تاريف شعرله لای شاعره‌يل
سه‌ره‌تا له تاريفه‌گه‌ی (ئفلاتۆن)ه‌وه ده‌س وه‌پيكه‌يم ، هه‌ڵويست ئفلاتۆن ده‌رهه‌ق وه شعر له‌بانه‌ی بنه‌ڕه‌ت نه‌زه‌ريه‌ی مه‌يل (رغبه) دامه‌زرياگه ، له‌بان رووشنايی ئی نه‌زه‌ريه‌يشه سێ جه‌هان دياری كريانه ئه‌را زانياری ئاده‌ميزاد وه‌ی شيوه :-
١- جه‌هان ئايديا يا مه‌يل : ك باره‌گای نموونه‌ی به‌رز راسی گشت چشته‌يله .
٢- جه‌هان هسوه‌پيكرياگ : شانۆ يا مه‌سره‌ح گشت چشتيگ مادديه‌و ئاده‌ميزاد وه يه‌كيگ يا زياتر له په‌نج هسه‌گه‌يه‌وه هس وه‌پيكه‌يگ و له‌لی ره‌سيگه‌وه .
٣- جه‌هان سايه‌كی : ئی جه‌هانه هونه‌رمه‌نده‌يل و هسياره‌يل وه‌سه‌به‌ب هونه‌ره‌يل جوانيه‌وه دروسيكه‌ن .
ئمجا له‌وه‌ر رووشنايی ئی سێ جه‌هانه (ئفلاتۆن) تاريف شعر وه‌ی جووره كردگه :-
(شعر) پيكهاتگه له ده‌مه‌تاريكردن چشته‌يل جه‌هان هسوه‌پيكرياگ . (ئه‌رستۆ)يش له‌تاريف شعر له‌روخساره‌وه كه‌فته‌سه شوون قسه‌گه‌ی ئفلاتۆن و له كتاو (بيوتيكا – هونه‌رشعر) وتگه : شعرده‌مه‌تاريكردن سروشته ، له‌يرا بايه‌سه ئشاره‌ت ئه‌را ئه‌وه بكه‌يم ك كتاو(بيوتيكا) له‌ڕه‌خنه‌سازی جه‌هانی ده‌ورگرنگ ياموهميگ داشتگه‌و ئۆرپيه‌يل له‌سه‌ده‌ی ١١ی زايينيه‌وه له‌ڕيگه‌ی ككورتكردنه‌وه‌گه‌ی فه‌سله‌سووف عه‌ره‌به‌وه (ئبن رشد) ئی كتاوه ناسينه . پرۆفيسۆر(هه‌رمن) كتاو (بيوتيكا) هه‌ڵه‌وگه‌ردانه‌سه بان زوان ئه‌ڵمانی وبيجگه ئه‌وه‌يش له‌ساڵ (١٤٩٨ز) له‌شار(ڤينيسيا) وه زوان لاتينی له‌لايه‌ن (جۆرجيوبلا)ه‌وه په‌خشه‌وكرياگه‌وساڵ (١٥٠٨)يش وه‌يارمه‌تی (جيۆڤانی سكاريس) وه زوان يۆنانی له‌چاپ درياگه . ئمجا قه‌يريگ له‌زانايه‌يل و رهخنهگرهيل دونيای ئسلام له‌باوه‌ت شعرو شاعره‌يله‌وه كتاو نويسانه‌و له‌وانه‌يش : (كوڕ سه‌لام ئه‌لجه‌محی و كوڕ قوته‌يبه‌ی دينه‌وه‌ری و قودامه كوڕ جه‌عفه‌ر)و له‌ی مه‌يدانه‌وه (قودامه كوڕ جه‌عفه‌ر) يه‌كيگ بويه له‌فكرمه‌نه‌يل و رهخنهگرهيل وه‌ناوبانگ عه‌ره‌ب له‌سه‌رده‌م خوه‌ی و له‌ساڵ (٣٣٧ك – ٩٤٨ز) مردگه‌وله‌كتاوه‌گه‌ی وه‌ی شيوه تاريف شعر كردگه‌و ئويشيگ : شعرقسه‌كردنيگ كيشدارو قافيه‌داره‌و مه‌عنايگ به‌خشيگ .
(رامبۆ)يش ك هه‌ر له‌ساڵ (١٨٣٧ز) وه‌مه‌به‌س داناين و چه‌سپانن ريڕه‌ويگ تازه له‌شعر ده‌سكرده‌سه په‌خشه‌وكردن ئه‌رای چوينه‌يلی و ، وتگه : جه‌هان شعرجه‌هانيگ تازه‌سه‌و هويچ په‌يوه‌ندييگ وه جه‌هان دوينرياگ و جه‌هان ژنه‌فياگه‌وه نه‌يريگ .
(عه‌لائه‌دين سه‌جادی)يش نويساگه : (به‌ڵی شعر ده‌زگايگه ئه‌را ئه‌وه‌ك پياگ مه‌عنای له‌خه‌ياڵ نازگيگه‌وه وه‌پی به‌يگ و سووز خوه‌نه‌وار وه‌ك كاره‌با كيشيگ ) .
شعريش چه‌ن جووريگه ، له‌لای فره‌نسيه‌يل سێ جوورن وه‌ی ناوه‌يله : (شعر شه‌ڕشووڕ{ملحمه} ، شعر گوورانی ، شعر ده‌مه‌تاری يا لاساييكردن ) ، وه‌ل ئه‌وه‌يشا هه‌ر يه‌كيگ له‌ليان چه‌ن به‌شيگ له‌لی كه‌فيگه‌وه .
