بابانيه‌يل وسلێمانی
، له‌سه‌رده‌م فه‌رمانڕه‌وايی بابان كيشمه‌كيش و تون وتيژی فارسه‌يل و عوسمانيه‌يل بويه‌و شوون جوگرافيای قه‌ڵاچۆلانيش له‌وه‌ر نزيكی له‌مه‌رز ئيرانه‌وه شوونيگ بويه مه‌ترسی جه‌نگ ومرافه‌ی ناونی له‌شكر فارس وعوسمانيه‌يل بويه‌و هه‌ر يه‌ك له( نادر شاو سوڵتان مه‌حموود يه‌كم) له‌هه‌وڵ ئه‌وه بوين ميرنشينی بابان وه‌ره‌و لای خوه‌يان بكيشن ، كيشمه‌كيش ناوخوه‌ييش له‌ناو بنه‌ماڵه‌ی بابانيه‌يل وميرنشينيه‌يل كوردی ئه‌را ته‌خت و ده‌سڵات ئه‌وه‌نه‌ی تر مه‌ترسی له‌بان ناوچه‌گه دروس كردويگ ، يه‌يش له‌يوا كرد (مه‌حموود پاشای بابان ١٧٨١ ز) هوير له‌وه بكه‌يگ مه‌ركه‌ز وه‌ڕيه‌وبردن سياسی له قه‌ڵاچۆلانه‌وه جيواز بكه‌يگ ئه‌را شوونيگ تر ، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌يش فه‌رمانڕوايی برده نزيك ئاوايی (مه‌ڵكه‌ندی) ، دويای ئه‌وه‌يش ( ئبراهيم پاشای بابان) له‌ساڵ ( ١٧٨٣) فه‌رمانڕه‌وايی ميرنشينه‌گه گرته ده‌س و ده‌سكرده دروسكردن شار سلێمانی و له‌ساڵ (١٧٨٤) ته‌واوی كرد ، له هه‌مان ساڵ بابانيه‌يل پايته‌خت ميرنشينيه‌گه جيواز كردنه سلێمانی .
له ساڵنامه‌ی (١٩٥٥) سلێمانی ، ك له‌رووژنامه‌ی (ژين) په‌خشكريا ئويشيگ : ئبراهيم پاشای بابان خوه‌ی حوكمدار شار قه‌ڵاچۆلان بويه‌و له‌وه‌ر ناخوه‌شی و ته‌نگی شوونه‌گه‌و له‌ڕخ نه‌عره‌ته‌ی دوشمن وه تايبه‌ت له‌ترس نادرشا ناچار بويه ئداره‌ی كاروبار وڵاته‌گه‌ی باريگه شار سلێمانی .
سلێمانی له باكوور خوه‌رهه‌ڵاته‌وه ده‌ور درياگه وه زنجيره جه‌وه‌ڵ (ئه‌زمه‌ڕ) ك (١٧٠٢)مه‌تره‌وجه‌وه‌ڵ (گوێژه) ك (١٥٢٤) مه‌تره ، له‌باشووريشه‌وه كويه‌ی (به‌رانان) ك (١٣٧٣) مه‌تر به‌رزه‌و، له رووژهه‌ڵاتيشه‌وه ده‌يشت شاره‌زوور ك دريژيه‌گه‌ی (٤٥ كم) وپانيه‌گه‌ی (١٥كم) و، له‌رووژئاوايشه‌وه كويه‌ی (تاسلووجه) ك (٩١١) مه‌تره ، وه‌ل ئه‌وه‌يشا شاره‌گه (٨٥٣) مه‌تر له‌ئاست روی ده‌رياوه به‌رزه‌و ئاو و هه‌واگه‌ی وه ده‌ريای ناوڕاسه‌وه كاريگه‌ره‌و له وه‌رز زمسان سه‌رده‌و، وارانی و له وه‌رزتاوسانيشی وشك و گه‌رم و بی وارانه ، هه‌مان وه‌خت جياوازی فره‌يگيش له‌ناونی پله‌يل گه‌رمای شه‌و ورووژ و، وه‌رزه‌يل ساڵی كريه‌يگه‌دی .
له يه‌كيگ له شماره‌يل رووژنامه‌ی (ژين) ساڵ (١٩٥٥) ، وه‌ی جووره باس له شوون جوگرافيای شار سلێمانی كرياگه : { شار سلێمانی مه‌ركه‌ز ليوای سلێمانيه ، له ژويه‌ريه‌وه جه‌وه‌ڵ گوێژه‌و ئه‌زمه‌ڕ و له خواريه‌وه ئاو تانجه‌ڕۆ و زنجيره جه‌وه‌ڵ (گڵه زه‌رد) ده‌وری داگه ، پانايی روی وه‌ره‌گه‌ی (٢٠) مليۆن و (٢٥٠) هه‌زار مه‌تره‌و شماره‌ی مه‌ردمه‌گه‌ی ره‌سيگه (٦٠) هه‌زار كه‌س و ماڵه‌يليشی نزيكه‌ی (٧) هه‌زاره‌و شه‌ش كويچه‌ی سه‌ره‌كی گرته‌سه خوه‌ی ( كانی ئاسكان ، گوێژه ، مه‌ڵكه‌ندی ، سه‌رشه‌قام ، چوارباخ ، ده‌رگه‌زێن) . هه‌ر له‌باوه‌ت شار سلێمانيه‌وه رووژنامه‌گه نويساگه : له‌ناو شاره‌گه نه‌خوه‌شخانه‌ی گه‌ورايگ و دو بنگه‌ی ته‌ندروسی وشوون باخچه‌ی مناڵه‌يل هه‌س ، وه‌ل (٤٠) مزگفت و (٦) ميوانخانه‌و( ٣٥) كه‌بابكانه‌و ئاشخانه‌و (٥) چايخانه‌ی گه‌وراو بويچگ و (١٣) ده‌لاكخانه يا سه‌رتاشخانه‌و (١٠) حه‌مام و نزيكه‌ی ( ٢) هه‌زار دوكان و (٣) بانك . وه‌ی جووره بابانيه‌يل شار سلێمانی دروسكردن و ئيسه‌يش يه‌كيگه له شاره‌يل جوان هه‌ريم كوردستان .
