دویای ئەوەگ لە روی سەدام وبەغداد وسیا.. ( شیر شێرەیل) هاله نوای گەوراترین مەترسی
2020-08-26T12:41:32+00:00
شەفەق نیوز/ لە ناحیەی کانی ماسی باکوور قەزای زاخۆ لە پارێزگای دهۆک، بوتڕس برواری نیشتەجی بویە، فرەی ژیانی وە دروس کردن عەرەق ناوخۆیی گوزران کردگە.
بوتڕس باخیگ دیرێد لە روبەر فراوانیگ لە ناوچەی کویلی رەنگینیگ، باخەگە بویەسە سەرچەوە ئەرا پێکهاتە سەرەکیەگان، وەتایبەت ئەنوور ئەرا دروسکردن عەڕەق وشیوەی دەسکرتی.
بوتڕس ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئووشێد: پیشەی دروس کردن عەڕەق ناوخۆیی لەباوگ وباپیری بردگە، و لەوەختیگ گەنج بویچگیگ بوی دەسمیەت باوگی دیاد لە دروستکردن عەڕەق.
لەباوەت شیوەی دروس کردن عەڕەق ناوخۆیی وگامەیلی، بوتڕس روون کەێد؛ ئیسە خوەی وەرزەگەیە لە تاوسان، بەر ئنوورەکە چنیمن وبەیمنەی ئەرا ماڵ، ئیجا سێ جا کوڵنیمنەی تا ترشەو نەوود.
ئووشێدیش؛ کارەگە ئاسانە ، ماوەی ١٥ تا ٢ رووژ خوازیمن تا عەڕەق ناوخۆیی دروس بکەیمن.
بتڕوس یەکیگ لە ئەو مەسیحیەیلەس ک خوەیان وکلیسەیلیان کەفتنە وەر پەلامارەیل لە چەکدارەیل ئیسلامی توندڕەو لە ٢٠٠٣ .
بەڵکم داگیرکردن ریخریاگ داعش ئەرا باکوور وخوەرئاوای عراق کاریگەریە گەوراگە داشت لە دەرچگن فرەی مەسیحییەگان لە وڵاتیان وەره‌و دەیشت وڵاتەگە، ئه‌و ەختا ریخریایەگە ناچاریان کرد لە ناوبەین درەچگن یا باج داین یا مردن.
وەگورەی ژمارەیل پیاوە ئاینیە مەسیحیەگان، لە وەخت دایگرکردن عراق له لایه‌ن ئەمریکا ک سەدام حسێن لەناودا ، ژمارەی مەسیحیەکان وەڕێژەی ٨٣ لەسەد کەمەو بوی، لە دەور یه‌ك ملێون نیم ئەرا تەنیا ٢٥٠ هەزار کەس.
دەور ٨٥ لەسەد لە مەسیحیەگان عراق لە هەرێم کوردستان ژیان کەن، ک و پێچەوانەی ئەو ناوچەگان عراق ئارامی وەخوەیان دوینن.
بایمنەو ئەرا بوتڕس، ک داد کەێد لە کەم فرووشتن بەرهەمەگەی لەوەر وەناوهاتن بەرهەمە بیگانەگان ئەرا وڵاتەکە لە هاوردە.
بەڵکم هویرەو کەێد لە سەردەمە تڵایەگەی بەرهەمەگەی و ئووشێد؛ سەردەم نەوەتەگان ماوە تڵاییەگە بوی ئەرا بەرهەمهاوردن عەڕەق ناوخۆیی، ئەویش چوونکە هاوردەگە کەم بوی.
وئووشێد؛ یەک بتوڵ عەڕەق ناوخۆیی بایی ٢٥ دینار فرووشیاد، ک وەرانوەر ٥٩ هەزار ئیسەس، ( دەور ٤٢ دۆلار).
لە عراق ناو ( شیر شێرەیل) بڕینە باڵای عەڕەق، بیجگە تیژیەگەی هەنای ئاو کەێدە ناو عەڕق شیوەگەی بوودە جوور شیر، وئەوسا عراقیەگان سووکایەتی کردیان وەهەرکەس بیرە بنووشیاد، و عەڕەق نووشین وە ئازایی دانریاد.
وەلی ئمڕوو، هەکاتی عڕاقە شیواشوەگە، دروسکردن عەڕەق ناوخۆیی ئاڵشتبوین وەخوەی دی، تا رەسیە گردن خاوەنەیلی وزیندان کردنیان.
بوتڕس ئووشێد؛ لە ماوەی هەیشتاگان له وەخت سەدام حسێن پیشەسازی مەی لە ناوخۆ قەیەغە بوی، وئەوسا ناوی نیان وە ( عەڕەق قاچاخ) وئاماژەدەێد ک دەسەڵاتەیل رژیم وەرین ئەرا چەن جاریگ ئاموزایه‌یلی گردن لەوەر دروسکرن عەڕەق.
هەمیش ئووشێد؛ دویای راپەرینەگە لە هەرێم کوردستان، خاوەنەیل پیشەسازی عەڕەق ناوخۆیی ئازادەو بوین لە ریگری و وەگشت ئازادییگ کار کردیان.
وەپێچەوانەی هەرێم کوردستان، دوکانە مەی فرووشەگان کەفتنە وەر پەلامارەیلیگ لە لایەن توندڕەوە ئیسلامیەگان لە هەردوگ مەزهەب سونە وشیعە.
وهەمیش پەرلەمان عراق هەکاتی سەردەم سەدام یاسایگ دەرکرد وقەیەغەکردن هاوردە ودروسکردن مەی.
ک پەرلەمان عراق لە رووژ ٢٢ تەشرین یەکەم واژوو یاسیگ کرد وە قەیەغەی هاوردە و دروسکردن مەی.
لە مادەی ١٤ لە یاساگە وت: هاوردە ودروسکردن وفرووشتن مەی قەیەغەس، وهەرکەسیگ پێشێلکردن ئی یاسا بکەێد باج خریەێدە بانی وەبایی لە ١٠ تا ٢٥ مەلیۆن دینار.
یاساگا شەرمەزارکردن مەسیحیەگان و خەڵک ئەو ئاینە نا ئیسلامیەگان وەخوەی دی، چوونکە پێشێلکردن دەستورە ک قەیەغەی هەر یاسایگ کەێد ریگری لە ئازادی ومافەیل تاک بکەێد.
بەڵکم ئی یاسا تا ئیسە هیچ ریگرییگ لە نوای بوتڕس نەکردگە لە وەردەوامبوینی لە دروسکردن عەڕەق ناوخۆیی خوەی، هەرچەن بازرگانیەگەی لەوەر هاوردەی ئەرزان زەرەدمەن بوی.
وهەنای بوتڕس کلیل زانستن دروسکردن عەڕەق ناوخۆیی وەرگرد، خوەییش دەێدەی کوڕەگانی ک دەسمیەتی دەن لە گشت قۆناغەگان دروسکردن بەرهەمەگە، تا رەسێدە فرووشتتی، تا مقەیەتی میرات یەکیگ لە کۆنەترین پیشە دەسیەگان لە مێژوو عراق و جهان.
بوتڕس باخیگ دیرێد لە روبەر فراوانیگ لە ناوچەی کویلی رەنگینیگ، باخەگە بویەسە سەرچەوە ئەرا پێکهاتە سەرەکیەگان، وەتایبەت ئەنوور ئەرا دروسکردن عەڕەق وشیوەی دەسکرتی.
بوتڕس ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئووشێد: پیشەی دروس کردن عەڕەق ناوخۆیی لەباوگ وباپیری بردگە، و لەوەختیگ گەنج بویچگیگ بوی دەسمیەت باوگی دیاد لە دروستکردن عەڕەق.
لەباوەت شیوەی دروس کردن عەڕەق ناوخۆیی وگامەیلی، بوتڕس روون کەێد؛ ئیسە خوەی وەرزەگەیە لە تاوسان، بەر ئنوورەکە چنیمن وبەیمنەی ئەرا ماڵ، ئیجا سێ جا کوڵنیمنەی تا ترشەو نەوود.
ئووشێدیش؛ کارەگە ئاسانە ، ماوەی ١٥ تا ٢ رووژ خوازیمن تا عەڕەق ناوخۆیی دروس بکەیمن.
بتڕوس یەکیگ لە ئەو مەسیحیەیلەس ک خوەیان وکلیسەیلیان کەفتنە وەر پەلامارەیل لە چەکدارەیل ئیسلامی توندڕەو لە ٢٠٠٣ .
بەڵکم داگیرکردن ریخریاگ داعش ئەرا باکوور وخوەرئاوای عراق کاریگەریە گەوراگە داشت لە دەرچگن فرەی مەسیحییەگان لە وڵاتیان وەره‌و دەیشت وڵاتەگە، ئه‌و ەختا ریخریایەگە ناچاریان کرد لە ناوبەین درەچگن یا باج داین یا مردن.
وەگورەی ژمارەیل پیاوە ئاینیە مەسیحیەگان، لە وەخت دایگرکردن عراق له لایه‌ن ئەمریکا ک سەدام حسێن لەناودا ، ژمارەی مەسیحیەکان وەڕێژەی ٨٣ لەسەد کەمەو بوی، لە دەور یه‌ك ملێون نیم ئەرا تەنیا ٢٥٠ هەزار کەس.
دەور ٨٥ لەسەد لە مەسیحیەگان عراق لە هەرێم کوردستان ژیان کەن، ک و پێچەوانەی ئەو ناوچەگان عراق ئارامی وەخوەیان دوینن.
بایمنەو ئەرا بوتڕس، ک داد کەێد لە کەم فرووشتن بەرهەمەگەی لەوەر وەناوهاتن بەرهەمە بیگانەگان ئەرا وڵاتەکە لە هاوردە.
بەڵکم هویرەو کەێد لە سەردەمە تڵایەگەی بەرهەمەگەی و ئووشێد؛ سەردەم نەوەتەگان ماوە تڵاییەگە بوی ئەرا بەرهەمهاوردن عەڕەق ناوخۆیی، ئەویش چوونکە هاوردەگە کەم بوی.
وئووشێد؛ یەک بتوڵ عەڕەق ناوخۆیی بایی ٢٥ دینار فرووشیاد، ک وەرانوەر ٥٩ هەزار ئیسەس، ( دەور ٤٢ دۆلار).
لە عراق ناو ( شیر شێرەیل) بڕینە باڵای عەڕەق، بیجگە تیژیەگەی هەنای ئاو کەێدە ناو عەڕق شیوەگەی بوودە جوور شیر، وئەوسا عراقیەگان سووکایەتی کردیان وەهەرکەس بیرە بنووشیاد، و عەڕەق نووشین وە ئازایی دانریاد.
وەلی ئمڕوو، هەکاتی عڕاقە شیواشوەگە، دروسکردن عەڕەق ناوخۆیی ئاڵشتبوین وەخوەی دی، تا رەسیە گردن خاوەنەیلی وزیندان کردنیان.
بوتڕس ئووشێد؛ لە ماوەی هەیشتاگان له وەخت سەدام حسێن پیشەسازی مەی لە ناوخۆ قەیەغە بوی، وئەوسا ناوی نیان وە ( عەڕەق قاچاخ) وئاماژەدەێد ک دەسەڵاتەیل رژیم وەرین ئەرا چەن جاریگ ئاموزایه‌یلی گردن لەوەر دروسکرن عەڕەق.
هەمیش ئووشێد؛ دویای راپەرینەگە لە هەرێم کوردستان، خاوەنەیل پیشەسازی عەڕەق ناوخۆیی ئازادەو بوین لە ریگری و وەگشت ئازادییگ کار کردیان.
وەپێچەوانەی هەرێم کوردستان، دوکانە مەی فرووشەگان کەفتنە وەر پەلامارەیلیگ لە لایەن توندڕەوە ئیسلامیەگان لە هەردوگ مەزهەب سونە وشیعە.
وهەمیش پەرلەمان عراق هەکاتی سەردەم سەدام یاسایگ دەرکرد وقەیەغەکردن هاوردە ودروسکردن مەی.
ک پەرلەمان عراق لە رووژ ٢٢ تەشرین یەکەم واژوو یاسیگ کرد وە قەیەغەی هاوردە و دروسکردن مەی.
لە مادەی ١٤ لە یاساگە وت: هاوردە ودروسکردن وفرووشتن مەی قەیەغەس، وهەرکەسیگ پێشێلکردن ئی یاسا بکەێد باج خریەێدە بانی وەبایی لە ١٠ تا ٢٥ مەلیۆن دینار.
یاساگا شەرمەزارکردن مەسیحیەگان و خەڵک ئەو ئاینە نا ئیسلامیەگان وەخوەی دی، چوونکە پێشێلکردن دەستورە ک قەیەغەی هەر یاسایگ کەێد ریگری لە ئازادی ومافەیل تاک بکەێد.
بەڵکم ئی یاسا تا ئیسە هیچ ریگرییگ لە نوای بوتڕس نەکردگە لە وەردەوامبوینی لە دروسکردن عەڕەق ناوخۆیی خوەی، هەرچەن بازرگانیەگەی لەوەر هاوردەی ئەرزان زەرەدمەن بوی.
وهەنای بوتڕس کلیل زانستن دروسکردن عەڕەق ناوخۆیی وەرگرد، خوەییش دەێدەی کوڕەگانی ک دەسمیەتی دەن لە گشت قۆناغەگان دروسکردن بەرهەمەگە، تا رەسێدە فرووشتتی، تا مقەیەتی میرات یەکیگ لە کۆنەترین پیشە دەسیەگان لە مێژوو عراق و جهان.
