چ جووره سستميگ هه‌ڵوژاردن ئه‌را عراق له‌باره ؟
و هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه بڕياريگ ده‌ركرد وه ئه‌وه‌ك ده‌ركردن قانوون په‌سه‌نكرياگ له ناوڕاس ته‌شرين يه‌كم بوود و هه‌ڵوژاردنه‌گه‌يش له رووژ ١٦ / ١ / ٢٠١٠ ئه‌نجام بدريه‌يگ . ئمجا نه‌ڕه‌سين وه ئه‌نجاميگ په‌سه‌نكردن قانوون هه‌ڵوژاردن چووگه‌وه ئه‌را گرنگی يا ئه‌هميه‌ت و كاريگه‌ری سسنم هه‌ڵوژاردن له‌بان وه‌زع سياسی و هيز لايه‌نه‌يل ركابه‌ر يا مونافس جياواز و هه‌مان وه‌خت جوور هاوپه‌يمانيه‌يل وه‌ڕاده‌يگ ك زوورم هيزه‌يل مه‌يدانه‌گه چه‌وه‌ڕی په‌سه‌نكردنه‌گه‌ن ئه‌را ئه‌وه‌ك بڕيار هاوپه‌يمانی بيه‌ن يا نه‌ء .
له‌عراق دوجار هه‌ڵوژاردن په‌رله‌مان ئه‌نجام درياگه ، يه‌كميان له ٣٠ / ١ / ٢٠٠٥ ك له‌تی سستم نوێنه‌رايه‌تی نسبی و ليست داخرياگ په‌يڕه‌و كرياو گشت عراق يه‌ك بازنه يا دائره‌ی هه‌ڵوژاردن بوی ، وه‌و مه‌عنا ك ده‌نگ لايه‌نه‌يل ركابه‌ر يا مونافس له‌بان ئاست گشت عراق جه‌مه‌و كرياو دوياخر نسبه‌ی سه‌د ده‌نگه‌يل راسه‌قينه‌ی هه‌ر لايه‌نيگ بووگه په‌يمانه‌يگ ئه‌را نسبه‌ی سه‌د كورسيه‌يل له‌په‌رله‌مان ، ئه‌را نموونه : ئه‌گه‌ر ليستيگ ٢٥% ده‌نگه‌يل وه‌ده‌س باريگ ئه‌وه ٢٥% كورسيه‌يل په‌رله‌مان به‌يگ . خاسی ئی هه‌ڵوژاردنه له‌وه‌سه ك هيز گشت لايه‌نه‌يل له‌بان ئاست نيشتمان ده‌ركه‌فيگ و يارمه‌تی دروسكردن هاوپه‌يمان ده‌يگ و له‌ئه‌نجاميش حكوومه‌ت جيگير و خاوه‌ن ده‌سڵات له‌لی كه‌فيگه‌وه . وه‌ل ئه‌وه‌يشا يارمه‌تيده‌ره ئه‌را ئه‌وه‌ك هيزه‌يل گه‌ورا بتويه‌نن شوون كه‌سه‌يل سه‌ر وه‌كه‌مينه يا ئه‌قه‌ليه‌ی دينی و نه‌ته‌وه‌يی له ليسته‌يليان بكه‌نه‌وه ، هه‌مان وه‌خت زامن به‌شداريكردن ژنه‌يل كه‌يگ له كاروبار سياسی ، وه ئه‌وه‌ك نسبه‌يگ له كورسيه‌يل ئه‌را ژنه‌يل دابنريه‌يگ . وه‌لی گرفت ئی جووره سستمه وه‌تايبه‌ت له وڵاته‌يل تازه ديموكراسی ئه‌وه‌سه ك بڕيار سه‌ركردايه‌تی پارته‌يل و هاوپه‌يمانه‌يل سياسی زاڵ بووگه بان بڕياره‌يل په‌رله‌مان و مه‌يدان فره ته‌نگيگ مينيگه‌وه ئه‌را ئه‌وه‌ك به‌رله‌مانتار هويروئه‌ڕای چوينه‌يل خوه‌ی بخه‌يگه روی و جه‌خت له‌بانی بكه‌يگ ، له‌وه‌ر ئه‌وه به‌عزه‌جاريگ به‌رژه‌وه‌ندی حزب و هاوپه‌يمانيه‌يل كه‌فيگه وه‌رده‌م به‌رژه‌وه‌نديه‌يل ملله‌ت ونيشتمان و هه‌ر له‌باره‌گا يا مه‌قه‌ڕ حزبه‌يله‌وه سياسه‌ت حكوومه‌ت يا قه‌واره‌يل په‌رله‌مانی دانريه‌يگ و په‌رله‌مان ته‌نيا بووگه شوون بڕيارداين پارته‌يل ده‌سڵاتدار ، ئی حاڵه‌تيشه وه‌ئاشكرا له‌چه‌ن ساڵيگ گوزه‌يشت ژيان سياسی عراق كه‌فتياگه وه‌رچه‌و ك تا سه‌ركردايه‌تی پارته‌يل بڕيار يه‌كلاكه‌ر نه‌ياتان ، په‌رله‌مان نه‌تويه‌نست بڕياريگ ده‌ربكه‌يگ .
له دويم هه‌ڵوژاردن ، ك له ١٥ی كانوون يه‌كم هه‌مان ساڵ ئه‌نجام دريا ، هه‌مان سستم نوێنه‌رايه‌تی نسبی په‌يڕه‌و كريا ، وه‌لی عراق دابه‌شكريا ئه‌را (١٨) بازنه يا دايره‌ی هه‌ڵوژاردن ، هه‌ر پاريزگايگ بازنه‌يگ هه‌ڵوژاردن سه‌روه‌خوه‌ی داشت و شماره‌يگ له كورسيه‌يل په‌رله‌مان كه‌فتياگه‌پی ، ك ئه‌ويش وه‌گووره‌ی قه‌واره‌ی مه‌ردمه‌گه‌ی و ئه‌را هه‌ر (١٠٠) هه‌زار كه‌س يه‌ك كورسی له‌په‌رله‌مان دانريا ، وه‌لی ته‌نيا (٢٣٠) كورسی ئه‌را (١٨) بازنه‌گه دانرياو (٤٥) كورسه تايبه‌ت كريا وه قه‌ره‌بووكردن . جياوازی فره‌بازنه‌يی ها له‌وه ك هيزه‌يل ركابه‌ر يا مونافس له‌بان ئاست پاريزگايگ كيشمه‌كيش كه‌ن و هه‌ر هيزيگ به‌شيگ له ده‌نگه‌يلی له پاريزگايگ فه‌وتيه‌يگ ، وه‌لی ئه‌رای جه‌مه‌و كريه‌يگ و له كورسی قه‌ره‌بوو يا ته‌عويزكردن وه‌گووره‌ی نسبه‌ی ده‌نگه‌يلی له‌و ٤٥ كورسيه به‌ش خوه‌ی به‌يگه‌وه . ئمجا خاسی ئی كاره ئه‌را ئه‌و هيزه‌يله‌سه ك له‌پاريزگايگ دياريكرياگ زوورمينه‌ی ده‌نگه‌يل مسۆگه‌ر كه‌ن و تويه‌نن زوورم كورسيه‌يل بووه‌ن ، وه‌ل ئه‌وه‌يشا ئه‌ندام په‌رله‌مان له‌ناوچه‌گه‌ی خوه‌ی و ، وه‌ده‌نگ مه‌ردم پاريزگاگه‌ی به‌يگه‌وه‌و په‌يوه‌ندييگ راسه‌وخۆ وه مه‌ردم پاريزگاگه‌وه كه‌يگ و تويه‌نيگ جه‌تكه‌ر بووگ له‌بان كيشه‌و گرفت ناوچه‌گه‌ی خوه‌ی ، وه‌لی له‌هه‌مان وه‌خت شايه‌ت بووگه سه‌به‌ب ئه‌وه‌ك ئه‌ندام په‌رله‌مان ئه‌وه‌نه خه‌م ناوچه‌گه‌ی خوه‌ی بخوه‌يگ ئه‌وه‌نه خه‌م عراقيه‌يل نه‌خوه‌يگ .
