جەنگ شانشین مەلکیشی و شانشین زولقەدری

شانشین مەلکیشی، یەکیگە لە شانشینە گەورە و هازدارەیل کوردستان ک وە شانشین (کوردستان) ناسریا، و پایتەختەگەی شار (چەمشگزەک- دێرسیم) بویە لە باکور کوردستان.

دەرسیم یا دێرسیم شاریگ مێژوویی کوردە ولە ژیر دەسەڵات هەزەبانی-کوردیان، بویە، لە نزیک ساڵی (1070)زایینی پاشا مەلکیشۆ تونەست سنوور شانشینەگە فراوانتر بکەێد ک لە (34) قەڵا و (16) شار دروس بوود.

پاشایل مەلکیشی لە هووزەیل بڵباسن سەر زە ئێڵ گەورەی هەزەبانی ک لە نەوەی پاشا (مەلکیشۆ) نەوەی پاشا ابوالهیجا موسک کوڕ پاشا چەکۆی هەزەبانین.

ئی جەنگە لە نزیک ساڵ 1450 زایینی قومیاگە، هەناێ پاشای وڵات زولقەدر پاشا(سولەیمان کوڕ محمد زولقەدری) بڕیار دەێد پەلامار  شانشین مەلکیشی(بڵباس) بەێد.

لەو سەردەمە پاشای شانشین مەلکیشی پاشا (الملک العادل شێخ حەسەن بەگ مەلکیشی بڵباس کوڕ پاشا الملک العادل تاج الدین کوڕ پاشا کەیقوبا کوڕ پاشا خالد کوڕ پاشا بهاءالدین کوڕ پاشا محمد کوڕ پاشا مەلکیشۆ نەوەی پاشای مەزن ابوالهیجاء موسەک هەزەبانی کوڕ پاشا چەکۆ جەعفەر محمد هەزەبانی لە نەوەیل پاشای مەزن مۆنبازی هەزەبانی) وەگەرد  دەوڵەت ئاق قوینلو لە سەردەمە پاشایل (ئۆزۆن حەسەن ئاق قوینلو تورکمان) جەنگ کردیە، زولقەدریەکان ک گرفتیگ وەرد  بڵباسەیل داشتنە لەبان هەردوگ قەڵای (کوئراک) و (وئراک)، ئەراوە بە وە دەرفەتەیگ زانستن، ئەرا پەلامارداین  پاشا ئەلمەلک العادل شێخ حەسەن بەگ مەلکیشی بڵباس، چوینکە پاشا شێخ حەسەن ملکیشی سەرقاڵ نواگیری سوپای ئاق قوینلو بوی.

پاشا سولەیمانی زولقەدر وە سوپایگ (30)هەزار نەفەری لە تورکمان پەلامار  کوردەیل بڵباس لە شانشین مەلکیشی دا، پاشا شێخ حەسەن مەلکیشی بلباس دویای راویژکردن وەرد میر و سەرکردە سەربازیەیا بڕیار دەێد سۆپاگەی بکەێدە دوو بەش بەشیگیان وەردەوامی بە جەنگە بیەن وەرانوەر دەوڵەت (ئاق قوینلو) لە دەشت (سەفان) ک سنوور شانشین مەلکیشی بویە لە نزیک شار (بینگول) و ئەو بەشە سوپاگەی ئەرا جەنگ بەرامبەر زولقەدرییەکان کل کەێد، دویای پەنج رووژ جەنگکردن سوپای کوردەیل مەلکیشی بڵباس لەبان تورکمانە زولقەدریەیل زاڵ بوون، و گەن وەسەریان تیارن،  ئەراوە پاشا سولەیمان زولقەدری خوەی وەرەو  قەڵای خەربوت کیشێدەو، و کۆتایی وەی جەنگە تیەێد.

لە هەمان وەختیش، بڵباسەیل سەربازەیل ئاق قوینلو قاو دەن.

لەیرا،  ئەرامان ئاشکرا بوود ك شانشین مەلکیشی(بڵباس) چەن وەهاز بویە و چوین توەنستیە لە یەک وەخت جەنگ دوو دەوڵەت بکەێد جویر ئاق قوینلو و زولقەدر، کە تەنیا سوپای زولقەدر 30 هەزار سەرباز بویە.

ـــــــــــــــــ

سەرچەوە:

١- کتاو دیاربکریە، ئەبوبەکر تەهرانی.

٢- شەرفنامە شەرف خانی بەدلیسی.

٣- تاریخ اربل.

٤- صبح الاعشی.