دیدگایگ ئەمریکی هوشداری دەێدە ترەمپ لە نووەوبوین "جینۆساید" ئێزیدییەیل و مەسیحییەیل وە کیشانەوەی هیزەیل لە عراق

شەفەق نیوز/  پەیمانگەی دیدار خوەرهەڵات ناوەڕاس ئەمریکی هوشداری دا وە ئیدارەی هاتگ ئەمریکا، سەرۆک دۆناڵد ترەمپ، لە دەرئەنجامەیل کیشانەوەی هیزەیل ئەمریکا لە عراق، و وت: هیمان داعش کۆتایی نەهاتگە و هوشداریدا لە نووەوبوبن “جینۆساید ئێزدیەیل”.

 ڕاپۆرتەگەی پەیمانگاگە کە لەلایەن ئاژانس شەفەق نیوز ئەڵگەردان کریا داوا لە ئیدارەی ترەمپ کرد "چەن رێوشوێنیگ جیوەجی بکەێد ئورا دڵنیابوین لە مقیەتیکردن ئێزیدییەیل، کە ئەو کۆمەڵکوژییە کە تویشی هاتن تا ئیسە کۆتایی نەهاتگە"، دووپاتیش کرد کە خواست واشنتۆن ئەرا کیشانەوەی هیزەیلی لە عراقە دژایەتی ئی ئامانجە کەن.

 دویای ئەوەگ ڕاپۆرتە ئەمریکییەگە هاوردە یاد کە زیاتر لە 10 ساڵ وەبان لەشکرکیشی داعش و جیوەجیکردن تاوان جینۆساید وەبان 400 هەزار ئێزیدی لە شنگال و دەورگردی رەد بوودر و زیاتر لە 3 هەزار کەسیان کوشتن، و زیاتر لە 7 هەزار کەسیان رفیان، ئیجا باس سەرکەفتن هیزە ئەمریکییەیل و هاوپەیمانە کوردەیلیان کرد لە لەناوبردن سەرۆک ریخریایەگەر ئەبوبەکر بەغدادی، لە ئۆکتۆبەر 2019 کە وە ئەنقەس خوەی تەقانەو، وت: فرەیگ لە واشنتۆن ئاهەنگ کوشتن ئەبو بەکر کردنر بەڵام وە هەڵە وەو ئەنجامە فامستن کە کوشتن بەغدادی کۆتایی وە  و زیڕەی ئێزیدییەیل هاورد.

 لە راپۆرتەگە ئاشکرا کرد کە دویای زیاتر لە 5 ساڵ وەبان کوشتن بەغدادی، نزیکەی 280 هەزار ئێزیدی هیمان لە کەمپەیل ئاوارەیل هەرێم کوردستانن، وەتایبەتی دەورگرد هەولێر، سلێمانی، و دهۆک، و لەوەر ناکۆکییەیل ناوەین حکومەت هەرێم و حکومەت فیدراڵی لە بەغدا لەبان ماف وەڕێوەبردن نیەتوەنن ماڵەیلیان خاسەو بکەن، و وەردەوامی بویین نزیکەی سێ هەزار ژن و مناڵ ئێزیدی لەژیر دەس داعش خریانە پشتگوووش، تا ئیسە زیاتر لە 80 قەور وەکۆمەڵی ئێزیدییەیل واز نەکریانە.

ڕاپۆرتەگە لە درویژەی قسەیلی وتیش: لە وەختیگ کە پرس ئێزیدیەیل وەردەوامە لە لەهویرچگن، ئیسە میژوونویسەیل و شارەزایەیل تەقەلا دەن کۆمەڵکوژی ئێزیدییەیل بخەنە چوارچیوەی خوەی، لەی چوارچیوە باس فیلمیگ دیکۆمێنتاریی نوو کەن وە ناونیشان "دویای 10 ساڵ: جینۆساید ئێزیدییەیل". کە لە ری وەچەودیەیل رەفتار وەگەرد رەوش نائارام ئێزیدییەیل کەێد،  و فیلمەگە باس لەو رەوش رخبەرە کەێد کە لە کەمپە کەپەیل ئاوارەبوین هەس، کە هەزاران ئێزیدی لە 21 کەمپ ژیەن.

 وتیش: سەرۆک باراک ئۆباما و دۆناڵد ترەمپ دەسەواژەی "جینۆساید" وەکار هاوردن ئەرا وەسفکردن ئەو تاوانەیل داعشە وەبان ئێزیدییەیل، دیاری کرد کە کە سەرۆک ئۆباما و ترەمپ و ئیدارەی بایدن شکست هاوردن لە ئازادکردن هەزاران ژن و دویەت کۆیلەیی ئێزیدی،  وتیش: جەهان خوەرئاوا قەرزار ئێزیدییەیلە وە نویقانن ئی لاپەڕە.

 لە راپۆرتەگە هوشداری دا کە لە وەختیگ ئیدارەی بایدن باس لە دەرچگن لە عراق کرد، هاتێ ئەو داینامیکییە کە هەس گاڵ نووەوکردن جینۆساید بەرد، کە هیمان داعش شکست وەپی نەهاتگە، وتیش: لەو هەلومەرجە گلەوداین بەشیگ خیزان ئەندامەیل داعش لەلایەن حکومەت عراق ئەرا شنگال  چماێ کبریت دەم دەێد.

 ڕاپۆرتەگە وتیش: بایەسە ئیدارەی هاتگ ترەمپ ئەوە بفامێد کە ئێزیدییەیل و مەسیحییەیل لە عراق هیمان هانە ژیر رخداری، هەر ئەراوەیش نەبایەس هویچ کاریگ بکەێد کە زیاتر بخەیدەیانە وەردەم رخداری.

 لە راپۆرتەگە داوا لە ئیدارەی ترەمپ کرد، بزانێد خواست کیشانەوەی تەواوەتی لە عراق و پابەندبوین وە ریگریکردن لە جینۆساید دوو چشتن کە وەگەرد یەکتری نەپووڕیانە، ئەوەیش هاوردە یاد  کە راپۆرتیگ وەزارەت دەرەوە کە سەرەتای ئمساڵ دەرچگە باس ئەوە کەێد کە داعش هیمان  هەڕەشە لە ناوچەگە دروس کەێد.

لە راپۆرتەگە ئاشکرا کرد کە بویین سەربازی ئەمریکا ئەرا ئەوەگ ریگری لەو بۆشاییە بکرێد کە هاتێ لەلایەن داعشەو پڕەو بوود گرنگە، بەڵام بەس نییە، کە وت؛ وەزارەت دەرەوە و ئاژانس ئەمەریکا ئەرا گەشەپیدان ناودەوڵەتیش بایەسە کار ئەرا تەرخانکردن پویل ئەرا ریخریایە تا حکومییەیل کە دڵنیایی لە شنگال دیرن ئەرا دروسکردن ماڵ ئەرا ئێزیدییە ئاوارەیل، هەکاتی ئاوای "کۆجۆی نوێ".

لە راپۆرتەگە داوای دابینکردن سەرچەوەی خوازیاگ ئەرا رویوەڕویبوین قۆناغ دویای زەبر و زەنگ و سەرچەوەی دەروینی و کۆمەڵایەتی ئەرا یەکخستن ئەو کەسەیلە کە وەرجەیە دویرەو خریانە و ئەوانەگ نزیکەی 10 ساڵە لە کەمپەیل پەنابەرەیل گیر خواردنە.

 لە وەختیگ لە راپۆرتەگە باس پابەندبوین ئێزیدییەیل وە مقیەتیکردن ئایین و زوان و میراتی کولتووری خوەیان کرد، دیاری کرد کە یە پەیامیگ گرنگ دروس کەێد کە بایەسە ئەرا ئەو ئیسلامییەیلە کلی بکریەێد کە هیمان تەقەلای چەسپیان بەها و ستەمکاریی خوەیان دەن وەبان گەلەیل لە گشت ناوچەگە.

 وتیش: لەجیای ئەوە بنەمێدە شکست لە قەپ سەرکەفتن، بایەسە ئەمریکا و قەوارە کەپەیل ترەک جەهان جاریگ ترەک ئێزیدییەیل بیئومید نەکەن، دویای 10 ساڵ ترەک.