کورد فهیلی، بێسهرزهمینتر له وا
شهفهق نیوز/ وه بوونهی سهفر کردن کوردهیل فهیلی نیشتیمنه دهمنیشت سهباح کهریم عهبدالله (سهباح مهنسووری) ک ده بهغدا هاتگهسه دی.
له یهولا ئی دهمتهقه دخوهنن. ئیمه یهکجار ده ساڵ 1968 زایهنی یهکجا سهفر کریایمن، هاوردنهمان ده جامییهی کرماشان، نزیکهی دو مانگ هیشتنهمان، ئمجا دهوڵهت ئێران وت ک ههر کهسێ قهوم و کاره دیرێ ده ئێران، ئهر بیان ببنه زامنێیان، دتوانن بچنه لایان، ئمجا باپیرم سهر باوگییم ک ده ئیلام بی و هه ده عراق نهبی، هاته شوونمان وه کرماشان و بی وه زامنمان برهمان وه ئیلام، دهورهیله شهش ههفت مانگ ده هووز باپیرانمان بیمن ک دهوڵهت عراق وت ک کوردهیل فهیلیێ ک تهسفیر بینه دتوانن بیانه دۆما و ئیمه چگیمنه دۆما ئهڕا بهغدا.
باوگم ماڵهگهمان نهفرووشا و دایهی وه ئهمانهت و باوگم چوون خوهی جنسیهی عراقی و ههق ماڵکیهت ماڵ نهداشت ماڵهگه کردبیگه نامێ یهکێ له ناسیاگهیله، وهختێ ک هاتیمنه دۆما وه بهغدا یاروو ک دنان تێژ کردبی ئهڕا ماڵهمان وه زوور و مهین و منا هیشتهمانه گرد وهلێ نامحهوشهگه دوکوت کرد وهردمان و کوتێ برد ئهڕا خوهی.
جارێ تر، ئیمه ده ساڵ 1971 زایهنی، م سێزده ساڶان و کڵاس شهشم ئبتدایی خڵاس کردبیم، ده زمسان، له ناکامهو کهڵکهڵهی خستنه نام هووزهیل ئیمه ک ئیوه ئقامه دیرن و ئیلامین و جنسیهی عوسمانی نهیرن و یهک ههفته وهخت دیرن ک بچن وه دۆما ئهڕا ئێران. باوگم ده مهڵکشای ئیلام هاتبی وه دی و له پانزه ساڵانهو ئهڕا کارگهری له ئیلام سهر ئهڵگرتبی و چگبی ئهڕا بهغدا، وهلێ داڵگم ک ههمجا مهڵکشاین ده بهغدا هاتگهسه دی.
باوگم ده بهغدا ده کار شیشه بی، ده عهگد جام، کار دکرد و ماڵمان ده حهی ئهکراد بی ده سهوره. ماڵهگه هن خوهمان بی و خاونماڵ بیمن. ئیمه ده بهغدا شهش کوڕ و دو دۆت بیمن ک دهورهیله برا گهپهگهمان شانزهساڵان بی و برا بۆچگهگهم یهک دو ساڵان بی.
ها ویرم، برا بۆچگهم ده نام کووچهگه وه کوردی قسه کردبی، بهقاڵ سهرکووچهگه ک بهعسی بی، قسهڕهسنی کردبی ک یانه کورد فهیلی و خوهیان ئهوشاردنه. یهکێ له هامسا عهراوهیلهمان ک دهس ده نام بی و کار وه دهس ده دهوڵهت و هاموشوومان دکرد، له رووی دڵسووزی وه باوگم وتبی "تهرا دخوازن سهفرتان بکهن، ههر چێ دیرن بفرووشن تا دهوڵهت نهبردگهسهیان" باوگم وه ئایم وه ئایم، راوفه نا و سێ مانگ وهخت گرت تا گرد و ورد ببیمن و ههر چێ داشتیمن تهڕفرووش کردیمن تا پوول بکهفێگه دهسمان و دهس پهتی نهمینیمن.
دۆمای سێ مانگ، هاتیمنه خوسرهوی مایمن و جیئهڵجی دهوڵهت ئێران بڕ بڕمان کرد، بڕێ ئهڕا جیروفت و بڕێ ئهڔا ئهراک کل کریان. ده ئهراک، نزیکهی یهک ساڵێ ده جامییهی (مهسجدێ) گشتمان نان، ههر دنگهیێگ وه چادر و پهڕوو بهش کردن ده نامهین یهک بنهماڵه، نزیکهی ده دوانزه متر بی ک گشتمان بان ئهڵ بان دخهفتیمن.
بیس و پهنج بنهماڵه بیمن. دهوڵهت شا، ئهو جاره هیچ وهمان نهدا، وهلێ ئهراکییهیله ده رێ خودا وه عهلاکه و سهوهته، نان و تهماته و خا و خواردهمهنی ئهڕامان دهاوردن و دهوران فره سهختێ داشتیمن و دی نهتوانستیمن وه مهدرهسهیش بچیمن. ئمجا له تهنگی گشتمان کارگهری دکردیمن، باوگم عهرهبانهی چوار چهرخێ ئهڔامان سهن و با دبردیمن، دۆمای قهیرێ م ده بهستهنیفرووشیێگ شاگردی دکردم و کرادهس دسهنم.
ئهو دۆمای چهن مانگ، باوگم دی ئهراک فایدهی نهیرێ، هاوردهمان ئهڕا تێهران، خیاوان پامنار، ده لای کووچه مهروی ک مهڵوهن کارگهری کوردهیل فهیلی بی. دۆمای ئهوه وه خاتر ژاری و نهداری دی وه مهدرهسه نهچگیمن و هه ده ئهو کڵاس شهشهی بهغدا مام و کارگهری و ئمگل کار سهنین و فرووش کاڵا دکردیمن.
چوون عێشهت و کار و بار و زنهی ده ئێران ئهڕا ئیمه ک تاڕیایمنه ده عراق و ده تێهرانیش هه وه نام عهراوهیله دناسینهمان، ده ساڵ 2003 سهر ئهڵگرتیمن و چگیمن ئهڕا ئوروپا ک پهنابهر ببیمن. وڵات وه وڵات چگیمنه سووئد، نزیکهی ده سووئد شهش ساڵێ بیمن و وه داخهوه دهورهیش نهتوانستیمن عێشهت بکهیمن و وه خاتر بیماری و بڕێ تر دووزهمه ک بییهسه بهش کوردهیل فهیلی، هاتیمنه دۆما.
یه بان دوانزه ساڵه ک دواره هاتیمنهسه ئێران، ههمجا ههر ئهو چارهنووسه ههمیشان بێکاری و بێماڵی و بێدهسههڵاتییه ولمان نهکردگه، چمان ناوک کورد فهیلی هه وهرد ژاری و ههژاری بڕیاگه. ئهو شاعره راس وتگه ک "بێوڵات له بای" ، ئیمهی کورد فهیلی ده راسی "بێسهرزهمنتر له وا" بیمنه ده دریژای تاریخ. ئیمه چین سووزیاگ و سوتهزاریمن و وه ول سهر لهمان شێواننه ده نامهین ئێران و عراق و کهسێ وه خاونمان نهدبێ.
هێمان ههم زاڕوویم ده نام کووچه و خیاوانهیلهی بهغدا، ده نام مهدرهسهگهمان، سهرگهردانه و حهیر ماگه و ویر کردن لهی چشتهیله دهوخمان دکهێ و نهدزانیمن عهلهموود چه، ئیمه ک ده بهغدا هاتیمنه دی بڕێ پاپهتی و عونسوری هاتن زاڕوویمان سووزان و جورێ تهپ ئهڵهمان شێویا ک هالیمان، چین ئهڵ پشت چین، وه رانهی راس نهنیشتیمنه و نهدزانیمن ک هانا وه کێ دتوانیمن ببهیمن تا وه فریامان بڕهسێ و هاناڕهسێ ئهڕا کورد فهیلی نهدناسیمن، ئاخین و داخینمانه.