ئایا عراق دووارە لە خورما بوودە شاه؟
شەفەق نیوز/ سایت "ئەتلەس ئۆبسکیورا"ی ئەمریکی، رووشنایی خستەبان ئەزموون کۆمپانیایگ عراقی دەگمەنیگ لە کارەگەی، ئومید گلەوداین ئیمبراتۆریەت خورما دیرێد، ک وەرجە سەدان ساڵ عراق خاوەنی بوی، و ئەرا سەردەم حەمورابی شاه بابلی گلەو خوەێد.
راپۆرتەگە وت: عراق جاران فرەی خوەرمای جەهان داشت، باوجی جەنگ هەیشت ساڵەی وەرد ئیران لە هەیشتایل سەدەی گوزەشتە ئمجا داگیرکردن ئەمریکا لە ساڵ ٢٠٠٣، نزیکەی ١٥ مەلیۆن لە ٣٠ مەلیۆن دارەخورما لە عراق ویران کرد، ئەو عراقە ک جاران وە "شاه خورما " ناسریا، باوجی ئیسە تەنیا ٥% لە بازاڕ خورمای جەهان دیرێد.
فایز ونزال نەجمەدین لەسای دارەخورمایگ وەبەرزی ٤٠ پا لەناو باخچەیان لەناوڕاس بەغداد وسیەن، ک براگە خوەی و خوەشکەگەی، هەر لە ساڵەیل هەیشتا لەورا گوزەران کردنە، ونووڕنە عادل یاسین کریکار، هەنای چوودە گژ دارەخورماگە، و خوشە گەورەیلە وە تووڕ پووشێد، ک یە سەرەتای تاوسانە، ئی بەر نەڕەسیە مقەیەتیکردن لە باڵندە خوازێد.
راپۆرتەگە ئویشێد: یاسین لە کۆمپانیای عراقی نوویگ وەناو "نەخلە" کار کەێد، ک ئەو کۆمپانیا تەقەلا دەێد تەخت ئیمبراتۆریەت خورما ئەرا ئەو عراقە گلەو بەێد ک مەزنییگ داشت، و کۆمپانیای "نەخلە" خزمەت چەودیریکردن دارەخورما دەێدە خاوەن باخەیل خورما، وەرانوەر پیمەی بەشداریکردن ساڵانە لە ٣٥ دۆلار تا ٧٥ دۆلار ئەرا هەر داریگ، ئمجا "نەخلە" خورماگە چنێد وفرووشێدەی، و بەشیگ لە قانجازەگە دەێدە خاوەن دارەخورمایل.
بنەماڵەی نەجمەدین ساڵانە نزیکەی ٢٢٥ هەزار دینار لە خورما کەفێدە دەسیان، باوجی راپۆرتەگە رمانن تەخت ئیمبراتۆریەت خورما لە عراق فرەەتر لە زەرەد داهات وەقەڵەم دا.
راپۆرتەگە دیاری کرد ک ئەو دارەخورمایلە ک ئیرنگە لە گشت جەهان ئەوزەڵ کەن، هاتێ یەکەم جار لە عراق بوینە، و ٢٢ جار لە قورئان باسی کریایە، و باس پەیابوین یەسوع هاناویان ک خودا داوا لە مەریەم کرد هەناێ ژانی گرد خورما بخوەێد.
راپۆرتەگە وتیش: حەمورابی شاه بابلی ک زیاتر لە ٣٥٠٠ ساڵ وه‌رژه ئیسه حوکمڕانی عراق کرد، یاسای فرەیگ لە رەفتارکردن وەرد دارەخورما دانا.
بنەماڵەی نەجمەدین، باس سوودەیل تەندروسی خورما کەن، ک دەوڵەمەنە لە دژایەتی ئۆکسیدی ک ئەرا مقەیەتیکردن لە بیماریەیل سوود دیرێد، وهەمیش دەوڵەمەنە لە لیف و پۆتاسیۆم و مەگنیسیۆم و مس و مەنگەنیز و ڤیتامین "بی٦".
راپۆرتەگە لە زوان نەجمەدین باس ئەوە کەێد ک هەنای قورئان باس توانای خورما لە سووکەوکردن ژانپیچ ژن زگپڕ کەێد، بنەمای زانستی دیرێد. باوە ک خورما ئاسان مناڵ زایین سرووشتی کەێد، و هویچیگ لەی دارە خاستر نییە.
راپۆرتەگە هەمیش باس ئەوە کرد ک سوودەیل ئابووری و کەلتووری و تەندروسی گشتی لە هویر لەبیب کاشف ئەلجیتا بوی، هەنای خوەی وهاوڕیەیلی لە ساڵ ٢٠١٦ کۆمپانیای "نەخلە" دامەزرانن، ک زانستن هەرچەن دارەخورما لە کەلەپوور عراقە، باوجی کەسیگ پاپەی ئی دارەیلە نەوی ک مەنیەسەو، لە وەختیگ سیستەم چنین خورمایش گورج نەوی.
راپۆرتەگە وتیش: فرەی ئەو کەسەیلە ک چنە گژ دارەخورما لە عراق ئەرا خوەیان کار کەن، و لە زوان لەبیب ئەلجیتا وت: ئی کارە گیچەڵ دروس کەێد، ک ئەوانە چنە ناو باخەیل، باوجی کار بەدیگ کەن، ک تەنیا خوازن وەزوی کارەگە لەملەو بکەن، وپویل خوەیان بوەن، وهویچ پاپەی ئەوە نیین چە وەسەر دارەیل تیەێد.
وتیش: هەنای لەبیب ئەلجیتا لەناو جادەیل بەغداد گەردی، و نووڕیە دارەخورمایل سەر لەبان دیوار ماڵەیل دراوردنە، وخوەییش دارەخورمای خوەی لە باخچەگەی داشت، وزانست چ بیزارییگ لە ئەنجام رەفتار ئەوانەگ چنە گژ دارەیل پەیا بویە.
وتیش " فرە لە خاوەن دارەخورمایل تەکانیگ وەخوەیان نەیانە تا کەمیگ گرنگی وە دارەیلیان بیەن، ک وەوجویرە دارەیل هویچ بەریگ نیەگرن.
لەیرا کەفتە فتراق کار "نەخلە" ک لەبان بەشداریکردن وەپویل ساڵانە کار کەێد، باوجی لەبیب وت: کارەگە وەبی سەختی نەڕەسیە ئەنجام، ک ئاسان نییە لەی عراقە ک لە جەنگەیل فرەیگ دەرچیە، باوەڕی وە مەردم بارێ، و مەردمەگە دڵنیایی وە هەر کەسیگ نەیرن ک باێدە ناو ماڵیان، خو ئەوان تو نیەناسن!!.
راپۆرتەگە وتیش: تا ساڵ ٢٠١٨، خاوەنەیل "نەخلە" تەنیا ٢٠ دار لەناو کاریان داشتن، وکەمکەم باس خاسییان لەناو مەردم کریا، وئیسە "نەخلە" بویە وەرپرس لەبان نزیکەی ١٤ هەزار دارەخورما لە بەغداد پایتەخت، ولەبیب ئەلجیتا ئومید دیرێد لە ساڵ بانان بڕەسێدە ٥٠ هەزار دار.
کار "نەخلە" لە مقەیەتیکردن دارەخورمای ماڵەیل رەد کرد، ورەسیە کار باخەیل.
راپۆرتەگە وتیش: لەبیب ئەلجیتا هەمیش لە زنیکردن هەڵمەتیگ ئەرا ئیوەتکردن دارەیل سەرکەفت، ئەوەیش وە هاوکاری وەرد حکومەت عراق، ک ئەو کۆمپانیایلە ک وەخشین لە باج خوازن تویەنن سپۆنسەر مقەیەتیکردن دارەخورمایل جادەیل بەغداد بکەن، ک تابلۆی پڕۆپاگەندەی بویچگ دانریەێد، و نشانەیل بازرگانی دانریەێدە له شان ئەو دارەیلە ک ئیوەتیان کریەێد.
هەرلیوا، راپۆرتەگە باس سەختیەیلیگ کرد ک خود بازاڕ خورما چەسپنێدەی، ک دویای رمیان ئی پیشە لە عراق، دەوڵەتەیلیگتر جویر میسر وئیران بسینەیل گردنە خوەیان، ک ئەوان فرە وە ئەرزانتر فرووشن.
وەلێ لەبیب ئەلجیتا مەرج لەبان خاسی خوەرمای ئیسە کەێد، و مەرج لەبان ئەوەیش کەێد ک عراقیەیلە پویلە زیایەگە وەپی دەن، ودیاری کرد ک گەل عراق خوەشی لە خورمای عراقی تیەێد، و هەر ئەوە پەسەن کەێد.
ئیرنگە، "نەخلە" پلان ئەرا فراوانبوین وەرەو دەیشت بەغداد وەرەو شارەیلیگ جویر مووسڵ دانەێد، وهەمیش مکیسی ئەرا ئیجویر بەرنامەیگ لە وڵات میسر کریا.
ئیسەیش، لەبیب ئەلجیتا، نووڕێد ک مەردم گشت جەهان لەبانان ئیوەت دارەخورمای عراقی بکەن، و پویل بەشداری ساڵانە بیەن، و قانجاز بکەن، وە ئومید ئەوە ک ئی کارە بیلێد عراق تەخت شاهی خورما گلەو بەێد.
