جه‌نگ چاڵديران و به‌شكردن كوردستان
ئه‌وه‌گ فيشتر ده‌سميه‌تده‌ر سه‌ركه‌فتن سوڵتان سه‌ليم دا ئه‌وه بوى ك زوورم كورد ئه‌و ناوچه موسڵمان سنى بوين و فيشتر وه‌ره‌و لاى عوسمانيه‌يل مه‌يل داشتن.
له‌دوياى سه‌ركه‌فتن عوسمانيه‌يل سوڵتان سه‌ليم فه‌رمانڕه‌وايى كوردستان دا ده‌س ئدريس بدليسى مێژوونويس، دى له‌وه‌وه كوردستان بويه دو به‌ش، به‌شيگى كه‌فته ژير ده‌سڵات سه‌فه‌ويه‌يل و ئه‌و به‌شه‌گه‌يشى كه‌فته ژير ده‌سڵات عوسمانيه‌يل.
ئمجا ميرنشينى كورد له‌ناو هه‌ردوگ ده‌وڵه‌ت په‌يا بوى، جوور: شه‌مدينان، بۆتان، بايه‌زێد، هه‌كارى، بادينان، سۆران، ئه‌رده‌ڵان...هتد، ئى ميرنيشينيه‌يله سه‌روه‌خوه‌يان بوين و فريه‌جاريش دژ ده‌وڵه‌ت وسيان، وه‌لێ وه‌گشتى مير ئى ميرنشينيه‌يله په‌يوه‌ندييگ تايبه‌ت وه‌ل سوڵتان رووم و شاى عه‌جه‌م داشتن، ك له‌و وه‌خته‌يله باج و سه‌رانه وه‌رگرتيان له كارگه‌ر و جفتيار و فه‌قير كورد هه‌ر خوه‌يانيش باج و سه‌رانه ديانه شاى عه‌جه‌م و سوڵتان رووم.
له ماوه‌ى په‌نج سه‌ده‌ى دوياخر، وه‌و مانا له دوياى جه‌نگ چاڵديران و دوياى ئه‌وه‌گ سوڵتان سه‌ليم يه‌كه‌م به‌ش فريه‌يگ له ژويه‌رگ كوردستان داوڕى و خسته‌ى بان خاك سه‌ڵته‌نه‌ت، دى خاك كورد وه مه‌رز سياسى له يه‌ك داوڕيا و دابه‌ش كريا.
بيگومان ملله‌ت كورد ناڕازى بوى له سياسه‌ت جه‌ور و سته‌م و زوڵم و زووردارى بيگانه، هه‌ر وه‌و خاتريشه خه‌بات قاره‌مانانه له‌وه‌ر خاتر ئازادى و سه‌روه‌خوه‌يى كرد و وه‌ئاو ته‌ڵا له مێژوو نه‌ته‌وه‌ى كورد تۆمار كرياگه، وه‌ل ئه‌وه‌يشا شماره‌ى راپه‌ڕين ملله‌ت كورد له مێژوو يه‌كجار فريه‌س، وه‌تايبه‌ت بته‌وترينيان له سه‌ده‌ى 19 روێداگه، ك ئى جموجويل و راپه‌ڕينه‌يليشه به‌ڵگه‌ن له‌بان ئه‌وه‌گ نه‌ته‌وه‌ى كورد ئاشق و شه‌يداى ئازاديه‌و هويچ وه‌ختيگ واز نايه‌رێد تا وه ته‌مامى نه‌يه‌رێده‌ى ده‌س.
له‌شوون رميان سه‌فه‌ويه‌يليش(1502 – 1736) فه‌رمانڕه‌وايى ئيران كه‌فته ده‌س بنه‌ماڵه‌ى كه‌ريم خان زه‌ند(1736 – 1786)، ك يه‌يش روێداگيگ ئاسايى بوى، چوينكه هه‌رچه‌نى ده‌وڵه‌ت ئيران له كويه‌نه‌و هه‌ميشه به‌ش ملله‌ت فارس بويه، وه‌لێ زوورم تائيسه‌يش بنه‌ماڵه‌ى فه‌رمانڕه‌وا له نه‌ته‌وه‌ى تر بوينه.
س/ مێژوو ئه‌ده‌ب كورد
