەرگیران یا ری ناڕاستەوخۆ ئەرا تەماشاکردن ئی دیاردە گرنگە.
