كورده‌يل له(ئه‌هواز و هه‌ريم فارس و خوه‌راسان)
ك باس كردگه‌و ئويشيگ : (كرمزان) سه‌رگه‌ورای ئه‌و سه‌رده‌م ناوچه‌ی ئه‌هوازه داوای هاوكاری يارمه‌تی له كورده‌يل كردگه له‌وه‌خت نه‌عره‌ته‌ی موسڵمانه‌يل ئه‌را بان خاك ناوچه‌گه‌يان ، وه‌لی دوياخر(كرمزان) دی ناچار بويه وه‌ل موسڵمانه‌يلا ريك بكه‌فيگ و ئمجا داوا له موسڵمانه‌يل كردگه وه‌رگری يا دفاع له‌لی بكه‌ن له‌وه‌ختيگ ئه‌گه‌ر هات و كورده‌يل ئه‌هوازپه‌لاماری دان ، ك دوياخر ئه‌وه بوی كورده‌يليش له‌ناونی خوه‌يان ريككه‌فتن و دوشمنايه‌تييگ له‌ناونی كورده‌يل و موسڵمانه‌يل رويدا له‌ناونی هه‌ردوگ ده‌رياچه‌ی (تيرومه‌ناز) له ئه‌هواز ، ك بيگومان يه‌يش وجوود كورد ئسپات كه‌يگ له‌وسه‌رده‌م و ناوچه .
له‌هه‌ريم فارسيش ، چه‌ن هووزيگ گه‌ورای كورد له‌و هه‌ريمه وجوود داشتنه ، جوير ئه‌وه‌ك (ئبراهيم محه‌مه‌د ئه‌لئستخری) له‌كتاو (ئه‌لمسالك وئه‌لمه‌مالك) باسی كردگه‌و ئويشيگ : ك شماره‌يان له (١٠٠) هووز زياتر بويه‌و له‌ناو ئه‌و هووزه‌يليشه چه‌ن سواريگ ئازاو هه‌ڵكه‌فتگ بويه ك هه‌ميشه چه‌ك و تفاق جه‌نگ داشتنه‌وئاماده بوينه ئه‌را وه‌كارهاوردنيان له‌هه‌ر وه‌ختيگ وه‌رانوه‌ر وه سوڵتان له‌حاڵه‌تيگ ئه‌گه‌ر هات و هه‌وڵدا په‌لاماريان به‌يگ يا ناڕه‌حه‌تيان بكه‌يگ . ئمجا دوياخر (ئستخری) باس له ده‌سڵاتدارێتی قه‌يريگ له‌و هووزه‌يل كورده كه‌يگ ك وه‌گووره‌ی باسه‌گه‌ی له‌يوا ده‌ركه‌فتگه له‌و سه‌رده‌مه كورده‌يل كاروه‌ده‌س بوينه‌و فارسه‌يليش خاوه‌ن حوكم و ده‌سڵات بوينه .
له‌باوه‌ت كورده‌يليش له‌ناوچه‌ی خوه‌راسان ، ناوبرياگ باس كه‌يگ و ئويشيگ : شار(ئنحه‌ز) يه‌كيگه له‌و شاره‌يل ده‌يشتاييه ك ها له‌ده‌يشتاييگ و (٧) ئاوايی داشتگه ، يه‌يش له نيمه‌ی يه‌كم سه‌ده‌ی چوارم كووچی و دوياخريش له چه‌رخ ١٧ی زايينی له سه‌رده‌م (شا عه‌باس) چه‌ن هووزيگ گه‌ورای كورد جيواز كريان ئه‌را خوه‌راسان ك شماره‌يان (٢٥) هه‌زار كه‌س بوين .
له‌بان قسه‌ی (ئه‌مين زه‌كی به‌گ)يش ، دو ميرنشينی گه‌ورای كورد (قوجان و بيجونورت) ك فره‌جار سه‌روه‌خوه‌يی بوين وجوود داشتنه ، وه‌تايبه‌ت ميرنشينی (قوجان) ك ته‌نيا ساڵانه پويل دياگه حكوومه‌ت ئيران و گشت كاريگيان سه‌روه‌خوه‌يی بوی و حكوومه‌ت ئيران فره‌جار تواس وه هه‌ر شيوه‌يگ بووگ مل وه‌پيان بچه‌منيگ و كۆنترۆڵيان بكه‌يگ ، وه‌لی چاريان نه‌كرد ، تا ئه‌وه بوی (نادرشا) په‌لامارياندا ئه‌را له‌ناوبردنيان ، دوياخريش له‌ساڵ (١٨٣٢) ئيران نه‌عره‌ته كرده بان قوجان وه هاوكاری ئه‌فسه‌رو تووپ گه‌ورای ئنگليزو ده‌ره‌نجام تويه‌نستن داگيری بكه‌ن و (ره‌زا قومريخان) گيرياو دوياخر له ته‌بريز كوشيا ، ئمجا (سامخان كوڕی) شوونی گرت ، ئی ميرنشينه مه‌نده‌وه تا دويا چه‌رخ ١٩ . وه‌ل ئه‌وه‌يشا تويه‌نيم بويشيم له‌فره له‌شوونه‌يل تر ئيران كورد هه‌س ، وه‌تايبه‌ت له (كرمان و به‌نده‌ر عه‌باس و باكوور رووژئاوا له‌ئيران وه‌ك قه‌زوين ) .
