مەسعوود پزیشکیان.. پزیشکیگ نەشتەرگەری کە وەنیازە چاکسازی لە ئیران بکەێد

هەگ یەکەمین ئەنجام لە سندووقەیل دەنگدان راگەیەنریا، پزیشکیان هاتە دەیشت و روی لە ئیرانییەیل کرد و وت: قەسەم وە شەرەف خوەم کە لەی ریە وە تەنیا ئیوە نەیلم، ئەراوە من وە تەنیا وەجی نەیلن، پەیمان دا “دەس برادەری ئەرا گشتی دڕا کەیمن، چوینکە ئیمە خەڵک ئی وڵاتیمن”.

 سەرکەفتنەگەی پیزشکیان تا رادەیگ ئەرا فرە کەس سەسامکەر بوی، هەرچەن لە پیشەنگی ئەنجامەیل قۆناغ یەکەم بوی کە هەفتەیگ وەرجەیە وەڕیەو چگ، کە وە نزیکەی 10 ملیۆن دەنگ کەفتە نوای جەلیلی، کە نزیکەی 9.4 ملیۆن دەنگ هاورد، بتوانێد لە قۆناغ دویەم سەرکەفتن بارێد، چوینکە دەنگ دەنگدەرەیل کوینەپەرس کەفێدە دەسی کە دەنگ وە کاندیدەیل ترەک دانە، وەتایبەتی محەمەد باقر قالیباف و مستەفا پورمحەمەدی.

بەڵام یەیش وەگورەی خوازین جەیلی نەوی، ک هاتێ پیشیزکیان سەرکەفتیە له وەدەسهاوردن توێژیگ گەورەتر له ئرانییەیل که له خول یەکەم دەنگ نەیان و شمارەی بەشداربویەیل ئەرا زیاتر له 30 ملیۆن دەنگدەر بەرزەو بوی کە پیشیزکیان زیاتر لە ١٦ ملیۆن دەنگ وەدەس هاورد، وە بەراورد جەلیلی کە ١٣ ملیۆن دەنگ داشت.

وەگورەی ئامارەیل وەزارەت ناوخۆی ئیران، پیزشکیان 53.67%ی وەرگرتگە، لە وەختیگ ئەرا جەلیلی 44.34% بویە.

جویر نشانەیگ ئەرا سەرکەفتن بزووتنەوەی چاکسازیخواز لە بردنەوەی دەنگدەرەیل دوودڵ یا "خوەڵەکوی"، هیمان ریژەی دەنگدان کۆتایی نییە و 49.8%ی توومار کردگە، لە وەختیگ لە خول یەکەم تەنیا 40% توومار کریا.

 هیمان فرە مەنیە بویشیمن ئایا پزیشکیان سەرکەفێد لە وەپشتسەرنان ئەوە کە لە وتارەگەی ئەرا ئیرانییەیل وە "ری سەخت وەردەممان" وەسفی کردگە، بەڵام گرەو لەبان وابەسەیی زیاتر جەماوەری وە دامەزراوەی دەسەڵاتدار لە تەهران کەێد وەوە کە وە ئیرانییەیل بویشێد "ریەگە نەرمەو نیەوود وەبی  و هاوسووزی و دەنیایی ئیوە"، هەڵوێستیگ کە وە دڵنیاییەو رەنگدانەوەی گرەوەیل دامەزراوەیل دەوڵەت و سەرکردەیلی، وەتایبەتی لەلایەن عەلی خامنەیی ریبەر باڵای کۆمار، کە وە پەرۆشە ئەرا ئەوەگ پەیوەندی رژیم وە گەلەوە جویر پەیامیگ ئاشکرا ئەرا خوەرئاوا نیشان بەێد.

وەپێچەوانەی تیۆری "سیا یا چەرمگ" لەباوەت دیمەن کێبڕکێی ئیران لە هەڵوژاردنەیل، سەرکەفتن پیشیزکیان وەگەرد خوازینی ئەرا بزووتنەوەی ێیفۆرمخوازەو، شیوانن هاوسەنگی حوکمڕانی دروس نیەکەێد، بەڵکم وەگورەی  قسەی چەودیاریکەرەیل؛ تەقەلایگە ئەرا "جوانکردن"، ئەگەر بویشیمن؛ وینەی دەسەڵات، ئاراستەی هەم لە ناوەو و هەم لە دەیشتەو.

پزیشکیان وەرجەیە پۆرتفۆلیۆی تەندروستی لە حکومەت چاکسازیخوازی محمد خاتەمی سەرۆک کۆمار وەرین (2001-2005) وەدەسیەو بویە، و لە ناو پەرلەمان وە وەرگردن پۆست جیگر سەرۆک ئەنجومەن شورا لە ناوەین ساڵەیل 2016 تا 2020 کار کردگە، و جەنگاوەر دێرینە کە لە جەنگ ئیران و عراق جەنگ کردگە، و جویر پزیشک و سەرباز کار کردگە.

پزیشکیان لە شار مەهاباد لەداڵگبویە، وە ڕەچەڵەک ئازەربایجانییە و داڵگی وە ڕەچەڵەک کوردە، لە ساڵ ١٩٧٣ لە پارێزگای سیستان و بلووچستان لە ری سەربازی خزمەت کردگە. 

 لە وەخت جەنگ عراق خول پزیشکی گشتی تەواو کەێدر و دەسکەێدە وانەوتن، لە ساڵ 1990 بڕوانامەی نەشتەرگەری گشتی لە زانکۆی تەبریز وەرگردگە، و لە ناوەین ساڵەیل 1995 تا 2001 پۆست سەرۆکایەتی زانکۆی تەبریز زانستە پزیشکییەیل وەرگردگە، و لە ساڵ 2006 چگەسە پەرلەمان لە  پارێزگای ئازەربایجان خوەرهەڵات.

 جەنگ هەڵوژاردن ئیسەی خوەی وە یاوەری محمد جەواد زەریف وەزیر وەرین دەیشت وڵاتەگەی ئەنجامدا، کە لە ساڵەیل گوزەشتە چەن رەخنەیگ لە کار بزووتنەوەی کوینەپەرسەیل گردیە، لە وەختیگ فرە لە چەودیارەیل ئویشن سەردەم پیزشکیان جویر درویژکریای دوو سەردەم سەرۆک کۆمار وەرین حەسەن روحانی چوودە بوار جیوەجیکردن.

لە بانگەشەی هەڵوژاردنی داوای چاکسازی ریشەیی لە سیستەم وەڕیەوبردن دەوڵەت کرد، و داوا کرد سیاسەت گەشەپیدان خاستر لە پارێزگایەیل جیوەجی بکرێد و رووشنایی بخرێدە بان پشتیوانیکردن ناوچە پەراویزخریایل جویر کوردستان، سیستان، بلووچستان، و خوزستان بیجگە لەوەیش هەڵوێستەیلی لەبان باوەت چەسپیان حیجاب کەمتر تون بوین لە رکابەرە کوینەپەرسەیلی. 

  لە ناو ئەو هەڵوێستەیلە کە لە دەورگرد چەودیاری کریان، ئەو داکۆکیکارە لە پتەوکردن پەیوەندییەیل وەرد وڵاتەیل عەرەبی و ئیسلامی هاوسا، رێبازیگ کە لەلایەن سەرۆک ئیبراهیم رەئیسیەو قایم کریار کە وەرجە چەن هەفتەیگ  لە رویداو فڕۆکەگە گیانی لەدەسدا. 

لەباوەت پەیوەندییەیل وەرد خوەرئاوا، پزیشکیان داکۆکیکارە لە خاسترکردن پەیوەندییەیل وەرد خوەرئاوا، وەتایبەتی لەباوت بانان دانوسەنین ئەتۆمی، وە ئامانج سووککردن تونی سزایل لەبان خەڵک ئیرانی.

 بەڵام چەودیاریکەرەیل باس ئەوە کەن کە نزیکبوین وازەوبوین وەرانوەر خوەرئاوا تویش دوو شکست گەورە بوی، یەکەمیان لە سەردەم خاتەمی کە پزیشکیان لە ناو رزەیلی جیگیر کرد، هەناێ داوای گفتوگۆ لە ناوەین شارستانیەت و کوینەپەرەسەیل کرد، بەڵام ئەمەریکییەیل دەسکردنە جەنگ تیرۆر و ئیران “گیردان” لە ئەفغانستانەو دویای لەشکرکیشییەگەی ئیجا لە خوەرئاواوە دویای لەشکرکیشییان لەبان عراق لە ساڵ ٢٠٠٣ کە نیگەرانی و رخیگ لای ئیرانییەیل دروسکرد و ری خوەشکرد ئەرا سەرهەڵدان کەسایەتی کوینەپەرس ئەحمەدی نژاد ئەرا پۆست سەرۆکایەتی کۆمار ئیران . 

 شکست دویەم لە ئەنجام  رێککەفتن ئەتۆمی ساڵ ٢٠١٥ بوی وەرد خوەرئاوا، کە ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ زویوەزوی دژایەتی کرد و سیاسەت فرەترین سزای لە دژ تەهران جیوەجی کرد. 

هاتێ پزیشکیان هەر رییگ بگرێدە وەر، هاتێ وەرجە ئەوەگ حکومەتەگەی دروس بکەێد و دەسەوکارەو بوود، تەواو نەوود،  ئەراوە کاردانەوەیل ١٤هەمین هەڵوژاردن سەرۆک کۆمار ئێران تەنیا کار سادەی شمارە نییە.