قەتار بەرز.. بایەتە بەغدادیەیل تا ساڵ ٢٠٢٧ چەوەڕی کەمەوکردن قەرەباڵغی بکەن
شەفەق نیوز/ هاتێ لە ساڵ ٢٠٢٧ ژیان بەغدادیەیل ئاڵشتبوین گەورەیگ وەخوەی بوینێد، ئەگەر پڕۆژەی "قەتار بەرز بەغداد" جیوەجی کریا، ک تەگبیرە "پڕۆژەی میتڕۆ" بوود، باوجی وەبان زەوی رەد بوود، نەگ لە ژیری، ک لەناو جادەیل پڕ و قەرەباڵغ رەد بوود، ک هیلێد هامشوویان ئاسانەو بوود، و ئەو وەختەیلە ک رووژانە لەدەسیان چوود، کوڵبڕەو بوود.
سایت "میدڵ ئێست ئای" بەریتانی لە راپۆرتیگ ئاژانس شەفەق نیوز ئەڵگەردانی کرد وت: پڕۆژەی قەتار سووک ک هیمان ها ئاست دیزاین وپلان، بوودە جینشین پلانەیل وەرین ک لە ساڵەیل گوزەشتە ، هەرلە داگیرکردن ئەمریکا لە ساڵ ٢٠٠٣، ئەرا دروسکردن هێڵ یا کڕەیل میترۆی تونێل لە بەغداد باسیان کریا.
راپۆرتەگە باس ئەوە کرد ک کۆمپانیای "ئەلستۆم" فەڕەنسی، لە ساڵ ٣٠١٣ گریەبەسییگ وەرد عراق واژوو کرد ئەرا نووڕستن لە خەرج ودیزاین پڕۆژەی میتڕۆ، باوجی قەیرانەیل دارایی وسیاسی و دەرکەفتن ریخریاگ داعش هیشتن پڕۆەگە بخریەێدە دویا، وەگەرد دەرکەفتن ئاڵووزیەیل هونەری لە نەخشەی بینای تووڕ میتڕۆی تونێل، ک هیشت پڕۆژەگە راسەو بکریەێد، تا بوودە کڕ سکەی ئاسن بەرزیگ.
راپۆرتەگە وتیش: دامەزراو سکەی ئاسن عراق ک بەریتانیا دروسی کردیە، پڕۆژەی وەزارەت گواستنەوە ئەرا دروسکردن "قەتار بەرز بەغداد" وەرگرد، ک خانمە فەرمانبەر دامەزراوەگە ئویشێد: پڕۆژەگە خاس کەفێدە جویلە، تا بوودە راسییگ.
ڕاپۆرتەگە لە زوان گەورەی ئەندازیارەیل لە سکەی ئاسن، سابر عەلاوی ئویشێد: ئی قەتارە یەکەمە لە وەینەی لەناو عراق، ودیاری کەێد ک عراقیەیل کڕەیل سکەی ئاست جیاواز دیرن، باوجی ئیجویر قەتاریگ نەیرن، ک ئەرا ئیمە یەک تاقیکردن نوویگە، وتیش : هەر لەیرا لە ویستگەی ناوەندی سکەی ئاسن بەغداد دەسوەپی کەێد، تا رەسێد سنوور دیالە، وەگەرد ١٢ ویستگە کەفنە ئەو ناوبەینە.
وتیش: یەکه‌وگرتنێگ ناوبەین "ئەلستۆم" وەگەرد کۆمپانی "هیۆندای" کۆری دروس کریاگە، و حکومەت عراق وەگەرد ئی "کۆنسۆرتیوم"ە دانوسەنین کەێد لەباوەت هویردەکاریەیل گریەبەسی، ک ئیسە رەسیەسە کۆتایی.
راپۆرتەگە وتیش: خەرج پڕۆژەگە رەسێدە ٢،٥ ملیار دۆلار، و وەپەنج ساڵ جیوەجی کریەێد، وئەگەر وەرجە کۆتایی ئمسال دەسوەپی کریا، لە دویادویای ساڵ ٢٠٢٨ ئەو پڕۆژە لە بەغداد دەسکەێدە هاوردن وبردن مەردمەگە.
قەتارەگە ئەوەسا وەبان ری بەرزیگ، وەبان پێەڵیگ کەفێدە ری، باوجی هەر وەبان خود ری میتڕۆی تونێلەگە ک وەرجەیە پێشنیاری کریا، وتیش: دەرکەفت ک میترۆی تونێلەگە فرە سەختە وگرانتر نیشێد تا وەژیر شار بەغداد رەد بوود.
راپۆرتەگە نشان ئەو دەێد ک پێشنیار کریایە، دریژیی رەسێدە ٢٢ کیلومەتر، هەرلە ویستگەی قەتار عەلاوی دەسوەپی کەێد، و رەسێدە ناوچەی شەعەب لەبان سنوور بەغداد و دیالە، وە مەرجیگ ١٤ ویستگەی قەتار لەناوی بوود، لەلیان کازمیە ک زیارەتچیەیل ئاینی لەناوی هەس، وەگەرد موستەنسریە ک زانکۆەیل هانە ناوی، و هەمیش ناوچەی فڕۆکەخانە وگەڕەکەیل شار سەدر (سەورە).
وەگورەی راپۆرتەگە، هەرچەن ئەو پڕۆژە هیمان ها ئاست نەخشە داناین، باوجی تەگبیرە ٢٤ قەتار لەناوی بوود (هەمیش ٣ قەتار پشتدەسە ئەرا مەوقەی گرنگی)، و تەگبیرە لە ساعەت ٨ شەوەکی تا نیمەی شەو کار بکەێد.
لەسای مەزەنەی ئەوە ک هەژمار دانشتگەیل بەغداد رەسێدە نزیکەی ٨،٥ ملیۆن کەس، واتە شمارەی وەکارهاورەیلیش فرەس، وەلێ تووڕەگە لە یەکەم نەخشەگەی نزیکەی ٣٠ هەزار کەس لە ساعەتیگ سوار کەێد، ئەوەیش لە مەوقەی لووتکەی قەرەباڵغی، واتە ئی پڕۆژەی قەتار سووکە، لە وەخت هاتوچگن کەمەو کەێد و لە بیزاری رووژانەی مەردم شارەگە سووکەو کەێد، ک چەن ساعەتیگ خوازن تا بڕەسنە شوینیگ.
راپۆرتەگە لە زوان یەکیگ لە فەرمانبەرەیل سکەی ئاسن وت: فرە چەوڕی ئی پڕۆژە کەم، ک ئەوەسا دەسکێدە چارەکردن یەکیگ لە گەورەترین گرفتەیل بەغداد ک لەناو جویلەی هاتوچو هەس، تایبەت ک ئەوەسا قەتاریل وەناو کۆمەڵگەی زانکۆەیل رەد بوود، ک ئەوە لە گشتی قەرەباڵغترە.
خوەنەواریگ زانکۆ وت: هەر رووژیگ یەک ساعەت تا یەک ساعەت ونیم وەپیم چوود، وبەشیگ لە خوەنەوارەیل سێ ساعەت وەپیان چوود، تا بڕەسنە ماڵ، لەوەر قەرەباڵغی، و گشتی وەیەکەو وە ماشین کەفنە ری، ئەراوە میترۆی بەغداد توەنێد ژیانمان ئاڵشت بکەێد.
هەمیش وت: خوەی سەردان تورکیا کردیە، و نووڕیە چوین خوەنەوارەیل رووژانە ٢٦ کیلومەتر وە نیم ساعەت وە قەتار وترام بڕن، و خوازم چشتیگ وەیجویرە لە عراق بوینم، و لیوا دوینم ک عراقیەیل هامشوو وە قەتار وە چشت خوەشیگ زانن، و هەمیش تویەنن سوود لە وەختەگە بگرن ئەرا خوەنستن و ئامادەکاری ئەرا تاقیکردنەوەیل.
وەگەرد کاریگەری پڕۆژەگە لەبان بتەوکردن گەشتوگوزاری لە عراق، راپۆرتەگە باس ئەوە کرد ک بینا ژیرین سکەی ئاسنەگە ک بەریتانیا لە سەرەتای سەدەی بیس دروسی کردیە، کەفتە ژیر دەیان ساڵ لە پشتگووشخستن، و وە دەرکەفتن داعش لە ساڵ ٢٠١٤ زەرد وەپی رەسی، ک ویستگەیلی رمیان، و پیەڵەیل تەقیانەو، وتووڕویل سکەی ئاسنەگە خراو کریا.
وتیش: تانکەرەیل نەفتی رووژانە و فرەیگ لە خزمەت هاتوچوکەرەیل هیمان ناوبەین بەغداد وبەسرە کار کەن و هەمیش قەتار بارەیل ئەرا بان ئەو ریە گلەو خواردن ک لە مووسڵ جەنگ ویرانیان کرد.
رێککەفتنەگە ئەوە هاناوی ک ٦ هەزار عراقی خوازیمن ک راهێنان لەبان کارکردن لە کڕ سکەی ئاسن بکەن، وەگەرد رانندە و ئەندازیارەیل، و هەمیش پڕۆژەگە تونێد دەرفەت کار ئەرا نزیکەی ١٠ هەزار عراقی پەیا بکەێد.
ئومید هەس ک قەتار بەرز بەغداد دەسبکەێدە بردن یەکەمین سوارەیلی لە دویادویای ساڵ ٢٠٢٧، وئەگەر تووڕ قەتارەگە وە توانا بوی، شایەت دەس وە پلان جیوەجیکردن قەتار بەرزیگتر ناوبەین ناوچەیل کەرادە و جادریە بکریەێد.
