ناکۆکی مادەی ١٤٠ یەکلاوە بویە .. نەینەوا ئامادەکارییەیل ئەرا رووژ سەرژماری راگەینێد و رخەیل پویچەڵ کەێد

شەفەق نیوز/ پارێزگاری نەینەوا لە باکوور عراق ئامادەکاری کەێد ئەرا ئەنجامدان سەرژماری گشتی دانیشتگەیل لە رووژەیل 20 و 21 تشرینی دویەم ئەمساڵ، لە یەکەم سەرژماری کە لە ساڵ 1997ەو لەی وڵاتە ئەنجام بیریەێد.

 پرس سەرژماری دانیشتگەیل پرسیگ سیاسی دڕکینە لە عراق، زیاتر لە ڕێکاریگ ڕێکخریاەیی، لەوەر خوازین پرۆسەی هەڵوژاردن و کۆتا کە پرۆسەی سیاسی لە عراق لە دویای لەشکرکیشی ئەمریکا لەبانی چنیاس.

 بڕ شمارەی دانیشتگەیل عراق لە ناو وڵات وە نزیکەی 43 ملیۆن کەس مەزەنە کریەێد، و شمارەی عراقییەیل دەیشت زیاتر لە شەش ملیۆن کەس کە لە نزیکەی 40 وڵات خوەرئاوایی و عەرەبی بەشەو بوینە.

 وەزارەت پلاندانان دووپات کەێد کە ئامانج لە سەرژماریەگە دانان داتایگ دروس و راسیانە لەبان شمارەی دانیشتگەیل ئەرا دڵنیابوین لە بەشەوکردن سەرچەوە و شایستە داراییەیل وەبان گشت پارێزگایل وە شیوەیگ یەکسان، یەیش بیجگە لەوە پشت وە داتای سەرژماری بەسن لە گەشەپیدان بانان بەرنامەیل.

 وەزارەتەگە دیاری کرد کە سەرژماری گشتی دانیشتگەیل رەفتار وەگەرد پرس تائیفی و نیشتیمانی و ئایینی ئەرا عێراقییەیل نیەکەێد، یەیش لە نشانەی نوویگ ئەرا ئەوە کە  ئەو هاوڵاتییە پرسیار لە پەیوەندی تائیفیی نیەکریەێد،  یەیش وە گامیگ خاس لە چەو خەڵک نریەێد لە عراقییەیل کە دژایەتی ریکارەیل چەسپانن ناسنامەی لاوەکی لە عراق کەن.

 رخەیلیگ لە نەینەوا

 هەرچەن سەرژمارییەگە تەقەلای رەسین وە ئامانجەیل گەشەپیدان دەێد، بەڵام لایەنە سیاسییەیل نەینەوا نیگەرانییان لەباوەت ناوچە جیناکۆکەیل و ئاوارەبویەیل خەڵک پارێزگاگە لە داتایل سەرژماری لە هەرێمی کوردستان نشان دەن.

 هەر لەو چوارچیوە ئەحلام کاکەیی، ئەندام ئەنجومەن نوێنەرەیل لە پارێزگاری نەینەوا هوشداریدا لەوە کە ئاوایەیل لە پارێزگای نەینەوا تا هەرێم کوردستان بخریەنە ناو سەرژماری دانیشتگەیل کە مانگ ئایندە دەسوەپی کەێد.

کاکەیی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: “بەشیگ لە ئاوایەیل ناحیەی حەمدانییە لە نەینەوا، وەتایبەت ئاوایەیل کاکەیی و ئاوایە عەرەبەیل، لە سەرژماری دانیشتگەیل پارێزگای دهۆک جیاکریان”.

 وتیش: پەیوەندیکردن وەرد دەسەڵاتدارەیل خۆجێیی نەینەوا و بەش ئامار لە نەینەوا ئەرا زانستن مدوو ئەوە کە ناوچەیلیگ نەینەوا لە سەرژمارییەگە خریانە بان هەرێم، کە ئەو دەسەڵاتدارەیلە دووپات کردن کە ئی ریکارە وەشیوەی رێکخریاگ   هاتگە، لە ڕێککەفتن ناوەین وەزارەت پلاندانان عراق و حکومەت هەرێم کوردستان، و ناوچەیلیگ نەینەوا خریانەسە ناو سەرژماری هەرێم جویر گامیگ رخدارە و هاتی ریەگە بسازێد ئەرا کارەیلیگ رخدارتر.

میوانداریکردن پارێزگار 

 ئی نیگەرانیەیلە بوینە مدوو ئەوە کە ئەنجومەن پارێزگا میوانداری عەبدولقادر ئەلدەخیل پارێزگار نەینەوا و نەوفەل سلێمان وەڕێوەبەر سەرژماری نەینەوا بکەێد ئەرا دانوسەنین لەو نیگەرانییەیلە، کە مەروان تائی ئەندام ئەنجومەن پارێزگای نەینەوا، ڕەتکردن ئەنجومەن ئەرا جیگیرکردن تیمەیل سەرژماری هەرێم کوردستان لە ناوچە کێشەلەسەرەیل ناو سنوورە ئیدارییەیل پارێزگای نەینەوا ئاشکرا کرد.

 تائی ئەرا ئاژانسەگە وت: “ئەنجومەن میوانداری پارێزگار نەینەوا کرد ئەرا پشتڕاستکردن ئەو زانیارییەیلە کە باس جیگیرکردن تیمەیل سەرژماری کوردستان لە ئاوای و ناوچەیل نەینەوا کە کەفتنەسە ناو ناوچە کێشە لەسەرەیل کە لەژیر دەسەڵات هیزەیل کوردن”.

 وتیش: "وەڕێوەبەرایەتی ئامار نەینەوا دووپات کرد کە تیمەیل لە ناوچە کێشەلەسەرەیل سنوور ئیداری نەینەوا بڵاوە وەپی کریەێد، و هەماهەنگی لە ناوەین وەزارەت پلاندان عراق و حکومەت کوردستان هەس لەباوەت کارکردن لەو ناوچەیلە کە لەژیر دەسیانە". کۆنتڕۆڵکردن هیزەیل پێشمەرگە و ئەوانەگ لەڕوی کارگێڕییەو سەر وە پارێزگای نەینەوان”.

ئەو ناوچەیلە کە ناکۆکی لەبانیان هەس 

 لەلاییگ ترەک عەبدولقادر ئەلدەخیل پارێزگار نەینەوا راگەیان کە گشت ناوچەیل سەر وە پارێزگای نەینەوا وەگورەی ئەو سنوورە ئیداریەیلە کە وەرجە مانگ نیسان 2003 پەسەن کریانە خریەنە ناو سەرژماری و لە چوارچیوەی داتایل پارێزگای نەینەوا و لە چوارچیوەی داتایل هەرێم کوردستان نیین.

دەخیل ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش: "نەینەوا پلەی یەکەم لە عراق وەدەس هاورد لە ئەنجامدان سەرژماری ئەزمونی دانیشتگەیل"، دووپات لەبان ئامادەیی تیمەیل سەرژماری کرد ئەرا وەجیڕەسانن ئەرک نیشتمانی سەرژماری لە بیس و بیس و یەکەم ئی مانگە، وتیش؛ لە هەردوگ رووژەیل سەرژماریەگە پشوو بوود، وە قەیەغەی هامشوو، داوا لە خەڵک کەێد هاوکاری تیمەیل سەرژماری بکەن ئەرا وەجیڕەسانن کاروبار گەشەپیدان لە پارێزگاگە و گشت عراق.

 دەخیل دووپاتیش کرد کە نەینەوا لە ماوەی ساڵەیل گوزەشتە لەوەر ئەنجامنەیان سەرژماری دانیشتگەیل تویش نادادپەروەری و گەورە بویە،  کە داتای فەرمیی دەوڵەت عراق شمارەی دانیشتگەیل نەینەوا لە کەمتر لە 3 ملیۆن کەس دیاری کردگە، لە وەختیگ شمارە راسیەگە هاتێ پەنج ملیۆن زیاتر بوود، یەیش نشانەس ئەرا ئەوە کە یە کاریگەری بەدیگ لەبان نەینەوا و بودجەی حکومەت فیدراڵی داشتیە.

 لەباوەت ناوچە کێشەلەسەرەیل، دەخیل دووپات کرد کە هەماهەنگی هاوبەش لە ناوەین حکومەت عراق و حکومەت هەرێم کوردستان هەس ئەرا ئەنجامدان سەرژماری دانیشتگەیل لە ناوچە کێشە لەسەرەیل لە پارێزگای نەینەوا.

وتیش: "گشت  کارەیل و شمارەدان و سەرژماری کە لە ناوچە جیناکۆکەیل ئەنجامدریەن لە داتایل پارێزگای نەینەوا توومار کریەن"، یەیش نشانەس ئەرا ئەوە کە ئەو ناوچەیلە گشت ئەو زەوییەیلە گرێدەو کە سەر وە سنوورە ئیدارییەیل نەینەوان وەرجە نیسان ٢٠٠٣.

 ئاوارەیل شنگال

 لەباوەت ئاوارەیل نەینەوا وەتایبەت پێکهاتەی ئێزیدی ئاوارە لە قەزای شنگالەو ئەرا هەرێم کوردستان، دەخیل دووپات کرد  کە پڕۆسەی سەرژماری دانیشتگەیل شوین نیشتەجیبوینیان لە چوارچیوەی ناوچەیل رەسەنیان پشتڕاس کەێد و نەک لەو ناوچەیلە کە لەناویان ئاوارەن کە فۆڕم سەرژماری ئەرا ئاواریل خانەیگ ئەرا شوین داکاسیان و میلکان رەسەنیان هاناوی  ئەرا دیاریکردن ناوچە ئاوارەیل، وەتایبەتی خەڵک شنگال.

هەماهەنگی هاوبەش 

 بەڵام ئەندامیگ ئەنجومەن نەینەوا لە پارتی دیموکراتی کوردستان، ئەحمەد کیکی دووپات کرد کە کار سەرژماری لە ناوچە جبناکۆکەیل وە هەماهەنگی ناوەین حکومەت عراق و هەرێم کوردستان ئەنجام دریەێد، و ئاشکرا کرد کە لێدوانەیل بەشیگ لە وەرپرسەیل و نوێنەرەیل و ئەندامەیل نەینەوا ڕەنگدانەوەی نەزانین خوەیانە لەبان ئەو هاوکارییە کە لە ناوەین بەغدا و هەولێر لەی رویە هەس.

 کیکی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش: “هەماهەنگییگ فرە هەس لە ناوەین دەسەڵات ئامار فیدراڵی و سیستەم زانیاری جوگرافی، و دەسەڵات ئامار لە هەرێمی کوردستان، ئەرا گفتوگۆکردن لەبان ئامادەکارییە هاوبەشە وەردەوامەیل ئەرا جیوەجیکردن سەرژماری گشتی دانیشتگەیل کە بڕیارە لە بیس ئی مانگ تشرین دویەمە وەڕیەو بچوود”.

کیکی وتیش: ئامانج سەرژمارییەگە ئەرا گشت لاییگ ئاشکراس، ئەویش کیشان وینەیگ روونە لە راسیانەی رەوشەگە ئەرا پەرەپیدان پلان و سیاسەت و ستراتیژی ئابووری و بەرهەمهاوردن ئەرا وەنوابردن و خاسترکردن ئاست خزمەتگوزاری ئەرا هاووڵاتیان”.

 ئامادەس ئەرا ژماردن

 لەباوەت ئامادەکارییەیل ئەرا پڕۆسەی سەرژماری، نەوفەل سلێمان وەڕێوەبەر سەرژماری نەینەوا ئامادەیی تیمەیل سەرژماری لە پارێزگای نەینەوا ئەرا ئەنجامدان سەرژماری دانیشتگەیل گشتی لە رووژەیل ٢٠ و ٢١ ئی مانگە راگەیان.

 سلێمان ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: "بەشەگەی توەنست لە ماوەی کوڵیگ نزیکەی 11 هەزار کەس ئامادە بکەێد ئەرا بەشداریکردن لە هەڵمەت سەرژماری نیشتمانی لە نەینەوا"، وتیش: "تیمەیل سەرژماری کارەیل ژماردن تا ٩٧ لەسەد تەواو کردنە، و بڕیارە کارەیل ژماردن بیگانەیل تەواو بکەێد”.

 لە کۆتایی ئویشێد: "900 هەزار باڵەخانە لە نەینەوا و ژمارە ئەرایان کریاس، لە بەغدا یەک ملیۆن و 100 هەزار بینا و لە بەسرە 600 هەزار بینا، یەیش بەڵگەس لەبان ئەوە کە نەینەوا لە روی ژمارەی دانیشتگەیل هیمان کەفتیەسە نوای فرە لە پارێزگایل".