نێچیرڤان بارزانی لە ئیلیزێه.. هەست تایبەتمەندی فەڕەنسی کوردی لەناوبەین هەولێر و پاریس
شەفەق نیوز/ نێچیرڤان بارزانی سەرۆک هەرێم کوردستان، میوان بیگانەیگ نییە هەنای چوودە ناو کۆشک ئیلیزێه لە پاریس ئەرا ئەنجامدان گفتوگۆی گرنگیگ وەگەرد ئیمانۆنیل ماکڕۆن سەرۆک فەڕەنسا، ک دوو پیاوەگە چەن جاریگ چەویان لەیەک کەفتگە، ئەراوە ئی سەردانە دووارە گیانیگ خەێدە ناو پەیوەندیە تایبەتەکان ک تا چەنیگ گریەی فەڕەنسا وە هەرێم کوردستان و کورد وە گشتی دا.
سرووشتیە ک سەردانەگەی نێچیرڤان بارزانی ئەراک پاریس ک لە سێشەممە - 3/30 دەسکردە پی بکەفێدە چوارچیوەی بتەوکردن ئەو گرنگیە ک ماکڕۆن وەرجە چوار ساڵ لەوەختیگ سەرۆکایەتی فەڕەنسا وەرگرد ئەرا باوەت کورد و هەرێم کوردستان وەتایبەت نیشانی داگە. ئەرا زانیاری ؛ دوو پیاوەگە لە ئەیلوول گوزەیشتە هەنای سەرۆک فەڕەنسا وەناکاوەو سەردان عراق کرد، و وەشیوەیگ شه‌خسی داوای دیدار نێچیرڤان بارزانی لە بەغداد کرد، ئەو مەوقە دویاترین دیداریان بوی.
ئەو سەردانە واتەو بەڵگەیل فرەیگ هەڵگرد، وەتایبەت ک هاتنەگەی لەچوارچیوەی گه‌ردین زوینەیگ بوی ك بەیروت له لوبنان گردەو ک کەفتە وەر کارەسات تەقینەوە گەپەگە، و خوازێد سیاسەتیگ ئەرا رزگارکردن قەیرانە حکومەتیەگە بخەێدە وەردەس، ئیجا بەغداد ک ئەو مەوقە چەن هەفتەیگ لەبان وەرگردن سەرۆکایەتی حکومەتەگە له لایه‌ن موستەفا کازمی رەد بوێ.
ماکڕۆن وە ئومید سوودگردن لە گەشەیل نوو سیاسی عراقی ، ئەرا خاسه‌و كردن پەیوەندیەکان لەناوبەین بەغداد و هەولێر ته‌قالا كرد، وهەمیش سەردانەگەی ماکڕۆن لە لووتکەی ناکۆکیەیلی وەگەرد رەجەب تەیب ئۆردوگان سەرۆک تورکیا هات.
سەرۆکە برادەرەگە
وەلی ئەوەیش یەکەم دیدار نێچیرڤان بارزانی و ماکڕۆن نەوی، ک وەرجەیە لە کانون یەکەم2017 وە ناو سەرۆک هەرێم کوردستان سەردانی کردگە، و خاوەن ماڵە فەڕەنسییەگە باسی وە (برادەر) کرد، و لەو وەختە نێچیروان بارزانی له یەکەم سەردان دەیشتیی وەشیوەی سەرۆک هەرێم راگه‌یان: من فرە ئەرزشدار پشتگیریکردن وەردەوام فەڕەنسا ئەرا هەرێم لەوەختە سەختەکان کەم .. و گەشەکردن پەیوەندیەیلیگ وەهێزتر وەگەرد فەڕەنسا ئەرا من هالە سەرەتاییەکان.
و بی گومان ک نێچیرڤان بارزانی هەس وە سوپاس ورێز گەورایگ وەرانوەر پاریس کەێد، ک خوەی و سەرۆک ماکڕۆن دەوریەیل گرنگیگ لە پڕەوکردن بووشاییەگە لە قۆناغ دویای ریفراندۆم سەروەخوەییەگە رانین، ئەوەیش لە دووپاتکردن لەبان گرنگی دەور فەڕەنسا هات لە مقەیەتیکردن ئەزموون و مێژوو هەرێم کوردستان، و ئەوەسا وەشیوەیگ سومبلی باس لە قونسڵیەگی فەڕەنسا لە هەولێر و لە سەردەم نیکۆلاس سارکۆزی سەرۆک وەرین فەڕەنسا کریەێد.
ئەراوە، ئەیە چوارەم دیدارە لەناوبەین ماکڕۆن و نێچیرڤان بارزانی، لە لاییگ تر لە پەیوەندیە تایبەتەگە لەناوبەینیان رەد کەێد، و رەسێدە سیاسەتیگ فەڕەنسی جیواز ک هەمیشە لە پەیوەندی فەڕەنسا وەگەرد عراق و هەرێم کوردستان وەشیوەیگ تایبەت جیوەجی کریاس.
داڵگ کورد
لە ساڵەیل گوزەیشتە، توێنیمن وەرەو سەردەمەیل سەرۆکایەتی فرانسوا میتێران لەناونی ساڵەیل 1981و 1995 بچیمنەو، ک لەو ماوەیلە خانم دانیال میتێران هاوسەری پەیوەندیەیلیگ تایبەت وەگەرد کورد دروس کرد، و دەور گرنگیگ داشت لە قەناعەت هاوردن وه حکومەت فەڕەنسا ئه‌ڕا دروسکردن ناوچەی قەیەغەی ئاسمانی ، ئەرا مقەیەتیکردن کورد لە ساڵ 1990 وەگورەی بڕیار ئەنجومەن ئاسایش ناودەوڵەتی 688 ، بەڵکم خانم میتێران خوەی سەردان هەڵەبجەیش کرد، و چەپکە گوڵیگ دانا له بان مونمێنت شەهیدەیل، و ئەوە نشانەدانیگ لە هەڵوێستەیل مرۆیی و هەستەیل سیاسی چەپ ئه‌و خانمه بوی ک ئەرا کاریگەری لەبان سیاسەت دەیشتی فەڕەنسا وەکاری هاورد.
لە قۆناغ کۆچبردن سەدان هەزار کورد ، دویای راپەڕین 1991، ئەرا پێشکەشکردن هاوکاریەیل و سەرنج ڕاکێشی کۆمەڵگای ناودەوڵەتی ئەرا زیانەیل کورد ، خوەی لە یەکەم کەسایەتیە ناوداره‌كان بوی ک سەردان کامپەیل ئاوارەکان کرد، ودویای گلەوخواردنی ئەرا پاریس لەزوانی باس کریا: ئەوەسا هەر شان وە شان گەل کورد ئارا مافە شەرعیەکانی جەنگ کەم.
ئەڵاجەوی نەوی ک فرە کەس نازناو (داڵگ کورد) لە خوەشەویستییان وەپی بڕینە باڵای، ک بەشیگ لە زوانی باس کردن ک خوەی مەسعود بارزانی و جەلال تاڵەبانی جوور فەرزەن خوەی زانێد، ئەراوە بویە خاوەن دەوریگ لەروسکردن پەیمانگای کوردی لە پاریس لە ساڵ 1982.
باوجی سەردانە سەرنجڕاکێشەگەی ئەرا هەرێم کوردستان هەمیش لە ساڵ 1992 بوی ك هەنای راگەیانن دروسکردن پەرلەمان کوردستان ئامادە بوی.
مەسعود بارزانی سەرکردەی کورد لە یەکەم کەسەیل بوی ک زەمینەسازی ئەرا گەشەپێدان پەیوەندیەکان وەگەرد فەڕەنسا کرد، ک خوەی لە ماوەی سەردەم سارکۆزی لە ساڵ 2011 سەردانی کرد، ئەوەیش ئەرا واژووکردن پرۆتۆکۆل گەشەپێدان پەیوەندیەکان لە چەن چینیگ، و هەمیش سێ جا لە پاریس چەوی کەفتە فرانسوا ئۆلاند سەرۆک وەرین، و ئۆلاند دوو جا سەردان هەولێر كرد لە 2014 و 2017 . هەنای سەرۆک فەڕەنسا لە ئەیلوول 2014 رەسیە هەرێم کوردستان، ئەو مەوقە ریخریاگ داعش لە دەروازەی هەولێر بوی.
ویستگەیلیگ فەڕەنسی
بایەدە ئاماژە بیەیمن ک فەڕەنسا دەور گەورایگ لە پاڵپشتی هێزەیل پێشمەرگە رانێد، لە ماوەی داگیرکردن چەتەیل داعش ئەرا ناوچەیلیگ لە هەرێم، ک بڕەیل گەورایگ لە چەک و ئامێرەیل و پسپۆڕەیل سەربازی ئەرا پشتگیریکردن جەنگاوەرەیل کورد لە جەنگەیلیان دژ داعش، رەوانە ی كوردستان کرد.
ئیجا جان ئێف لوردیان وەزیر وەرگری فەڕەنسا لەوە وەختە لە نیسان 2016 سەردان هەولێر کرد.
لەی دویاییە، راپۆرتەیلیگ راگەیانن باس کردن ک حکومەت فەڕەنسا دەرسیگ تایبەت لە بەرنامەیل په‌روه‌رده‌و و خوەنەواری فەڕەنسا ئەرا پۆل یانزە لە قۆناغ ناوەندی تایبەت وە کورد وباوەتەیلیان دانا. مەردم کورد لە فەڕەنسا فره هەس و ژمارەیان رەسێدە نزیکەی 150 هەزار كه‌س، ک هیلێدەی دویای ئەڵمانیا ، بوودە گەوراترین ژماره‌ی دانیشتوه‌یل کورد له وڵاتێگ لە ئۆروپا،.
دیارە ک فەڕەنسا خوازێد دەور پڕەوکردن بووشاییەگە بڕانێد ک ئیدارەگەی دۆناڵد تڕامپ وە دویرکەفتن فرەی لە باوەتەیل کورد پەیای کرد، چ لە عراق یا لە سوریا.
