كورده‌یل فه‌یلى كوته‌ی دڵ (كووت)ن
باشوور عراق. شار كووت مه‌ركه‌ز پاریزگاى واسته‌و كه‌فیگه ناوڕاس عراق و حه‌جاج كوڕ یوسف سه‌قه‌فى له‌ساڵ (78 كووچى) بنه‌ڕه‌تى ناو له‌ساڵ (86 كووچى) ته‌واوى كرد تا بووگه باره‌گاى تازه‌یگ ئه‌را سه‌ربازه‌یلى له خه‌ڵك شام. ئمجا له‌شیوه‌یل جوان ئه‌و شاره ، ئه‌وه‌سه ك جویر دویرگه یا جه‌زیره‌یگ وه‌ئاو ده‌ور دریاس له لاى رووژهه‌ڵات و خوه‌رئاواو باشووریه‌وه.
كووت كه‌فیگه دویرى 172 كم باكوور به‌غدا، چه‌ن قه‌زاو ناحیه‌یگ گریگه خوه‌ى و له‌وانه‌یش: نوعمانیه، سه‌لمان پاك،حه‌ى،سووه‌یره، به‌دره،جه‌سان. له‌شوونه‌واره‌یلیشى وه‌ربه‌س كووت (سده الكوت) ك ساڵ 1935 م ته‌واو بوى و بیجگه ئه‌وه‌یش مه‌زارگاى شاعر گه‌ورا (موته‌نه‌بى). له‌بازاڕه‌یلیشى (بازاڕ پاشا) ك تاریخ دروسبوینى چووگه‌وه ئه‌را ساڵ 1921 له‌وه‌خت دامه‌زرانن حكوومه‌ت عراق ك ئیسه بویه‌سه شوون جنگ دویرنه‌یل یا خه‌یاته‌یل و (بازاڕ ئه‌بولهه‌وا) ك ئیسه بویه‌سه شوون ئاڵه‌تفرووشى.
له‌ى شاره ك مه‌ردمه‌گه‌ى له كورده‌یل فه‌یلى بوین، هاووڵاتییگ وه‌ناو (ڕه‌زاق كوبه‌چى) ك له‌ساڵ 1952 له‌كووت هاته‌سه دونیا له‌كویچه‌ى سه‌ید حسێن ئویشیگ: زوورم ئه‌و حكوومه‌ته‌یله ك حوكم عراق كردن سته‌م و زوڵم و زوور له كورده‌یل فه‌یلى كردن له‌وه‌ر هه‌ڵویست یا مه‌وقف نیشتمانى و تیكڵابوینیان وه‌ل كاره‌یل سیاسیه‌وه له‌چوارچیوه‌ى جموجویله‌یل نیشتمانى و دیارترین ئه‌و زوڵمیشه له‌شوون ساڵ 1968 رویدا تا ساڵ 1980 ك په‌لاماره‌یل گه‌ورایگ له كووچ وه‌پیكردن و گرتن و كوشتن روڵه‌ى ئى چین زوڵملیكریاگه ده‌سكرده‌پى ، ئه‌وه‌كیش له‌لیان مه‌نده‌وه به‌دبه‌خت و ماڵویران بوى.
له‌بان مه‌ركه‌ز كوومه‌ڵایه‌تى كورده‌یل فه‌یلى له كووت،ره‌زاق كوبه‌چى ئویشیگ : دیارترین كه‌سایه‌تیه‌یل گرینگ یاموهم له‌كووت له‌كورده‌یل فه‌یلى بوین، وه‌ل ئه‌وه‌یشا رووشنهویره‌یل و ئه‌كادیمیه‌یل كووت له ڕوڵه‌یل ئى چینه بوین و زوورم كاره‌یل ئازادیش هه‌ر كورده‌یل فه‌یلى كردیانه‌ى. له‌باوه‌ت ئه‌و ناوچه‌یلیشه ك كورده‌یل فه‌یلى وجوود له‌تیان داشتن له‌شاره‌گه له(ناوچه‌ى سه‌ید حسێن و شه‌رقیه‌و داودیه‌و مه‌شرووع) وه‌لى له‌قه‌زاو ناحیه‌یلى كورده‌یل فه‌یلى كه‌فتوینه ناوچه‌ى (حه‌ى و نوعمانیه‌و به‌دره). ئمجا له‌باوه‌ت وه‌زع و گوزرانیان له‌شوون ساڵ 2003 كوبه‌چى ئویشیگ: هویچ گویڕیانیگ له‌ژیان كورده‌یل فه‌یلى روى نه‌یاو هه‌مان وه‌زعه‌گه‌ى جارانه‌و هیمان كیشه‌ى شوناسنامه‌یان هه‌ر جویر خوه‌ى مه‌ندگه‌و تائیسه‌یش ده‌زگایه‌یل حكوومه‌ت ئه‌و كه‌سه‌یله به‌نه‌ى ڕییه‌وه ك خاوه‌ن ئه‌قڵیه‌ت سه‌رده‌م رژیم به‌عس دكتاتۆرن. هاووڵاتى عه‌لى عه‌بدولحسێن گۆران له‌بان وجوود كورده‌یل فه‌یلى له‌پاریزگاى واست ئویشیگ : شماره‌ى كورده‌یل فه‌یلى له‌شار كووت و ده‌وروه‌رى له‌ساڵ 1940 فره بوى و زوورم فره‌ى مه‌ردم شاره‌گه خوه‌یان بوین، وه‌لى سیاسه‌ت حكوومه‌ته‌یل یه‌ك له‌شوون یه‌ك وه‌تایبه‌ت خاوه‌ن رینمایه‌یل نه‌ته‌وه‌یى سیاسه‌تیگ هاوردنه كار ده‌ور فه‌یلى و ئاماده‌یى كوومه‌ڵایه‌تیان نه‌یشتن له پاریزگاى واست و فره‌یگ له فه‌یلیه‌یل چینه ناو هووزه‌یل عه‌ره‌به‌وه له‌ڕخ ئه‌وه‌ك ده‌س زاڵمانه‌ى ده‌سڵاتدار وه‌پیان نه‌ڕه‌سیگ.
