(محه‌مه‌د دارا)ى شاعر و ئاده‌میزاد و خه‌م یه‌كێتى و بیبه‌شى
وه‌داخه‌وه كه‌ناڵه‌یل ره‌سانن (اعلام) لایگ نه‌كردنه لایانه‌وه ك وه‌جووریگ هه‌ق شایسته‌ى خوه‌یان وه‌پیان به‌یگ و ئى حاڵه‌تیشه جویر زوڵمكردنیگ تازه‌یگ تیه‌یگه وه‌رچه‌و ده‌رهه‌ق وه‌ى چینه وه‌ك به‌دبه‌ختى و ته‌نگى و گرفت تاریخى وه دریژایى ساڵه‌یل . فره‌یگ له‌وانه‌یش ماڵئاوایى یه‌كجارى كردن و له‌ى دونیا فه‌رامووش كریان ، ئه‌وانه‌یش ك مه‌ندنه وه‌هه‌مان جوور له‌هویره‌و بریانه جویر ئه‌وه‌ك رییكه‌فتنیگ بووگ له‌بان زوڵمكردن له‌ى چینه . ئمجا له‌ى باوه‌ته‌وه ریكه‌فت(صدفه) له‌یوا كرد دیدار وه‌ل شاعریگ ناودارا بكه‌یم ك وه‌ڕه‌حمه‌ت خودا چى و دڵگران و دڵته‌نگ بوى له‌ده‌س گوزران و ناڕه‌حه‌تى ڕووژگار سه‌خت و بیبه‌شى له‌سه‌رده‌م بیبه‌زه‌یى .
رووژگاره‌یل فره‌یگ هه‌میشه چه‌ومان كه‌فتیاگه شعره‌یل جوان و خوه‌شیگ له شعر شاعر كورد هس نازگ (محه‌مه‌د دارا)ى ڕه‌حمه‌تى له‌ناو رووژنامه‌و گووڤاره‌یل ك وه‌زوان كوردى ده‌رچیاگ جویر رووژنامه‌ى (هاوكارى)و گووڤار (به‌یان و كاروان و خوه‌ر كوردستان و مولحه‌ق ئه‌لعراق)و ئاره‌زوو ئه‌وه داشتیم خاوه‌ن ئه‌و به‌هره‌ى جوانه بناسیم . ئه‌وه بوى ریكه‌فت له‌یواكرد بڕه‌سیمنه دیدار ئه‌و شاعر پایه‌به‌رزه ، وه‌لى وه‌داخه‌وه ك له‌چ حاڵه‌تیگ چه‌ومان كه‌فته ئه‌و ئاده‌میزاده ، دیمنه‌ى ك ته‌واو په‌كى كه‌فتگه‌و عومرى له 80 ساڵ كرده‌سه بان و ، وه زوور گوچان ئه‌ڵسیگ و له‌ڕوخسارى گشت به‌دبه‌ختى و مه‌ینه‌تیه‌گه‌ى خوه‌ندیمنه‌وه‌و ، وه‌لى وه‌ل ئه‌وه‌یشا روى وه‌خه‌نستن بوى و خاوه‌ن فكره‌و یادوه‌رى پوڵاین خاسیگ بوى ، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش وه‌گووره‌ى ئه‌رك ئه‌خلاقى و پیشه‌ییمان تویه‌نستیم به‌شدارى خه‌مه‌یلى بویمن و ده‌نگى بڕه‌سنیمنه ئه‌وانه‌ك گرینگى یا ئه‌همیه‌ت ده‌نه گه‌ورایه‌یل ملله‌ت كوردمان .
ئى ئاده‌میزاده شعر دیریگ وه‌زوان عه‌ره‌بى و فارسى و زوان ئوردییش وه‌جوانى زانست بیجگه زوانه كوردیه‌گه‌ى خوه‌ى وه سێ شیوه‌زوان . ئى شاعره ناو ته‌واوى (محه‌مه‌د دارا سه‌لمان) له‌ساڵ 1927 جویر ئه‌وه‌ك له شوناسنامه‌گه‌ى نویسیاگه هاته‌سه دونیا له به‌غدا له‌ناوچه‌ى باب ئه‌لشێخ له‌كویچه‌ى سه‌دریه ، وه‌لى راسیه‌گه‌ى له‌ساڵ 1920 په‌یا بویه جویر ئه‌وه‌ك خوه‌ى وت . له‌باوه‌ت خوندن و نویسانن شاعریش ، محه‌مه‌د دارا له‌سه‌ره‌تاى مناڵى له‌ناوچه‌گه‌یان مه‌دره‌سه نه‌ویه‌و مه‌ردمیش مناڵه‌یلیان كلكردیان ئه‌را مزگفت و حسه‌ینیات تا هووكاره‌ى خوه‌ندن و نویسانن بوون له‌بان ده‌س مه‌لایه‌یل ، وه‌ى جووریشه مه‌حه‌مه‌د داراى شاعر یه‌كمجار له‌ژیرده‌س (مه‌لا حه‌مید لوڕستانى) هووكاره‌ى خوه‌ندن و نویسانن و ده‌رسه‌یل دینى بوى وه زوان عه‌ره‌بى و بیجگه ئه‌وه‌یش تویه‌نست قورئان پیرووز وه‌گشتى له‌سینه بخوه‌نیگ له‌ماوه‌ى كه‌متر له شه‌ش مانگ ، وه‌ل ئه‌وه‌یشا زوان فارسییش له‌ژیرده‌س (مه‌لا ره‌حیم)هووكاره بوى ، له‌شوون ئه‌وه‌یش چیه‌سه لاى (مه‌لا عارف) له‌بازاڕ قوماش فرووشه‌یل و هووكاره‌ى خه‌ت و فقه بویه .
له‌باوه‌ت ژیان سیاسى و كوومه‌ڵایه‌تى ، محه‌مه‌د دارا وتیاگ : له‌سه‌ره‌تاى ساڵه‌یل 1930 رووشنهویره‌یل و حكایه‌تداره‌یل ئیواران نیشتیان و چشته‌یل كلتوورى جووراو جوور باس كردیان له‌ناو چایخانه‌یل ، وه‌تایبه‌ت شێخیگ له شێخه‌یل عه‌شایر چایخانه‌گه كردویگه جووره دیواخانیگ و كوڕه‌گه‌یشى قاوه دیاگه مه‌ردم ، ئمجا رووژیگ له‌ڕووژان كوڕه‌گه‌ى قاوه داسه مه‌ردمه‌گه‌و نه‌یاسه یه‌كیگ له‌و كه‌سه‌یله ك دانیشتویگ له‌و قاوه‌خانه ، كابرایش وه‌ختى شێخه‌گه‌ى باوگ كوڕه‌گه تیه‌یگ چووگه لاى و شكایه‌ت له‌ده‌س كوڕه‌گه‌ى كردگه و ، وته‌سه شێخ من ئیهانه كریامه له دیواخاند ... ئایا ناسیده‌م من كییم ؟ شێخیش دویاى گووشگرتن له‌لى وته‌سه‌پى به‌ڵى ناسمه‌د و زانم كیید ، تن مه‌لك فه‌یسه‌ڵید (ابو غازى) مه‌لك عراق وه‌لى جه‌نابد ده‌س چه‌پد دریژ كردیده ئه‌را فنجانه قاوه‌گه‌و ئى چشته ناپه‌سه‌نه‌و نیه‌گونجیه‌یگ وه‌ل داب و نه‌ریت ره‌سه‌ن ئیمه‌یاو بایه‌سه ده‌س ڕاسد دریژ بكه‌ید . وه‌ى جووره چه‌ن رویداگ خوه‌شیگ له محه‌مه‌د داراى شاعیر ژنه‌فتیم .
محه‌مه‌د دارا له‌ساڵ 1946 له‌وه‌خت دامه‌زرانن كوومار مه‌هاباد وه‌و بوونه‌وه چیه‌سه‌ڕا مه‌یدان (چوارچرا)و له‌ورا شعریگ خوه‌نده‌سه‌وه له‌ژیر ناونیشان (چه‌و بكه‌ره‌و) . ئى شاعره تا له‌ژیان بوى ژن نه‌خوازویگ ، شوونه‌یل فره‌گیش گه‌ردیه‌و له‌وانه‌یش : مسر و ده‌وڵه‌ته‌یل خوه‌رئاواى عه‌ره‌بى و تونس و جه‌زایر و ئسپانیاو شوونه‌یل تر . دارا جویر نویسه‌ریگ ماوه‌ى فره‌یگ له رووژنامه‌یل كار كردگه‌و له‌وه‌خت جه‌نگ ئازادكردن له ئه‌نده‌نوسیا جویر په‌یامنێر جه‌نگ ئه‌را رووژنامه‌ى (مردیكا – ئازادى) كار كردگه ك له‌قاهیره‌ى پایته‌خت مسر ده‌رچیاگ .
