شەڕ لە غەزە و ئەزموون بۆ کوردستان

شەڕ لە غەزە و ئەزموون بۆ کوردستان
2023-10-14T13:54:16+00:00
به‌در ئسماعیل شیرۆكی/ رۆژێک رێوی یەک بە گورگێکی گووت: وانەیەکم بۆ ژیان فێر بکە؟  گورگەکە پێی گووت، خۆت لەو شاخە هەڵدێرە خوارەوە، رێوی گوتی قاچەکانم دەشکێن، گورگ گوتی: تۆ خۆت هەڵدە من دەتگرمەوە، رێوی خۆی فڕێدا، بەڵام گورگ نەیگرتەوە، رێوی لێی پرسی بۆ نەتگرتمەوە؟ گورگ گوتی ئەوە وانەی یەکەم بوو، هەرگیز بە ڕەهایی بڕوا بەکەس مەکە، متمانەی رەها واتای مردنە.

ئەم چیڕۆکە، پێدەچێت زۆر نزیک و هاومانا بێت لە گەڵ خۆ فڕێدانی حەماس بۆ ناو قوڵایی هەڵدێری وێرانکەر و ئیسکشکێنی شەڕی ئیسرائیل، ئەو خۆ فڕێدانە راستەوخۆیە نەتەنیا بۆ حەماس ، بەڵکوو بۆ هەموو ئەو گەل و نەتەوە بێ دەوڵەت و ژێردەستانەی سەرتاسەری جیهان، بە کوردستانی خۆمانەوەش، زۆر راست و جێگای هەڵوەستەی جدی و تێفکرین و لێفێربوونە. ئەو خۆفڕێدانە، یان ئەو باوەڕکردنە رەهایە، کە بەبێ ڕەچاوکردنی ئازاری قاچ شکانی دوای خۆفڕێدان، لە خەرەندی متمانەکردن بە بەڵێنی لایەن و جەمسەربەندییەک، کە لەباری لۆژیکی هێزدارییەوە، هیچ زەمینە و مسۆگەر و دەرفەتێک بۆ بردنەسەری ئەو بەڵێنانە لەئارادا نەبووە. 

زۆر دیارە کە کۆی روداو و پرۆژەی دەرگیربوون، یان بە بارێکی دیکەیەوە، خۆفڕێدانە ناو ئەو دۆزەخە سوتێنەرە، تەنیا بە میتۆدی رقی مێژوویی و متمانەی کوێرکوێرانەی بێ شرۆڤە و بەبێ خوێندنەوەی کۆدەکانی هاوسەنگی و پارێزبەندی هێزی خۆیەتی و بەبێ لەبەرچاوگرتنی بەرژەوەندی و ژیان و مانی گەلی هەژاری فەلەستین ئەنجام دراوە. ئەوەی لە سەر نەخشەی روداوەکانی غه‌ززە و تابلۆی گشتی تەوەرە دژیەکەکان لە دەڤەرەکە دەبینرێ وەها خۆیایە، کە هەموو کردەیەک لەسەر هەژماری ئێسک و پروسکی ئەو خەڵکە بەشمەینەتە بەڕێوە چووە و، گەل بووەتە قوربانی ریکلامێکی درۆیینی ئافەرینێک  و شانازیێکی کاتیی گوزەرا، کە پێناچێت هیچ دەستکەوتێکی کرداری درێژماوە بەدیبهێنێت، بەڵکوو ئەوە لایەنێکی چەکداری و بەکگراوەندە سیاسی و ئیدۆلۆژی و مەزەبییەکەیە،  دۆزی فەلەستینی هەم لە باری ئەخلاقی، هەمیش لە باری جوگرافی و ئابوری و مرۆڤی، تەنانەت سۆزی جیهانیشی دوچاری خەسارێکی مەزن و جەرگبڕ و قەرەبۆنەکراو کردووەتەوە.

ئێستا کەرتی غەززە وەکوو بەشیک لە کۆی جوگرافیا و دانیشتووانی زیاتر له‌ دووملیۆن کەسیی ئەو ناوچەیەش، مینا بەشێک لە کۆی گەلی گشتیی فەلەستین، رووبەڕووی دوو بژار، دوو مەترسی، دوو چارەنووس و دوو سناریۆی چاوەڕوانکراو بوونەتەوە، کە لەدەرەوەی هێز و ئیرادە و توانای خۆیدان و نووسین و نەخشەڕێژکردن و بەڕێوەبردنی هەموو ئەو دوانە سناریۆئامێزانەش، دەکەونە بەر بەزەیی هێزی پڕچەکی سوپای ئیسرائیل و هاوپەیمانە ناوچەیی و نێودەوڵەتییە هێزدارەکانی. 

یەکەم: دەشێ لە یەکەم سناریۆدا چاوەڕوانی چۆڵکردن و بە بیابانکردنی یەکجارەکی غەززە بەگشتی و لە باشترین دۆخ و لەهەموو حاڵەتێکی خۆش شانسیی دانیشتووانی ئەو ناوچەیەدا، بەڵایکەم تەخت بوونی نیوەی ئەو شارە جێگای چاوەڕوانی دەبێت. چونکە هیچ گومان هەڵناگرێ کەدوای روداوی هێرشی (تۆفانی ئەقسا)، دەوڵەتی ئیسرائیل ئاقار و چۆڵاییێکی زیادتر لە نێوان قەڵەمڕە و سنورەکانی لەگەڵ فەلەستینییەکان دروست دەکا و، ناوچەیەکی زیادتر لە مرۆڤ و دانیشتووانی عەرەب چۆڵ دەکا و پەراوێزێکی زیادتر دەخاتە نێوانیان. 

دووەم: لە سناریۆ و لە حاڵەتێکی وەهادا، گەرچی نەشتەرگەریێکی زۆر قورسیش بێت، لێ رەنگە گەلی فەلەستین ناچار بەوە بکرێ، کە ( حەماس) وەکوو ئەم بەشە ناسازگارە، کە لەگەڵ دۆخی ئاسایشی ئەم قەوارەیە هەڵناکات، لە جەستەی خۆ جیا بکاتەوە و فڕێی بداتە دەرەوە و  بەڕێوەبەریی ئەو بەشە لە غەززە، کە لەوانەیە شانسی مانەوەی بۆ بمێنێتەوە، بگەڕێنرێتەوە ژێر دەسەڵاتی فەتح و بەڕێوەبەریی حکومەتی فەلەستین. لە دۆخ و گریمانەیەکی وەهادا، کە لەژێر حوکمی لۆژیکی ژیانپارێزی و زندوو مانەوەی گەلێک ئەنجام دەگرێ، رێیتێدەچێت ئیسرائیل بە مانەوە و ئاوەدان کردنەوەی بەشێک لە شاری غەززە و بنیاتنانەوەی سەرلەنوێی کۆمەڵگەی فەلەستینی لەو شارە ڕازی بێت.

ریزکردن و ناوبردنی هەموو ئەو بژار و ئەگەرانە، لەدۆخێکدا ئەنجامی ئەرێنیان لێ دەستدەکەوێ، کە پشتیوانیکەرانی حەماس، ئەو ئەندازەیە لە تراژیدی و مەرگەساتی گەلی فەلەستین رازیان بکا و  خاک و ژیان و مانەوەی دانیشتوانی غەززەیان بۆ لە دەستپێوەگرتن و هێشتنەوەی  هێزەچەکدارەکەی حەماس گرنگتر بێت. ئەوەش بە گوێرەی پێناسەی شەڕخوازی و مەیدانداریی هاندەرە ئیدۆلۆژیەکان و ئەو هێز و کاراکتەرە مەزەبییانەی لەسەر شانۆی سیاسەتسازی و روداوە گەرمەکانی ناوچەکە رۆڵ دەگێڕن، گریمانەیەکی زۆر بەهێز ناهێتە بەرچاو، بەڵام ئەوە رونە ئەگەر بڕیار بێت، نەخشەدانەر و بەدیهێنەرانی فیلمی خوێناوی وەکوو تۆفانی ئەقسا، هێشتا سناریۆی نوسراوی  ئامادەیان بۆ بەرهەم هێنان لەبەردەست مابێت، بێگومان پاراستنی کاراکتەری  ئیدۆلۆژیی وەکوو حەماس لە پێشینەی ئامانجەکانیان دەبێ و ئەوەش هەموو دەرگاکان بەسەر فراوانبوون و هاتنە ناوەوەی هێزگەلی مەزن، بۆناو یارییەکە و بەرینتر بوونی بازنە و ئاقاری شەڕەکە و پەلهاوێشتنی بۆ دەرەوەی سنورەکانی غەززە و فەلەستین دەکاتەوە. لە روداوێکی لەو چەشنەشدا کە لە جیهانی نوێی بارگاوی بە هەڵچوونی تای بلوکبەندی و ریزبەندیی  جیهانی  بەڕێوە دەچێت، بەپێچەوانەی چاخە کۆنەکان، شەڕی مەزنی هەرێمایەتی، نەتەنێ بۆ  گەلانی ژێردەستەی بێ دەوڵەت شانسی ئازادی و مافی سەرخۆبوونی زیادتر بەرهەم ناهێنێ، بەڵکوو بەخۆیان و جوگرافیا و دۆزە نەخەمڵیوەکەیان ، لەژێر پێی کاروانی فیلی گەورەهێز داگیرکەرەکان دەشێلرێن و رۆدەچنە ناو قەیرانی فەرامۆشکران و ژێردەستی درێژماوەتردا. ئێمەی کوردیش وەکوو گەلێکی ژێردەست و خاوەنی دۆزێکی رەوای مێژوویی، نابێت هەرگیز ئاواتەخوازی فراوانبوون و بەردەوامی ئەو شەڕە وێرانکەر و ویژدانهەژێنە بین. هەروەک سەرۆکی هەرێمی کوردستان، لە پەنجەرەی مافە یاسایی و مرۆڤایەتییەکانی گەلی کوردستانەوە، خاڵی لەسەر راستترین روانگەی مرۆڤانەی گەلەکەمان دانا و گووتی، گەلی فەلەستین خاوەنی مافێکی رەوایە و دەبێ کێشەکە لە رێگای دانووستادنی ئاشتیانە چارەسەر بکرێ .

Shafaq Live
Shafaq Live