په‌يوه‌ندى بيزه‌نتينى و مه‌روانيه‌يل
ده‌وڵه‌ت مه‌روانیه‌یل وه‌ره‌و باكوور تا پاریزگایه‌یل بتلیس و مانزكیرت په‌ل كوتاوێد، ئمجا له‌باوه‌ت په‌یوه‌ندى ناونى كورد و بیزه‌نتینیه‌یل له‌سه‌رده‌م قه‌یسه‌ر بڕیگ زانیارى خاس له كتاوه‌گه‌ى "ئبن ئه‌زره‌ك" كه‌فته‌سه ده‌س ك له‌بان ده‌وڵه‌ت مه‌روانیه‌یل نویساسه‌ى.
له‌و سه‌رده‌مه‌یله بڕيگ له‌ناوچه‌یل كوردستان كریاوێده ناوچه‌ى دیاریكریاگ ناونى خه‌لافه‌ت و بیزه‌نتینیه‌یل، له‌شكر بیزه‌نتین فره‌جار مه‌رزه‌یل ده‌وڵه‌ت مه‌روانى شكانیان، ساڵ 993 جه‌نگ گه‌ورایگ روێداو دویاى جه‌نگ قورسیگ كورده‌یل وه‌سه‌ركردایه‌تى (میر ئه‌بو عه‌لى ئه‌لحه‌سه‌ن كوڕ مه‌روان) سه‌ركه‌فتن خاسیگ وه‌ده‌س هاوردن و دویاى شكانن بیزه‌نتینیه‌یل هه‌ردوگ لايه‌ن جه‌نگكه‌ر په‌یمانیگ ئاشتى ئمزا كردن . ئمجا له شوونه‌يل فره‌یگه‌و په‌لامار ئمپراتۆریاى خوه‌رهه‌ڵات ڕووم دریا، ساڵ 999 ئمپراتۆر وه‌خوه‌ى و له‌شكره‌گه‌یه‌و په‌لامار خه‌لیفه‌ى مسر دا ، ك خه‌ریك بوى شار حه‌له‌ب داگیر كردیاد، دویاخريش وه‌خوه‌ى و له‌شكره‌گه‌یه‌و خوه‌یان كیشانه‌و ئه‌را جۆرجیا له‌وه‌رخاتر مقه‌یه‌تیكردن له به‌رژه‌وه‌ندیه‌یل خوه‌ى له‌و ناوچه . ئمجا له‌ماوه‌ى گه‌شه‌ته‌گه‌ى ساڵ 1000 سه‌ردان ناوچه‌ى مه‌روانیه‌یل كردو له‌لایه‌ن (ئه‌بو مه‌نسور كوڕ مه‌روان) میر كورده‌يله‌و پیشوازى خاسیگ له‌لى كریاو دیارى فره‌یگیش وه‌پى به‌خشى. له‌ماوه‌ى ساڵ 1001 له‌ناوچه‌یل ئارارات مه‌نده‌و، دویاى دوساڵ دویره‌وبوین له كۆسته‌نتینپۆل، دى وه‌خوه‌ى و پاسه‌وانه‌یلیه‌و ك سكه‌نده‌ناڤى بوین گله‌و خواردن ئه‌را شوون خوه‌يان.
وه‌هه‌رحاڵ زوورم سكه‌یل كوردى سه‌رده‌م مه‌روانیه‌یل ك له‌سه‌رده‌م ڤێكینگه‌یل هاوریانه ئه‌را گۆتلاند له‌و ساڵه‌یله له‌شار مایفارقین دروس كریانه. له‌وه‌ختیگيش ك قه‌یسه‌ر سه‌ردان كوردستان كردگه وه‌رجه 1000 ساڵ ، بیگومان ئه‌و رووژ تاریخیه گرینگى فريه‌یگ داشتگه له‌په‌یوه‌ندى ناونى بیزه‌نتینى و كورد و باكوور (سكه‌نده‌ناڤیا)، دى بیزه‌نتینیه‌یل بڕيگ په‌یوه‌ندى جوراوجوور دبلۆماسى وه‌ل مه‌روانیه‌یل دروس كردن و ماوه‌ى فريه‌یگيش دریژه داشتگه جوور دانیشتن و دیدار و په‌یمان ئاشتى و كلكردن نوێنه‌ر و كلكردن دیارى . ئمجا وه‌ختى میر كورد (نه‌سر ئه‌لده‌وله) ده‌سڵات گرته ده‌س ساڵ 1011، قه‌یسه‌ر بیزه‌نتینى نوێنه‌ر خوه‌ى كلكرد ئه‌را موباره‌كیكردن له‌لى و له‌هه‌مان وه‌خت بڕيگ دیارى جوور ئه‌سپ و شتر و دیاريه‌يل تر گرانقیمه‌ت له‌لایه‌ن قه‌یسه‌ره‌و ره‌سيه‌پى.
وه‌ختى له‌ساڵ 1021 قه‌یسه‌ر بیزه‌نتینى ده‌سكرده جه‌نگ وه‌ل جۆرجیایا له‌نزیك شار ئه‌رزڕووم ، ده‌س وبازوو خوه‌ى نیشاندا له‌ناوچه‌گه‌و گفتگوو وه‌ل نوێنه‌ره‌یل بیزه‌نتینى وه‌رده‌وام بوى له‌شار ئه‌رزڕووم و شماره‌ى فريه‌یگيش له جۆرجيه‌يل ك له‌وه‌ر نائارامى وڵات خوه‌یان سه‌رهه‌ڵگرتیان، په‌نا هاوردنه وه‌ر ده‌وڵه‌ت مه‌روانى.
رۆهات ئاله‌كۆم
