حوكمڕانى حه‌سه‌ن عه‌لى خان لوتفعه‌لى خان
شه‌فه‌ق نيوز/ ئى حه‌سه‌ن عه‌لى خانه له رووژه‌يل حوكم خوه‌ێ، وه شيوه‌ێ زاهيد و عابده‌يل ره‌فتار كردياد و خزمه‌ت و خيانه‌ت له‌لاێ جوور يه‌ك بوين. شه‌و و ڕووژ خه‌ريك ڕاو و شكار بوين، يا له خه‌ريك عباده‌ت و خوداپه‌رسى بوى له كونج گووشه‌گيرى.
ده‌سڵات حوكمڕانى ولايه‌ته‌گه‌ێ سپاردوێده يه‌كيگ له خزمه‌تكاره‌يل خوه‌ێ. ئه‌را ماوه‌ێ دو ساڵ وه‌ى شيوه رووژگار برده سه‌ر، تا له‌ساڵ 1211 كووچى وه فه‌رمان پاشا وه‌ل(500) سوار له گشت هووزه‌يل كوردستان خوه‌ێ ره‌سانه كه‌ژاوه‌ێ شا، ك وه‌ره‌و ئازه‌ربايجان قه‌ره‌باغ و شوش تا ته‌فليس چياد.
وه‌ل ئه‌وه‌يشا"سوبحان وێرديخان"يش ك يه‌كيگ بوى له ئامووزايه‌يل حه‌سه‌ن عه‌لى خان، شماره‌يگ له پياو ماقووڵ و گه‌ورا پياوه‌يل كوردستان وه‌ل خوه‌يا برد و وه مه‌رام شكايه‌تكردن له حه‌سه‌ن عه‌لى خان روێكره كه‌ژاوه‌ێ شه‌هريار قاجار، تا قه‌ڵاێ"په‌نا ئاباد"ك ناوداره وه "شيشه فه‌قه‌ره" ناوداره، شه‌هريار قاجار كوشيا، سوپاێ ده‌وڵه‌تى ته‌رفتوين بوين و هه‌ر ده‌سه‌يگ و روێ كردنه لايگ و كوردستانيه‌يليش هه‌ر يه‌كيگ له‌ليان وه‌ل ده‌سه‌ێ خوه‌ێ گله‌وخواردن وه‌ره‌و كوردستان.
سوبحان وێرديخان چه‌ن رووژيگ وه‌رجه حه‌سه‌ن عه‌لى خان ره‌سيه سنه و خوه‌ێ كرده حاكم، ئمجا دوياێ وه‌سه‌رچگن هه‌فته‌يگ له‌بان حوكمه‌گه‌ێ، حه‌سه‌ن عه‌لى خانيش وه‌ل سواره‌يل كوردستان ره‌سيه نزيك سنه، ئمجا وه‌ختى ك سوبحان وێرديخان وه هاتن حه‌سه‌ن عه‌لى خان زانست وه‌بى دوياكه‌فتن هه‌يواێ وه‌ره‌و موڵك بابان.
له مانگ "زيلحجه"ێ 1212ى كووچێ، سێ مانگ دوياێ ئه‌وه‌گ شه‌هريار ئيران(فه‌تحعه‌لى خان قاجار)چيه يان ته‌خت پاشايه‌تى ئيران، سوبحان وێرديخانيش ئه‌مانوڵڵاخان كوڕ خه‌سره‌وخان والى وه 20 هه‌زار تمه‌ن ته‌ڵاوه كلكرده "دار الخلافه"ى ته‌هران ئه‌را ئه‌وه‌گ فه‌رمان و جنگ حوكمڕانى كوردستان ئه‌راێ بارێده‌و.
ئه‌مانوڵڵاخان له "محه‌ڕه‌م" 1213 ره‌سيه ته‌هران و چيه ماڵ ميرزا ئه‌حمه‌د وه‌زير كوردسان ك له‌و سه‌رده‌مه خه‌زنه‌دار ديوان بوێ و مه‌سه‌له‌گه له‌لاێ ميرزا ئه‌حمه‌د باسكرد. ئمجا ميرزا ئه‌حمه‌د وته ئه‌مانوڵڵاخان تن خوه‌د له گشتيان ئه‌ولا ترێد ئه‌را سه‌رۆكايه‌تى كوردستان و هه‌ر ئى پويل ته‌ڵاييه پيشكه‌ش وه حزوورى شاهنشاێ قاجار بكه‌و حكومه‌ت ئه‌را خوه‌د وه‌ربگر.
ئه‌مانوڵڵاخان ئى رايه په‌سه‌ن كرد و وه بوونه‌ێ ميرزا ئه‌حمه‌ده‌و چينه لاێ"حاجى ئبراهيم خان" سه‌در ئه‌عزه‌م و دريژه‌ێ روێداگه‌يليگ ئه‌ڕاێ باس كردن، سه‌در ئه‌عزه‌ميش مه‌سه‌له‌گه قه‌بول كرد.
وه‌لێ له‌وه‌ر ئه‌وه‌گ كه‌ژاوه‌ى شه‌هريار(كه‌ژاوه‌ێ شاهانه)له‌بان چگن بوێ ئه‌را گرتن خوه‌راسان، جيوه‌جيكردن كاره‌گه‌يان خستنه دوياێ گله‌وخواردن له سه‌فه‌ر خوه‌راسان.
ئمجا دوياێ گله‌وخواردن له سه‌فه‌ر خوه‌راسان و ريكخستن ئه‌و ناوچه، له مانگ"سه‌فه‌ر" 1214 حه‌سه‌ن عه‌لى خان له لايه‌ن ده‌وڵه‌ته‌و زيندانى كرياو ئه‌مانوڵڵاخان كوڕ خه‌سره‌وخان كريا حاكم كوردستاان، ك ماوه‌ێ حوكمڕانيه‌گه‌ێ چوار ساڵ بوێ وه ته‌مامى.
عه‌لى نه‌قى ئه‌لحسه‌ينى
