رسوایی لەهویرچگیگ لە مووسڵ. و شەفەق نیوز سەندووقە سیاگەی وازکەێد
شەفەق نیوز/ هەرچەن شار مووسڵ زەحمەت کیشێد تا ژیان خوەی لەدویای نەهامەتیە داعشیەگە بارێدەو، ک لە ساڵ ٢٠١٤ کەفتە وەری، و وەرجە سێ ساڵ کۆتایی هاورد، بەڵکم هیمان لە گرفتەیلیگ مرۆیی قویلبگ زیان وەخوەی دوینێد، و ئاژانس شەفەق نیوز بەشیگ لەی رسواییە ئاشکرا کەێد، و پەیوەندی وە دیرکەفتن و وەپشتگووش خستن ناگونجیاگ دیرێد، ئەرا معامەلەیل قەرەبووکردن خەڵک شارەگە، ک خوەیان وە دەیان هەزارن، و هیچ رزکارکەریگ ئەرایان نیە، وەتایبەت لە حکومەت فیدڕاڵی لە بەغداد.
باوەتەگە پەیوەندی وە هەزاران قوربانی دیرێد، و زەرەدمەنەیلیگ لە ماڵ و ماشینەیلیان، وئەرا رەسینەوە لە بڕ ئی شەوەی بی کۆتاییە، ک ئامارە نەتەوییە دویایینەگان باس زەرەدمەنی دەور ١١ هەزار ماڵ کەن، بەشیگیان تا زەوی رمیا، و ئەواکان زەرەدەیل گەورایگ وەپیان رەسی، ئەراوە توینیمن مەزەنە بکەیمن م ئی ماڵەی زەرەدمەنە، دەیان هەزار کەس جینشینیان بوینە.
ئەگەر ئاساییە ک حکومەت ئەرا قەرەبووکردن ئەیانە جوولە بکەێد، و زەرەدمەنەگان داواکاریەیل قەرەبوو لەوە زەرەدەیلیانە لە قۆناغ داگیرکردن داعش و جەنگ رزگارکردن دویای کیرهاوردن ئابووری لەلایەن چەتەیل داعش لەبان مووسڵیەگان بخەنە وەردەس، ک هیچ دەسەڵاتیگ لە دووارە بیناکردن ماڵەیلیان نەیاشتن مەگەر تەنیا وە پەنابردنئەێا ریکخراوە ناودەوڵەتیەگان و خستەڕوو داواکاریەیل قەرەبوو لە لایەن حکوومەت عراق.
لە قسەیلیگ ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز، پارێزەر محمد عەگیدی ک یەکیگە لە پسپۆڕەیل لە موعامەلەیل قەرەبووەگان چ لە ماڵەگان یا لە ماشینەگان یا قوربانیەیل تیرۆر، ئووشێد: وەڕیخستن داواکاری قەرەبووکردن، جوور شەوەیگە ک هیمان مووسڵیەگان لەلی نەهاتنەسە خەوەر، ک ئاسانترین داواکاری ریکارەیل رۆتینی ئەرا نزیکەی ساڵ ە نیم یا دوو ساڵ خوازێد ، و داواکاریەیلیگ هەس لە سێ ساڵ زیاتر وەپیان چگە، وتا ئمڕوو تەواو نەوینە.
عەگیدی دیاریکرد ک یەکیگ لەو ریکارەیلە ک شەکەت هاووڵاتییەگان کێدگە، خوەی مووڵەتە ئەمنیەگەس ک تا ساڵیگ یا زیاتر لە ساڵ ونیمیگ کیشێد، عەگیدی باس ئەیە کەێد ک خوەی سووکایەتیە، ک نا گونجیاگە هاووڵاتییگ بەڵگەیگ فەرمی نەکەفێدە دەسی ک بیگوناحکردنی لە داعش بچەسپنێد، مەگەر دویای ساڵیگ یا ساڵ و نیمیگ، و ئی ریکارەیلە بویەسە گەوراترین ریگری ک هیشت هەزاران لە مووسڵیەگان واز لە داواکاریەیل قەرەبووکردنەگان بارن، و کاریان بیەنە دەس خودا.
٥٠ هەزار داواکاری هالە بان زەوی!
ئاژانس شەفەق نیوز وێنەیلیگ تایبەت کەفتە دەسی ئەرا هەزاران لەو داواکاریەیلە ک دەسە لقەییەگە لە دویای ساڵەیلیگ لە کارکردن تەواویان کردگە، تا چارەنووسیان بوودە فڕەداین لەبان زەوی.
سەرچەوەیلیگ لەناو دەسەگە ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتن: بایەدە بانگەشەی گشتی واژوو لەبان ئی داواکاریەیلە بکەێد، تا تەواو بوون، و ئیجا تەنیا تەرخانکردن پویلەگە مینێد، بەڵکم هەرچەن ئەیە چەن مانگیگە ک بانگەشەی گشتی ئی باوەتە وەرگردگە، وەلی دەسەگانی تەنیا واژوو دەیان لەی داواکاریەیلە کردنە، و دیارە ک سێ ساڵ تر رەد بوود و ئی داواکاریەیلە تەواو نیەوون.
دەسەی لقەییەگان مەزەنەی قەرەیووەگە وە نیمە کەن، واتە ئەگەر ئەرزش زەرەدەگان لە ماڵیگ بایی ٣٠ مەلیۆن دینار بوود، تەنیا لە ١٥ مەلیۆن کەمتر یا ١٠ مەلیۆن وەرگرێد، ئەوەیش شایەت نەوود.
ئەحمەد مەحمود ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز باس کەێد چە وەسەری هات لە وەخت ئۆپراسیۆنیل رزگارکردنەگە، ک هاوسەرەگەی و ماڵ ز ماشینەگەی لە دەسدا، و ئەرا چەن ساڵیگە دیرێک هەوڵەدەێد ئەرا تەواوکردن داواکاریەیل قەرەبووکردنەگان وەبی خود.
و ئووشێد: ئەیە وێنەی هاوسەرەگەمە هەنای تەرمەگەی لە چەمەگە رەد کردیمن، و گشت مووسڵ زانێد چە وە سەرم هاتگە، و من ئەرا زیاتر لە دوو ساڵە دیرم تەواو داواماریەگانم کەم، وەلی وەبی خود.
وە هەیوەتیگەو ئووشێد؛ نێەزانم چە بووشم دەربارەی قەرەبوو و ریکارەگان، بەڵکم حکومەتەگە فرە ستەم لیلمان کرد، و ئیمە فرە پێویستمان وە مافەیلمان هەس ک بوینەسە جوور خەویگ.
وتیش؛ من لە دوو ساڵەو هامە ناونی پەنجەرەیل ئی فەرمانگە و نێزانم کەی داواکاریەگەم تەواو کەم، و ئەگەریش تەواوی کردن، نێزانم کەی شایستەیلم وەرگرم، و ئەگەر بپرسی چوون وەگەرد کەسەیل خیزانەگەم ژیان کەم، وە ئەڵاجەویی گوزران کەم، و ئی رووژیەیلە خراوترین رووژەیل ژیانمانە.
ئەرا ووردبینی لە کارەگە لە ئاست پەیوەیەگە وەگەرد بەغداد، ئاژانس شەفەق نیوز قسە وەگەرد محمد عگڵە کرد ک خوەی وەڕیۆبەر سکرتایرەت دەسە لقەییەگەس، و وت: بەغداد وەرپرسایەتی لە دیرکەفتنەگە هەڵگرێد، وبایەدە حکومەت پەلیەگان تەرخان بکەێد ئەرا قەرەبووکردن زەرەدمەنەگان، ک زۆرینەیان یا سەرگەردانن لە کرای خانی یا چڤیاگ قەرزن ک ناچاربووین وەپیان ماڵەیلیان خاسەو بکەن.
عگڵە دیاریکرد ک ئەوسا هاووڵاتیەگە گلەیی لە دیرکەفتنەگە خستیادە بان ئیمە، بەڵکم ئەمڕوو دویای ئەوەگ زیاتر لە ٥٠ هەزار داواکاری ماڵ وەماشینەیل و زیاتر لە ١٠ هەزار داواکاری شەهید و زەخمدار تەواو کردیمن، ک ئیمە کەموکوڕی نەیاشتیمن، وهیمان هەزاران لە داواکاریەگان هانە ژوورەگان دیریمن تەواویان کەیمن.
وتیش؛ بەڵکم لەناو دەیان هەزارەگان، تەنیا کەمتر لە هەزار کەس قەرەبووکردنەگان وەرنەگردنە، ئیسە کی خاوەن مەموکڕیە.
وەگورەی بڕیار دوایین پەرلەمان عراق لەباوەت یاسای قەرەبووکردنەگان، گشت موعامەلەیگ ئەرزش قەرەبووەگەی لە ٣٠ مەلیۆن دینار زیاتر بووک، بایەدە بەغداد واژووی بکەێد، و لە خوار ئەوە بایەدە بانگەشەی گشتی لە مووسڵ واژووی بکەێد، و وتیش؛ لە هەردوگ شیوەگە لیوا زانم کارەگە چەن ساڵیگ کیشێد.
وهیمان سەدان لە ماڵەگان مووسڵ جوور کەلاوەن، وخاوەنەیلیان ئەرایان نەهاتنەسەو، وە ئومید وەگردن قەرەبووەگان گ، ک هەرکەسیگ توانای خاسکردن ماڵەگەی نەیاشتاد بایەدە لە یان جیماگەی کەلاوەگە دانیشێد تا خودا زانێد کەی تیەێد.
هەرچەن تەقەلایل ریخریایەگە ناودەوڵەتیەگان و خەیرخوازەیل لە خەڵک شارەگە لە لە بیناکردن ماڵ زەرەدمەنەگان، بەڵکم رماننەگە گەوراس و ژمارەی زەرەدمەنەگان وە هەزارانە،و وەبی قەرەبووکردن حکومەتی تیمارکردن زەخمەیل ئەو جەنگە ک هیمان خەڵک مووسڵ زیانی وەخویان دوینن ئەوەسا سەختترەو بوود.
