لە دەوڵەمەنترین پارێزگایل عراق.. پسپۆڕ و ئەندازیارەیل کەشکول هەڵگرن ئەرا کۆچ کردن
شەفەق نیوز/ فرە لە کارمەنە دەرکریاگەیل لە کۆمپانیا نەفتیەگان لە پارێزگای بەسرە، وەتایبەت ئەندازیار و پیشەییەگان ک خاوەن ئەزمونن، هویرکەن رێ بگرنە وەر ئەرا دەیشت عراق، دویای ئەوەگ جوولەی فڕۆکەیل لە بەشیگ لە دەوڵەتەگان ده‌سوه‌پیكریا کریا .
ئی نیازە پەیا بوی لەلای بەشیگ لەوانەگ کۆتایی وەکاریان هاوریا و لە کۆمپانیە نەفتیەگان دەرکریان لەوەر داوەزین نرخەیل نەفت لە بازاڕە جهانیەگان، ک هێشت دەوڵەتە وەبەرهەمهاورەیل بڕیار مێژووی بیەن لە کەمەوکردن بەرهەمەگان، ئەرا دەور ١٠ مەلیۆن بەرمیل رووژانە، لە رێککرفتن کومەڵ ئۆپیک+ لە هەوڵدانیگ ئەرا هاوسەنگیکردن بازاڕەگە.
لە پابەندبوین عراق وە رێککەفتنەگە، بەرهەمهاوردن نەفتەگەی کەمەو کرد وەزیاتر لە یەک مەلیۆن بەرمیل رووژانە، ک هیشت دامەزراوە نەفتیەگان لەکار بووسیەن و کارمەنەیل دەربکەن.
عەلی موسەوی، یەکیگە لە کارمەنەیل کۆمپانیای ''بیکەر هیوز'' ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: فرە لە کارمەنەگان ک لە کۆمپانیاگە دەرکریان وە دەسپیچگ پەتای کۆرۆنا، ئیسە ژیان سەختیگ گوزران کەن. وتیش؛ بەشیگ لەلیان لە ئیسەو جانتای خوەی ئامادەکردیه، دویای ئەوەگ دەسشوورد لە ریکارەیل حکومەت فیدڕاڵی و خۆجێی، ک توانا نەێرن ئەرا هاوردنەوەی کارمەندەگان ئەرا ئەو کۆمپانیایلەگ ئەرا چەن ساڵیگ لەناویان کار کردیان، و سەرچەوەی ژیان و گوزه‌رانی خوەیان و خیزان ومناڵیان بوی.
موسەوی دیاری کەێد: بڕ فرەیگ لە کارمەنەیل هەس ک لە چەن کۆمپانیایگ لە بەسرە دەرکریان، خوازن کومەڵەیگ تایبەت دروس بکەن ئەرا رێککەفتن لەبان بڕیاریگ، یا بارنەیانەو ئەرا کۆمپانیاگە، یا بچن وەرەو بڕیارە کۆتاییەگە وە کۆچکردنیان ئەرا دەیشت عراق وە هەر شیوەیگ بویە، ئەرا کارکردن وپویل دابینکردن ئەرا مناڵەیلیان، چوونکە هیچ چارەسەرییگ نەدینەو، هەرچەن وەردەوام خۆپیشاندان لە وەردەم بارەگایل ئەو کۆمپانیایلە کردن ک کۆتایی وەکارەیلیان هاوردن.
موسەوی هەمیش ئووشێد: بەشیگ لەلیان هیمان دوودڵە لەی کارە، بەڵکم فرەگەیان ئەزمون لە کار ئەندازیاری و پیشەیی جوورا جور دیرێد، و ئەگەر کۆچ کردن توێنن لە وڵاتەیل جهان دەرفەت کار وەدەس بارن. بەسرە، ناوەند پیشەسازی نەفتە لە عراق، وفرەترین گێڵەیل نەفت هاناوی، بیجگە ئەوە ک خوەی تەنیا مەرز دەریاییە لە وڵاتەگە.
عراق لە ئادار گوزەیشتە، داوا لە کۆمپانیا نەفتیەگان کرد بوودجەیلیان وەگورەی ٣٠% کەمەو بکەن، لەوەر داوەزین نرخ خام، و کۆمپانیەگان باشوور وە داوای کەمکردن خەرجەگان وەڵام دان. کۆمپانیایلیگ ک لە زگەو کارکەن جوور کۆمپانیایل ئاسایش و گواستنەوە، ئەوانە واز هاوردن لە دەور ١٠ تا ١٥ هەزار عراقی لە بنچینەی ٨٠ هەزار عراقی لە گێڵگە نەفتتیەگان کارکەن.
یاسر معارج، نوێنەرە دەور ٢٥٠ کارمەنە لە کۆمپانیای ''ئۆیەڵ سیرف'' ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئووشێد: وەداخەو ک فرە لە فەرمانبەرەیل دەرکریان، دویای بریار شانەی قەیرانەگە ک ئووشێد : عراق هالە ژیر گوشار سەختیگ، ک هیشت فرە لە کۆمپانیاگان کۆتایی وە کار فرەیگ لە وەتوانا و ئەندازیارە پیشەییەگان بارێد، هەرچەن مووچەیلیانیش کەمە. معارج هەمیش ئووشێد: ئمڕوو فرەیان رەوش گوزه‌رانی سەختیگ وەخوەیان دوینن، و بڕیگیان خاوەن شەهیدن، و بڕیگیان کەفتنە وەر رەوشەیل سەختیگ جوور مرافەکردن وەگەرد خیزانەیلیان لەوەر بیکارییان.
معارج وەرپرسایەتی کەموکوڵیەگە خەێدە بان دووش وەزارەت کار و باوەتە کۆمەڵایەتیەگان، و سه‌ندیکایل کارمەنەیل بەسرە، ک هیچ هەڵوێست راسییگ نەیرن، و هەمیش حکومەتە خۆجێیەگە ک هەڵوێستەگە وە شەرم دانا چوونکە باوەتەگە لە کۆنتڕۆڵ و وەرپرسایەتییان دەرچگ.
لەلای خوەییش؛ حکومەت خۆجێی لە بەسرە و لەزوان محمد عبادی وەرێوبەر وەکارخستن لە دیوان پارێزگای بەسرە، ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئاشکرا کەێد ک هەفتەی گوزەیشتە وە گورەی رینمای پارێزگار کۆبونەوەیگ ئەنجام دریا وەگەرد نوێنەرەیل بەشیگ لە کۆمپانیا نەفتیەگان، لەلیان کۆمپانیای ''بیکەر هیوز'' و ''ئۆیەڵ سیرف'' و ''زی فۆرد'' و ''ساییم'' و''سجم'' و کۆمپانیایل تر.
عبادی دیاری کرد ک لە کۆبونەوەگە دووپاتکریا لە گرنگی پابەندی وە رینماگان پارێزگار بەسرە چوونکە خوەی وەرپرس شانەی قەیرانەگەس لە بەسرە، ک لەرینماگان دووپات کەێد لە رێزگردن مافەیل کارمەند لە بەسرە و بردنەوەیان ئەرا کارەیلیان چوونکە ماف یاسایی خوەیانە، و کۆمپانیاگان مافه‌یلیان پێشێل کردن دویای دەرکردنیان وە دەسپیچگ کۆرۆنا.
عبادی لە کۆتایی قسەگانی ئووشێد: کۆبونەوە دویاییەگان ک لەناوی وەگەرد وەڕێوه‌بەرەیل و نوێنەرەیل بەشیگ لە کۆمپانیاگان رەسیمنە چەن خاڵەیگ، لەلیان مووچە بدریەێدە ئەوانەگ لەکار دەرکریانە ئەگەر نیمەیگیش بویە چوونکە ئەرک خوەیان و کارەیلیان لەو کۆمپانیایلە ئەنجام دانە.
و هەمیش ئووشێد: چەن کۆمپانیایگ هەس لە باوەت بردنەوەی بەشیگ لە کارمەنەیل ناو بەسرە رازی بوینە، وئاماژەدا ک پارێزگار بەسرە وەرجەیە دەسەیگ دروس کرد پەیامیگ سەخت ئاڕاستەکرد وە ناونشان گرنگی هاوردنەوەی کارمەنده‌یل و رەتکردن هەر پێشیلکارییگ لەبانیان لەلایەن ئەو کۆمپانیایلە.
و لەناو پەیمانەگان و جوولەی حکومەت خۆجێیەگە، هیمان هەزاران لە کارمەند و فەرمانبەرە دەرکریاگەیل چەوه‌ڕی چارەنووس خوەیان کەن، و کۆچ کردن بوودە پەسەنکردن ئەرا فرەیگ لە توانادارەگان لە ماوەی ئایندە دویای ئەوەگ وڵاتەگە لەوەر چەویان كه‌فت.
