ئیلام فەیلی... میژوو کویەن و شوینەوارە نەناسیایەیل وە چەوەڕی هویرکردن و مقیەتیکردن

شەفەق نیوز/ هەرچەن هیمان شوینەوارە میژووییەیل پارێزگای ئیلام فەیلی نادیارن، بەڵام بەشیگن لە ناسنامە و شارستانیەت پارێزگارەگە و ئمڕوویش زیاتر لە جاران  هویرکردن و مقیەتیکردن خوازن.

لە راپۆرتیگ رووژنامەوانیی ئاژانس مێهر ئیرانی، وە ئەڵگەردان ئاژانس شەفەق نیوز، باس لەوە کەێد کە شوینە کویەن و میژووییەیل لە گشت وڵاتیگ بەها و گرنگی بەرزیگ دیرن، چوینکە شوینە کویەنەیل و خاوەن میژوو و شارستانیەیل گشت خاکیگ دیاری کەن و لە راسی ناسنامەن لە گشت وڵاتیگ.

لە راسی شوینەوارە میژووییەیل لە روی سوودە کولتووری و کۆمەڵایەتییە فرەیلی گرنگن، جویر خوەشگوزەرانی کۆمەڵایەتی و کولتووری دانیشتگەیل ناوچەگە، بەرزکردنەوەی شانازی مەدەنیانەی پێکهاتەیلن، رەسین وە ئامانجە ئابوورییە درویژماوەیل ترەک.

 لە راپۆرتەگە باس لەوەیش کرد کە مقیەتیکردن و خاسەوکردن هەمیشە فرە گرنگە. 

رخداری لەناوچگن شوینەوارە کوینەیل لە ئیلام

 لە راپۆرتەگە لە زوان ئەحمەد مەزاهیری شارەزای میژوويي وت: شار ئیلام یەکیگە لە شارە کوینەیل ئیران و جەهان، چوینکە تەمەنی زیاتر لە 9 هەزار ساڵە و ناو ئاشنای ئیلامی کویەن لەو سەردەمەو وەی شارە نریاس.

 مەزاهیری وتیش: ئەراوە وەمدوو میژوو کویەن و هەڵکەفتەی جوگرافیای جیاواز، ئی پارێزگا هەمیشە چەن شوینیگ گەشتیاری و میژوویی داشتگە و ساڵانە پیشوازی لە گەشتیارەیل فرە لە سەرتاسەر وڵات (ئیران) و تەنانەت وڵاتەیل دەیشتیش دەێد. 

مەزاهیری وتیش: “وە رەدبوین وەخت و مدووەیل سروشتی، وە تایبەت کەشوهەوای سەرد، واران و وای وەردەوام لە ئیلام، لە دەیەیل گوزەشتە، فاکتەر مرۆیی رەوت لەناوبردن شوینەوارە میژووییەیل پارێزگای ئیلام زویترەو کردگە” وتیش: کە “وە لەوەرچەوگردن گرنگی فرەی شوینەوارە کوینەیل، “مقیەتیکردن و نۆژەنکردن ئەو شوینەیلە بایەسە لە گەردن دانیشتگەیل و وەرپرسەیل بوود.” 

رەوش ئاسەوارە میژووییەیل پارێزگای ئیلام

لە راپۆرتەگە لە زوان  وەڕیەوبەر  گشتی میراتی فەرهەنگی و گەشتوگوزاری پارێزگای ئیلام، فەرزاد شەریفی، لەباوەت مقیەتیکردن ئاسەوارە میژووەیل و شوینه دێرینەیل وت: ئاسەوارە میژووییەیل ئەو پارێزگا  لە بەرزاییەیل و تەپەیل و گرده میژوویی و کۆشکەیل بەشەو بوینە، کە لە باسکردن مقیەتیکردن و نۆژەنکردنە قەڵا کوینەیل لە پارێزگای ئیلام، جویر قەڵای والی لە شار ئیلام، میرنشین والی کەهرە لە هلێلان و قەلای  دورە شەهر، باس کریەن، و ریکارەیل گلەودانیان وەگەرد مقیەتیکردیان کریەێد”. 

شەریفی وتيش: "وە هویرکردن ئەوە کە نۆژەنکردن و خاسەوکردن شوینەوارە کوینەیل فرە گرانە، بەشیگ لەو شوسنە شوێنەواریەیلە، جویر قەڵای گەنجان جەم و قەڵای میرغۆڵام هاشمی، دریانە دەس کەرت تایبەت، و وەرپرسەیل مقیەتیکردن لە گەردنیانە". و مقیەتیکردنی کەفێدە  مل کەرت تایبەت لە ژیر چەودیاریکردن میراتی کولتووری."

ریگریکردن لە هەڵکەنین بیموڵەت لە شوینە میژووییەیل

لەباوەت تەپە میژووییەیل و شوینەوارەیل، شەریفی لە لە قسەیلی وتیش: “هەڵکەنین بیمووڵەت یەکیگە لەو هوکارە سەرەکییەیلە کە بوودە مدوو لەناوچگن شوینە میژووییەیل لەی رویە، و وەخاتر ریگریکردن لە هەڵکەنین بیمووڵەت لە شوینە میژووییەیل ریکارەیل گرنگ جیوەجی کریانە، جویر دامەزرانن دەوریەی هاوبەش وەگەرد هیزەیل پولیس، دروسکردن یەکەی مقیەتیکردن میراتی کولتووری، و دووارە دانان سنوورەیل لە بەشیگ ناوچەیل پارێزگاگە، لەوانە شار میژوویی دورە شار و دەورگرد شار ئێڤان، و کۆمەڵەکانی میرات و ریخریاگە ناحکومییەیل و هوشیاری گشتی قایمەو کەن”.

شەریفی وتیش: “لە گفتوگۆکردن وەبان مقیەتیکردن شوینەوارە دێرینەیل و دیاریکردن سنوورەیل و دروسکردن دەوریەی چەودیاریکردن، کەفتنە وەر کێشە جویر نەوین بیمە، نەوین ئامرازەیل هامشوو، کە هاوکاری لەلایەن خەڵک و تەنانەت بەشیک دەزگای جیوەجیکردن خوازێد”. 

گرنگی توومارکردن جەهانی دێرینەیل پارێزگای ئیلام 

وەڕێوەبەر گشتی میراتی فەرهەنگی و گەشتوگوزار باوەڕ خوەی نشان دا کە توومارکردن جەهانی پارێزگای ئیلام یەکیگە لەو ریکارەیل ترەکە ئەرا مقیەتیکردن شوینەوارە میژووییەیل و میراتی کویەن ئی پارێزگا باس و وەدویاچگنی کریەێد”، وتیش: “جی باسە کە بیجگە لە مقیەتیکردن شوینە میژوویی و کویەنەیل ئەو ناوچە، تەنانەت لە وەخت جەنگیش، و کرێدیت جەهانی لە توومار جەهانی تەرخان کریاس.”

شەریفی دیاری کرد کە وەل توومارکردن جەهانی، باوەتەیلیگ جویر ریوبان، ژیرخانی، هۆتێل فریاگوزاری و چشتەیلیگ ترک کاریگەری دیرن،  ئەراوە توومارکردن پارێزگای ئیلام جویر ناوچەیگ میژوویی لە جەهان، بیجگە لە تەقەلایل میراتی فەرهەنگی،  پشتگیریکردن لە لایەن گشت ئۆرگانەیل جیوەجیکردن  پەرلەمانتارەیل خوازێد.”

شەریفی لە کۆتای وتیش، “ئەگەر توومارکردن لە ئاست جەهانی باێدە جی، مقیەتیکردن شوینەوارە میژووییەیل چەن سوودیگ کولتووری و کۆمەڵایەتی دیرێد، تەنانەت بوودە ئامرازیگ ئەرا رەسین وە ئامانجە ئابوورییە درویژماوەیل جویر گەشەکردن و نووەوکردن شارەگە، شوینە گەشتیارییەیل، دروسبوین دەرفەت کار جویراجویر و درووسکردن داهات ییجگە لەو تەقەلایلە کە لە ئیدارە دریاس”.

لە کۆتایی راپۆرتەگە هاتیە کە “زیایکردن مقیەتیکردن شوینە میژووییەیل، دروسکردن کولتووری مقیەتیکردن شوینەوارە دێرینەیل لەڕی میدیا و ڕادیۆ و تەلەفزیۆن و تەرخانکردن پویل ئەرا خاسکردن و ئاوەدانکردن ئەو شوینە میژووییەیل کە کەفنە تویشی  خورمیان، لە ریکارەیلە بنەڕەتیین کە بایەسە بخرێۆە کارنامەی مقیەتیکردن میراتی کولتووری لە پارێزگای ئیلام.