شارستانیه‌ت به‌رز ئیلامیه‌یل
بيگومان جوور ئه‌وه‌گ سه‌رچه‌وه‌يل مێژووى باسى ئه‌كه‌ن، بڵاوبوين ئیلامیه‌یل هه‌ڕه‌شه‌یگ بویه له بان میزوپۆتامیه‌یل، ك ناوه‌ند ده‌سڵاتیان له بابل بویه له وه‌خت "نارام سین" و "سه‌رگوون" باوگى، ئمجا هه‌رچه‌نى ئه‌وانیش پیشكه‌فتگ بوینه ، وه‌لى وه‌ل ئه‌وه‌يشا له ناونیان جه‌نگ سه‌خت و مێژوويى په‌یا بویه، ك ئه‌ويش وه‌داگیركردن شار "سووسا"ى پایته‌حت ئیلامیه‌یل كووتایى وه‌پیهات.
ئمجا دویاى كوشیان "نارام سین" ئه‌وه بوى شا"پوزور ئینشۆ شیناك" تواس نواى په‌لاماره‌يل سه‌خت هه‌ردوگ ملله‌ت هاوسا"گۆتى و لولویى" بگرێد، ك گوایا ئه‌و هه‌ردوگ ملله‌ته ك جه‌نگ سه‌خت و مێژوويى كردنه جه‌نگكه‌ره‌یلیگ وه‌لیانا بوینه نه‌زانستنه كوچگیش بوه‌شنن و پیشكه‌فتگ نه‌وینه.
ئه‌وانه وه‌رجه 2200 ساڵ وه‌رجه زایین، نه‌ك هه‌ر میزوپۆتامیا داگير كردن و به‌س، به‌ڵكوو ئیلامیش گرتن. له جه‌نگیگتر دویاى 100 ساڵ شا"سیماش ئیلامى" له خوه‌رهه‌ڵات كویه‌یل ئسفه‌هان په‌لامار شار "ئوور" دا و داگیرى كرد، ك باس له‌وه‌يش ئه‌كه‌ن و ئویشن له دویه‌م په‌لاماريش ناوڕاس و باشوور میزوپۆتامیایش گرتگه.
دى ئه‌وه بوى له ژیر ده‌سڵات حه‌مورابى، میزوپۆتامیا له‌و داگیركه‌ره‌یله ئازاد كریا ك له خوه‌رهه‌ڵاته‌و هاتوین، دويا جه‌نگيش وه‌ل ئیلامیه‌یل له ساڵ 1750 وه‌رجه زایینى كریا، ك كاسیته‌یل له باكوور كویه‌یل زاگرۆسه‌و هاتن و نه‌ك هه‌ر ئیلام وه ته‌نيا داگير كردن، به‌ڵكوو گشت میزوپۆتامیایش خستنه ژیر ده‌سڵات خوه‌یان.
وه‌لى له دویاى سه‌ده‌ى 14، كاسیته‌یل وه‌رگه‌ى په‌لاماره‌يل دوشمنيان نه‌گرتن و شكیان و ده‌سڵاتيش كه‌فته ده‌س گال ئونته‌ش(Gal - Untash) و شوتروك ناهونته (Shutruk-Nahhunnte) . ئمجا ئه‌وانه‌يش بیجگه ئه‌وه‌گ شار "سووسا" گرتن، به‌ش فريه‌یگيش له میزوپۆتامیایش خستنه ژیر ده‌سڵات ئیلامیه‌یل.
مه‌لا جه‌ميل رۆژبه‌يانى
