چاره‌نويس مناڵه‌يل "خلافه‌ت" له‌ عراق چه‌س؟

چاره‌نويس مناڵه‌يل "خلافه‌ت" له‌ عراق چه‌س؟
2016-11-17T09:52:45+00:00

دوياى ئه‌وه‌گ ريكخرياگ داعش ده‌سگرته‌ بان رويوه‌ر فراوانيگ له‌ خاكه‌يل عراقى و سوورى له‌ ساڵ 2014، حوكم تونڕه‌وى شه‌ريعه‌ت خوه‌ى زاڵ كرد و ده‌سكرده‌ مه‌زه‌نه‌كردن كاره‌يل بنه‌ڕه‌تى ئه‌را ده‌وڵه‌ته‌گه‌ى جوور چه‌سپانن باج و ريكخستن چالاكيه‌يل.

وه‌لێ ئى پرووژه‌يله‌ وه‌ل روى وه‌ڕوى بوينه‌وه‌ى هه‌ڵمه‌ته‌يل سه‌ربازى له‌ عراق كزه‌و بوى و ئاكامه‌يليگ ناپيشبينى كرياگ ده‌ركه‌فت ئه‌را مه‌ردم ئاسايى وه‌تايبه‌ت ئه‌را ئه‌وانه‌گ له‌ده‌س ئه‌و ريكخرياگ واينه‌.

تۆماركردن مواليد له‌لاى ده‌سڵاته‌يل له‌و ناوچه‌يله‌ تۆمار كريا ك كه‌فتنه‌سه‌ ژير حوكم ريكخرياگ ترۆريستى داعش، وه‌لێ ئه‌و ده‌سڵاته‌يله‌ هويچ سڵايگ له‌ ده‌يشت ناوچه‌يليان نه‌يرن و ئه‌و مناڵه‌يليشه‌ له‌ ده‌يشت ئه‌و ده‌سڵاته‌ ناونويس نه‌كريانه‌.

هه‌ر وه‌و خاتريشه‌ سه‌دان و بگر هه‌زاران مناڵ كه‌متر له‌ ته‌مه‌ن دو ساڵ ونيم له‌ناو شماره‌ى ئه‌و مناڵه‌يله‌نه‌ ك ره‌گه‌زنامه‌ نه‌يرن له‌ شوونه‌يل جياجياى خوه‌رهه‌ڵات ناوين و هويچ به‌ڵگه‌يگ فه‌رمى شك ناوه‌ن جوور هاووڵاتيى هه‌ر ده‌وڵه‌تيگ.

له‌ى باوه‌تيشه‌و، نه‌ته‌وه‌يل يه‌كگرتگ وت ئه‌و مناڵه‌يل بى ره‌گه‌زنامه‌ هه‌ڕه‌شه‌ى نه‌ياشتن مافه‌يل بنه‌ڕه‌تى ها بانيان جوور خوه‌نين و چه‌وديرى ته‌ندروسى و شايه‌ت له‌وه‌خت گه‌وراييش سه‌ختيه‌يل فيشتر باێده‌ تويشيان له‌ مه‌سه‌له‌ى ده‌سكه‌فتن وه‌زيفه‌.

جه‌نگ وه‌رده‌وام له‌ سوريا ئه‌را ماوه‌ى په‌نج ساڵ هووكار كووچكردن 10 مليۆن كه‌س بويه‌ له‌ شوون وماواى خوه‌يان، ئه‌ويش وه‌ل وجوود شماره‌ى فريه‌يگ له‌و مناڵه‌يله‌ ك له‌ده‌يشت ناوچه‌يل ژير ده‌سڵات حكومه‌ت سوورى يا له‌ناو كه‌مپ په‌نابه‌ره‌يل ده‌يشت مه‌رزه‌يل هاتنه‌سه‌ دونيا.

ساره‌ له‌وه‌ختيگ هاته‌سه‌ دونيا ك چه‌كداره‌يل ريكخرياگ داعش له‌ساڵ 2014 هاتنه‌ ناو شاره‌گه‌يان، وه‌لێ براگه‌ى ك عه‌لى ناويه‌ دوساڵ له‌خوه‌ى بويچگتره‌و له‌شوون واين خيزانه‌گه‌ى له‌ كه‌مپ دێبه‌گه‌ هاته‌سه‌ دونيا له‌ باشوور موسڵ.

محه‌مه‌د باوگ ئه‌و هه‌ردوگ مناڵه‌ ئويشێد: ناويان له‌لاى ده‌وڵه‌ت ريكخرياگ ترۆريستى داعش ناونويس نه‌كريانه‌، چوينكه‌ ئه‌گه‌ر ناونيسيان بكرديام له‌لايان باوه‌ڕنامه‌ى له‌داڵگبوين وه‌ناو ده‌وڵه‌ته‌گه‌يان ديانه‌ پيمان.

بريگ له‌ باوگه‌يل ناونويس مناڵه‌يليان له‌لاى داعش كردنه‌ ك دروشم ئه‌و ريكخرياگ ترۆريستيه‌ ها قه‌ى به‌ڵگه‌يل له‌داڵگبوينيان وه‌ ڕه‌نگ سيه‌و چه‌رمگ و گوزاره‌ى " لا اله إلا الله".

ئه‌را ئى مه‌سه‌له‌يشه‌، مهدى ئه‌لوائلى وه‌ڕيه‌وبه‌ر گشتى ده‌زگاى ره‌گه‌زنامه‌ وت: باوگ ئه‌و مناڵه‌يله‌ ك به‌ڵگه‌يل له‌داڵگبوين نه‌يرن ئه‌تويه‌نن سه‌ردان نويسينگه‌يل وزاره‌ت ته‌ندروسى بكه‌ن وه‌خاتر ناونويسكردنيان.

وه‌ل ئه‌وه‌يشا باوگه‌يليگيش باس له‌وه‌ ئه‌كه‌ن ك به‌ڵگه‌يل له‌داڵگبوين له‌ ريكخرياگ ترۆريستى داعش وه‌رگرتنه‌ ئه‌را مناڵه‌يليان، وه‌لێ دوياخر دڕينه‌سه‌ى له‌وه‌ختيگ ك هيزه‌يل عراقى ناوچه‌يليان ئازاد كردنه‌.

باوگيگ ك په‌نج مناڵ ديرێد و ته‌مه‌نى 41 ساڵه‌ خوه‌ى وه‌ناو ئه‌بو سعود ئاشنا كرد، ك بريار داگه‌ ناونويش منڵه‌گه‌ى نه‌كا له‌ ئوكتۆبه‌ر 2014 له‌ ئاواييگ له‌ باشوور موسڵ، ك له‌و وه‌خته‌ ئاوايه‌گه‌يان له‌ژير ده‌سڵات داعش بويه‌.

ئى باوگه‌ له‌ ده‌يشت كه‌مپه‌گه‌ى له‌ دێبه‌گه‌، وت: وه‌ل باقى مناڵه‌يلم ئه‌چم ئه‌را ده‌زگاى ئيقامه‌ تا ناونويسيان وه‌ ره‌سم و خه‌تم بكه‌م، ك يه‌يش ئسپاتيگه‌ ئه‌را مناڵه‌گه‌م، وه‌لێ حاڵ حازر كارت ناسنامه‌ نه‌يرم.

له‌ هه‌مان وه‌خت ئاژانس نه‌ته‌وه‌يل يه‌كگرتگ ئه‌را په‌نابه‌ره‌يل باس له‌وه‌ كرد ك خوازياره‌ ده‌سڵاته‌يل عراقى به‌ڵگه‌يل باوه‌ڕنامه‌ى له‌داڵگبوين مناڵه‌يل ده‌ربكا ئه‌را ئه‌و مناڵه‌يله‌ ك له‌ناوچه‌يل ژير ده‌سڵات ريكخرياگ داعش هاتنه‌سه‌ دونيا.

هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌يش ئه‌حمه‌د عه‌بده‌ وه‌ڕيه‌وبه‌ر كه‌مپ دێبه‌گه‌ ئه‌وه‌ ده‌رخست ك ئه‌و تيمه‌ كار وه‌ليا ئه‌كه‌ن هاوكارن وه‌ل نه‌ته‌وه‌يل يه‌كگرتگ و ريكخرياگيگ ئه‌هلى سويدى و حكومه‌ت عراقى ئه‌را چاره‌سه‌ر كيشه‌يل و ئاژانس نه‌ته‌وه‌يل يه‌كگرتگيش ده‌سميه‌ت ياسايى ئه‌را 175 حاڵه‌ت تائيسه‌ پيشكه‌ش كردگه‌.

به‌لقيس وه‌يل ك يه‌يش توێژه‌ريگ عراقيه‌ له‌ ريكخرياگ هيومن رايتس ووتش، باس له‌وه‌ كرد ك ده‌سڵاته‌يل عراقى پابه‌ندى ياسايى ناوده‌وڵه‌تى ها بانى له‌ مه‌سه‌له‌ى داين ره‌گه‌زنامه‌ ئه‌را ئه‌وانه‌گ له‌ناو خاكه‌يل عراقى وه‌بى ره‌گه‌زنامه‌ په‌يا بوينه‌.

به‌لقيس هه‌ميش وت: ده‌سڵاته‌يل عراق بايه‌سه‌ له‌بانى ئه‌وله‌ويه‌ت بيه‌ێد ئه‌را ڕيداين وه‌و خيزانه‌يله‌ ئاسانكارى خوه‌نين ئه‌را مناڵه‌يليان بكاو ئمتيازات بيه‌ێده‌ رووڵه‌يليان.

Shafaq Live
Shafaq Live