کریکارەیل بیگانە.. هەڕەشەی ئاسایشی و ئابووری له عراق دەن
شەفەق نیوز/ عراق زیایبوین وەرچەویگ لە شمارەی کریکارەیل بیگانە وەخوەی دوینێد ک لەدەیشت وڵاتەگە تیەن، تا وڵاتەگە کەفتە نوای لیست ئەو دەوڵەتەیلە ک ئی کریکارەیلە وەخوەیان کیشن، لە وەختیگ گەنجەیلی داد لەدەس بیکاری كەن، وه تایبەت ئەوانەگ خاوەن بڕوانامەی باڵان.
زیاتر لە یەک مەلیۆن کریکار بیگانە لە عراق هەس، لە پیشەیلیگ جیاجیا کار کەن، ک خاوەن کار وپڕۆژەیل لە چینەیل جویراجویر، یانە لەلایان خاسترە، چوینکە ئامادەن ئەرا کارکردن تا وەخت دیریگ، و گشت کاریگ کەن وهەرچەنیگ وەپیان بیەن رازین، وهەمیش بەشیگیان هەر لە شوین کارەگە خەفن.
چشتیگ تر هیلێد خاوەن کارەیل خەڵک وڵاتەگە نەخەنە کار، ئەوەیش تا لە گرفتەیل هووزانە وکۆمەڵایەتی دویر بکەفن، ک کریکار عراقی ئەگەر ناکۆکییگ وەگەردی بکەفێد، ئەوە کەێدە دەسپیچگ ومرافەیگ ئەرای نەێدەو، وهەڵبەت خاوەن کارەگە نیەتوەنێد فرە زوور بارێدە بان کریکارە عراقیەگە، تا هەکاتی بیگانەگە وەختیگ زیاتر ئەرای کار بکەێد.
وەلێ وەرانوەر ئەوە، پسپۆڕەیلیگ هوشداری لە سیمای کریکاری بیگانە لە عراق دەێد، لەبان ئەو کاریگەریەیل بەدە لەبان ئەو گەنجه‌یل عراقیە ک مینەی کار کەن، و هەمیش هەسی فرەترین کریکارەیل بیگانە کەفێدە دەیشت شیوەیل فەرمی لە وڵاتەگە.
هەمیش هوشداری لەوە دەن ک کریکار بیگانە لەناو عراق، رخیگ راسی لە ئاست ئاسایش وئابووری دروس کەێد، ک هیلێد ریکارەیلیان سەختەو بکریەێد، و داوای مووڵەت لەلایەنەیل هەواڵگری لەلیان بکریەێد.
ئەرا نواگردن ئی سیما، وەزارەت ناوخۆ دەسکەێدە دەرکردن کریکارەیل بیگانە وەرەو وڵات خویان، دویای چەسپیان نایاسایی هەسییان لەناو عراق، وهەمیش کۆمپانیایل کەرت تایبەت خەێدە دادگا، چوینکە پاپەی بڕیار وەکارخستن ئاست کریکاری ناوخوەیی نەوینە.
لەلای خوەییش، پاسەوان سنوور دەوریەیل خەسیگ ئەرا نەهیشتن دزەی کووچبەرەیل نایاسایی ئەرا وڵاتەگه جیوەجی کەێد، و لەی باوەتە، سەرچەوەیلیگ ئەمنی لە پاسەوان سنووری لەبان سنوور پارێزگای میسان ئویشن: فەوجەیل سوپای سنووری لەبان پارچەی سنووری پارێزگای میسان توەنستن زیاتر لە پەنجا تەقەلای دزەکردن لەبان سنوور وەگەرد ئیران تەنیا لەی تەمووزە پویچەڵ بکەن.
ئەو سەرچەوەیلە ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئویشن: ئەو دزەکەرەیلە خوازینە بڕەسنە بەغدادی پایتەخت ئەرا کارکردن، ک فرەیان شمارەی تەلەفۆن خاوەن کارەیلیگ دیرن ک وەرجەیە لەلایان کار کردنە، ودویای دەرچینیان لە عراق و رەسینیان ئەرا وڵات خوەیان، تەقەلا دان ئی کارە دووارە بکەن، وئی هامشووە وەڕی تووڕەیل قاچاخی وەڕیەو چوود.
فرە لە کریکارەیل بیگانە، پەنا وە پەیاکردن رییگ ئەرا قاچاخی وەرەو ناو عراق بەن، چوینکە مووڵەت بەرهەمهاوردن گرانە، ک هەمیشە نویسینگەی وەکارخستن کریکارەیل بیگانە پشت وەو مووڵەت بەرهەمهاوردنە بەسن ک ری دەێدە کۆمپانیا وبەرهەمهاورەیل وەهاتن ٥٠% لەو کریکارەیلە ک ئەرا پڕۆژەیلیان مەزەنە کریەێد، ک یە تەنیا رییگ یاساییە ئەرا وەناوهاتنیان، وەگورەی پسپۆڕ ئابووری نەبیل جەبار.
جەبار ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئویشێد: باوجی وەرگردن ئی مووڵەتەیلە خەرجی گرانە، و کار و دویزەمەی ئیداری و بیرۆکراتی ئەرا تەواوکردن ئی کارە هیشت وەکارهاوردن کریکار گرانەو بوود، ئمجا (قاچاخی) ئی کار وخەرجەیلە لەمل خاوەن کارەگە کەێد.
حکومەت عراق، وەرجە چەن ساڵیگ، بڕیار یاسایگ دەرکرد، ک گشت کۆمپانیایل پابەند وەکارهاوردن ٥٠ لەسەد لە کریكارەیل عراقی کەێد.
مادەی ٣٠ لە یاساێ کار ک لە ساڵ ٢٠١٥ دانریا، باس قەیەغەکردن ئیدارە وخاوەن کارەیل کەێد لە وەکارخستن هەر کریکاریگ بیگانە وەهەر شیوەیگ ئەگەر مووڵەت کار لەلای وەزارەت کار نەیرێد، وەرانوەر رەسمیگ پویلی ک لەلاین وەزیر دیاری کریەێد، و مادەی ٣١ لە یاساگە باس قەیەغەکردن وەکارخستن هەر کریکاریگ بیگانە کەێد وەرجە وەرگردن مووڵەت.
پسپۆڕەیلیگ لەی باوەتە ئویشن: کریکاری بیگانەی نا یاسایی، داهاتەیل عراق لەناو دەێد، ئەوەیش هەنای پویل نەخت لە دۆلار هەواڵە کریەێد ولە وڵاتەگە دەرچوود، ک هەڕەشەی پشتدەسەی پویل لەلای بانک ناوەندی عراقی دەێد.
لەی باوەتە، ئەحمەد عید تۆێژینەوکار لە باوەت ئابووری ئویشێد: کریکار بیگانە، وەتایبەت نایاسایی، وە شیوەی گەورەیگ کاریگەری لەبان ئابووری عراق دیرێد، چوینکە ئەو ئاست بیکارەیە زیای کەێد ک عراق لەدەسی ناڵێد.
ئه‌حمه‌د عید ئەرا ئاژانس شەفەق دووپات کەێد ک رخبەرترین چشت لە کریکاری بیگانە خوەی هەواڵەکردن پویلە ک پشتدەسەی پویل لە دۆلار وڵاتەگە لەناو دەێد، ئەراوە بایەتە یاسایل سەختیگ لەبان ئەو پویلەیلە دانریەێد ک وەرەو دەیشت هەواڵە کریەێد.
لەباوەت هەسی کریکارەیل بیگانە لەناو عراق لەڕوی یاسا، پسپۆڕ یاسایی عەلی تمیمی ئویشێد: یاسایگ تایبەت وە کریکاره‌یل بیگانە لەناو عراق نییە، ودیاری کرد ک ئەو یاسا ک جیوەجی کریەێد خوەی یاسای کار ٣٧ ئەرا ساڵ ٢٠١٥، ویاسای نیشتەجیبوین بیگانەی ١١٨ ئەرا ساڵ ١٩٧٨، وئی یاسایلە مرج وەرگردن مووڵەت کار و پاسپۆرت و فیزا وچەن مەرجیگ ئەمنی خەێدە بان کریکارەگە.
تمیمی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز دیاری کرد ک هەسی ئی کریکارەیلە وەبی پلانیگ، جویر هاوردەی ماشینەیل فرەس، کاریگەری لەبان ئابووری و بیکاری وپویل بیگانە لەناو وڵاتەگە وئاسایش تاوانی دیرێد، وهەمیش زوور لەبان گرنگی داناین یاسایگ تایبەت وەوە کرد، ودیاری کرد ک زانیاریەیل باس ئەوە کەن ک شمارەی فرەیگ لەلیان وەبی مووڵەت کار کەن، وهویچ چارەیگ لەنوای دادوەری نییە مەگەر تەنیا وەرەو وڵاتەیل خوەیان رەوانەیان بکەێد.
ئاژانس شەفەق نیوز، تەقەلا دا قسە وەرد بڕیگ لە کریکارەیل بیگانەی نایاسایی لەناو وڵاتەگە بکەێد، وەلی رازی نەوین هویچ قسەیگ ئەرا میدیایل راگەیانن لەی باوەتە بکەن.
ئاست بیکاری لە عراق رەسێدە ١٣،٨ لەسەد، و ئاست نەداری رەسیەسە ٢٥ لەسەد، وەگورەی نووتەین ئامار حکومەتی.
