هووشداری و تەمێ.. نێچیرون بارزانی نووڕینیگ نوو ئەرا ناوخز و ناوچەگە خەێدە روی
شەفەق نیوز/ بەشداریکردن سەرۆک هەرێم کوردستان نێچیروان بارزانی لە چاپ سێیەم کۆڕبەن هەولێر وەشیوەی فرەیگ رووشن و ویرە بوی، لە کۆڕبەنەگە "نیگەرانی کەڵەکەبویەیل لەباوەت خوەرهەڵات ناوڕاس" پیشکەشکرد، کە نوڕینیگ گشتگیرانە بوی ئەرا دۆسیەیل ناوخوەی هەرێم، پەیوەنیەیل گاجاریگ وەرد حکومەت بەغداد، و نووڕینیگ ئەرا سیستەم فیدڕاڵی، و و رەسیە گۆڕەپان هەرێمی ئەوەگ پەیوەنی وە کورد دیرێد لە تورکیا و سوریا، و ئاڵشتکاری گەپەیل لە دیمەشق، و وەگەرد جەنگ لە غەزە و لوبنان، دووپاتکرد لەبان مافەیل دەستووری گەلەگەی، و وەهویر ئیسرائیل خسەو چارەسەرەیل سیاسی لەری ئاشتی راسگانی کرێد نەک بژاردەی سەربازی.
هەرێم و پەیوەنیەیلی وەرد بەغداد
بارزانی وەپای شێوازیگ دیبلۆماسی و عەقڵیەت ئارامەگەی لە خسنەروی پرسەیل و دارشتن هویرمانەیل ئەرا چارەکردنیان دەسوەپیکرد، دووپاتکرد لەبان پێویستە گفتوگوکردن لەناوەین پارتە کوردیەیل وەردەوام بوود، وە تایوەت پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتیمانی کوردستان، ئەرا پێکهاوردن حکومەت نوویگ خواست هاوڵاتیەیل بگردەخوەی.
دیاریکرد، بەشداریکردن رێژە فراوانەگەی هەڵوژاردن کۆتایەگە (72%) دەرفەتیگ وە پارتەیل وەرپرس وەخشێد حکومەت پتەویگ و جی باوەڕ دروسبکەن، هەمیش دووپاتکرد لەبان دویرەوکەفتن لە هەر جویرە لایەنگیریگ حیزبی، ئەرا وەدیهاوردن رێککەفتنیگ کە وەڵام ئاڵنکاریەیل قۆناغ ئیرنگە بدەێدەو.
لەباوەت پەیوەنی وەگەرد بەغداد، بارزانی ئاستەنگیەیل ئیرنگە لە ئەنجام وە هەڵە فامسن فیدڕالی لە دەستوور عراق وەسف کرد، وە لەوەرچەوگردن ئەوەگ روی دەێد نزیکترە لە ناوەندی.
ئەلاجووی هات دادگای فیدڕاڵی هویچ کووبوینەوەیگ لە هەولێر ئەنجام نەدا، کە هەوەجە کەێد ئەرا گفتوگوکردن لەبان واتای فیدڕاڵی و میکانیزم دەستووری بەرزەوکەێد کە ئەزەڵ وە ئارامی وڵات دەێد.
لە باوەت کلکردن نەفت، بارزانی رەخنە لە پەکخسن هەناردەکردن هەرێم گرد، دیاریکرد زەرد مادی گەپیگ وە عراق رەسانییە کە 20 ملیار دۆلار رەدکەێد.
هەمیش لەو باوەڕەس، "نەفت کەلوپەلیگ بازرگانیە و کاغەزیگ سیاسی نییە"، دووپاتکرد هەوەجە کەێد دەسبکرێد وە هەناردەکردنی لەری بەندەر جیهان تورکیا، هەر لەو چواسویکە هووشداریدا لە پشتگووشخسنن هەرێم کوردستان لە پرۆژەی "ری گەشەپێدان" کە بەسرە وە سنوور تورکیا بەسێد، دووپاتکرد هەوەجەکەێد پرۆژەگە فاکتەر یەکگردن بوود نە بەشەوبوین.
ناوچەگە
سەرەڕای ویرەداری هەڵوێستی، سەرۆک نێچیروان بارزانی، دەرفەتیگ وەدەسهاورد هەنای ئەرا رێزگردن لە سودانی وت " سەرۆک وەزیرەیل و دەوڵەت عراق فرە ژیرانە رەفتار کردن، نەهیشتن خوەی بخەێدە ناو ئاگر جەنگە ناوچەیەیل، عراق لەو ئاگرە دویرەوخسن، نووڕین ئیمە ئەوەسە عراق لەی وەردەوەردەیلە دویرەو بخەرێد، وەپای ئەوەگ لە ساڵ 2003ەو تا ئیسە وەردەوم تویش گیچەڵەیل فرەیگ بویە"، دیاریکرد، "عراقیەیل دەسکردنەسە هەسکردن وە بڕیگ دڵنیایی، ئابووریش دەسکردیەسە خاسەوبوین، وەختەگە پوریاگ نییە ئەرا ئەوەگ عراق بوودە بەشیگ لەی باوەتە".
بەڵام بارزانی چەوپووشی لە رخداریەیل دۆخ ناوچەگە نیەکەێد، نە رەهەندە قویڵەگەی، هەنای تواد وینەیگ لەو چشتەیلە بخەێدە روی کە رویدایە، وە ئیلهام وەرگردن لە ئەزموون خود کورد، رویوەرویبوینەوەی ستەم و ویرانکردن ئاوایەیلیان، ئوشێد "ئەوەگ لەغەزە و لوبنان رویدەێد وە شیوەی وەختانە لاوازیان کردیە، بەڵام نیتوەنێد کۆتایی وە دۆسیەگەیان بارێد"، دووپاتکەێد "مەردم وە جەنگ و کوشتار لەناونیەچوود، بەڵکم ئیرادەی پاکوتانن ئەرا وەدەسهاوردن مافەیلیان زیای کەێد.
بارزانی چەوپووشی لە لایەنەیل ئیسرائیلی نەکرد هەنای دیدگای هووشداری خوەی خسەروی و وت تەنیا پشت بەسان وە چارەسەر سەربازی نە تەنیا ئەرا خوەی بەڵکم ئەرا گشت ناوچەگە و تەنانەت لەبان ئەمریکا لێکەفتەی بەدیگ دیرێد.
وتیش "بایەت گشت هێزە چەکدارەیل لە ژیر کۆنترۆل حکومەت بوون، نیەوود هێزەیل جویر ئەوەگ ئەزرەت کەن رەفتاربکەن و گیچەڵ ئەرا حکومەت دروسبکەن، وە راشکاوی ئویشم، ئەگەر یە وەدەس ناد، لە کۆتایی گشتی زەردمەن بوون، ئیمەش زەرد فرەیگ وەپیمان رەسێد.
نەخشە ریگە ئۆجەلان
سەرۆک نێچیروان بارزانی ئاشکرایکرد سەرۆک پەکەکە عەبدولڵا ئۆجەلان ئەو نەخشە ریگەیگ "وەی نزیکە" دانەێد، بەڵام "چارەسەرەگە وەخت فرەیگ کیشێد، وە شەو و رووژیگ چارەسەرنیەود"داوا لە سەرکردەیل حیزبەگە کەێد
ئەرا ئێ بانگەوازە "بخەنە ناو چارەسەریگ سیاسی لەناو تورکیە کە سوود ئەرا کورد و تورک و گشت پێکهاتەیل تورکیا بیاشتوود".
ئاشکرایکرد، رۆل داشتیە لە ئاسانکاریکردن پرۆسەگە ئەرا لەیەکەو نزیککردن "شاند فیدڕاڵی" هەڵگردن "پەیام ئاشتی" لە ئۆجەلانەو ئەرا چەک دانان و سەرقاڵبوین وە پرۆسەی سیاسی ئۆجەلان لە تورکیا، یە ئەوەسە هەرێم کوردستان پاڵپشتی کەێد، دیاریکرد لە ئایندە رۆل سیاسی دوینێد ئەرا ئۆجەلان لە تورکیا، باوجی راسیگ هەس "ئەوەگ ئیمە لە عراق دیریمنێ نیەکرێد جویر نمونەیگ لە تورکیا یا سوریا جیوەجی بکرێد لەباوەت دۆسیەی کورد".
"تەمێیگ" ئەرا کورد.. و شەرع
سەرۆک هەرێم ئەوەیش ئاشکرا کرد کە "لەبان دەستپیشخەری خوەی و سەرکردایەتی کورد" شانوەشان تورکیا، رۆل داشتیە لە پاراستن سێ کویچەی کوردنشین حەلەب، وەتایبەت لە یەکەم رووژەل دەسوەپیکردن هێرشەگەی حەیعەت تەحریر شام ئەرا رمانن ئەسەد لە مانگ کانوون دویەم وەرین.
"ئیان برای ئیمەن لە سوریا، هەنای رویوەروی گیچەل بوونەو، ئەرک ئیمەس تا توەنین هاوکاریان بکەین و ئەوەش کردین، لەو وەختەو تا ئیسەیش تەقەلایەیل سەرکردایەتی هەرێم کوردستان، نەک تەنیا من، بەڵکم گشت سەرکردایەتیەیل ناوچەگە، ئەرا هاوکاری برایەیلمان وسیانە.
بەڵام تەمیەگەی بارزانی، وە پشت بەسان وە ئەزموونی لە کار سیاسی و پەسەندکردنی ئەرا بژاردەی دانوستاندن و چارەسەر سیاسی، نوێنەرایەتی کریابوی لە وتەگەی، "پەیامەگەمان ئەرا ئەوان رووشنبوی: هەوەجەکەێد لە پڕۆسەی سیاسی سوریا شوینیگ ئەرا خوەدان پەیابکەن، چەوڕێ مەکەن بانگدان بکرێد، بڵکم دەسپیشەری بکەن بچنە دیمەشق و بەشداری پرۆسەی سیاسی بکەن".
وەپای ئەزموون تایوەتەگەی کورد و عراق، بارزانی تەمێ ترەک دەێد وە گردنە دەسەڵات ناوەندی لە سوریا، وە لاوەرچەوگردن ئەوەگ ئێ ڕێبازە سەرکەفتی نیەود ئەگەر گشت لایەنەیل ناگرێد.
هەمیش زانیاری ترەک لە باوەت پیشهاتەیل سوریا ئاشکراکرد، کە نارووشنی فرەیگ رویدا وت "ئەوەگ رویدا تەنانەت ئەرا خود ئەحمەد شەرعیش ئەلاجوی بوی، پلانیگئۆپراسیۆن دیارکریاگیگ بوی لە حەلەب باوجی رمیان سەربازی هیشت هازەیل ( ئۆپۆزسیۆن) وەرەو دیمەشق بچن.
