سه‌رۆك كوردستان ، پشت و په‌نای بته‌و
نه‌خشه‌ی خوه‌ی نه‌يگ ك ئاراسته‌كه‌ر قه‌واره‌و هيز و قه‌واره‌يگ سياسی بووگ وه‌ره‌و ئاسو ، يا وه‌ديهاوه‌ر ده‌سكه‌فت نيشتمانی و تاريخی بووگ ، دبلۆماسيه‌تيگ وه‌تواناو بته‌و وه‌شيوه‌يگ سروشتی بووگه ستوينيگ بنه‌ڕه‌تی پايه‌يل قه‌واره‌ی سياسی يا ده‌وڵه‌ت .
جوير ئه‌وه‌ك ئاشكراس هه‌ر هيزيگ سياسی بونياد ده‌سڵات خوه‌ی له‌بان ستوينه‌يل بنه‌ڕه‌تی ئه‌و هه‌رێمه نه‌يگ ك توايگ ده‌سڵاته‌گه‌ی له‌تی ده‌سه‌وه‌ر بووگ . ئمجا ئه‌و بنه‌مايه‌يله جوير ئه‌وه‌ك زانيم ستوينه‌يليگن ك وه‌رده‌وام پيشكه‌فتن وه‌پيان ده‌سه‌وه‌ر كريه‌يگ و هيز ئاشكرايگ ده‌نه ده‌وڵه‌ت يا ده‌سڵات يا قه‌واره‌ی داواكرياگ نه‌ته‌وه ، وه‌ل ئه‌وه‌يشا نه‌خشه‌ی دروسكردن قه‌وراه ئه‌وه‌سه ك هه‌وه‌جه‌يل جوگرافی نيشتمان گريگه خوه‌ی . يه‌يش وه‌و مه‌عنا ك شوون و هه‌ڵكه‌فت جوگرافی وڵات و روی وه‌ر و شيوه‌ی وڵاته‌گه‌و پيكهاته‌ی جيۆلۆجی و شوون هاوسايه‌تی و نسبه‌يان و پيكهاته‌ی كوومه‌ڵگاو تايبه‌تمه‌نديه‌يلی و سامانه‌يل سروشتی بنه‌مايه‌ليگن ك بايه‌سه نه‌خشه‌ی سياسه‌ت نه‌ته‌وه له‌بانيان دروس بكريه‌يگ و هه‌ر ئه‌و خاڵه جوگرافيه‌يله هيز بته‌وی ده‌نه ئاليه‌ت يا ميكانزم وه‌ڕيه‌وبردن سياسه‌ت و پيشكه‌فتن .
ئه‌وانه‌ك باس له‌ليان كريا ، بونياد نه‌خشه‌يگ سياسی نه‌ن ئه‌را نه‌ته‌وه‌يگ يا وڵاتيگ و بيگومان هه‌ر نوڕستنيگ له‌و نوڕستنه‌يل جوگرافيه نه‌خشه‌و تايبه‌تمه‌ندی كاريگه‌ر خوه‌ی به‌خشيگه هيز قه‌واره‌ی سياسی و هه‌ر وه‌و هيزيشه وڵات ساق و بته‌ويگ تيه‌ريگه به‌رهه‌م . وه‌لی ته‌ماشا كه‌يم وه‌چه‌واشه‌وه كزيه‌يل پيكهاته‌ی جوگرافی هه‌ر وڵاتيگ هه‌ميشه هووكار دوياكه‌فتن و پيشنه‌كه‌فتنه‌و كاريگه‌ری راسه‌وخۆ ديريگ له‌بان ئاسايش نه‌ته‌وه‌يی ، له‌وه‌ر ئه‌وه ئه‌وانه هووكار بته‌ون ئه‌را په‌ياكردن دووس له‌بان ئاسته‌يل جه‌هانی و هه‌رێمايه‌تی و گه‌ره‌نتی ده‌نه ده‌زگايه‌يل ته‌شريعی وڵات ، يا وه‌شيوه‌يگ تر ئاراسته‌ی شه‌رعيه‌ت وڵات بته‌وه‌و كه‌ن ، ئه‌وانه‌يش ئه‌و هيزه‌يله‌نه ك هه‌ميشه له‌پشت په‌رله‌مان و سه‌رۆك وڵاته‌وه وسيه‌ن و پشتگيری له‌ليان كه‌ن له‌وه‌ر خاتر گامناين وه‌ره‌و نوا .
له‌لايگ تريشه‌وه له‌ڕوی جيۆپۆليتيكيه‌وه ، گشت توخمه‌يل جوگرافی وڵات هيز گيانی و هووكار سه‌قامگيری وڵاتن ، له‌وه‌ر ئه‌وه بايه‌سه هه‌ميشه كار له‌بان ئه‌و توخمه‌يله بكريه‌يگ و له‌هه‌ر شوونيگ كزی دوينريا په‌لامار بته‌وكردنی بدريه‌يگ ، ئمجا له‌و ناونيه ده‌زگايه‌يل قانوونداين و پيكهاته‌يل كوومه‌ڵگا بايه‌سه زياتر ئه‌هميه‌ت وه‌پيان بدريه‌يگ ، وه‌هه‌مان شيوه‌يش وجوود سه‌ركردايه‌تی و سه‌رۆكيگ بته‌و و فكرمه‌ن ك چوينيه‌تی رويداگه‌يل بوينيگ و چاره‌سه‌ر ئه‌ڕايان بوينيگه‌وه ئه‌ويش يه‌كيگ تره له‌و هيزه‌يل جيۆپۆليتيكه‌يله ك تويه‌نيگ كزی پيكهاته‌يل تر جوگرافی و جيۆپۆله‌تيك تا راده‌ی فره خاسيگ بشاريگه‌وه‌و هه‌ميشه سيمايگ جوان و بته‌و سياسی وڵات نيشان دبلۆماسيه‌ت ناوده‌وڵه‌تی به‌يگ و دووس فره‌يگ ئه‌را ئه‌و قه‌وراه دامه‌زرنيگ ك بويه‌سه نوێنه‌ری . فره وساده‌يه‌وه هس وه‌پی كريه‌يگ ك چ هيزيگ سياسی ها له وجوود سه‌رۆك كوردستان ، يه‌يش فره وه‌گه‌شی دياره ك سه‌رۆك هه‌رێم له‌وه‌خته‌يل سه‌ختيگ وه‌ته‌نيا خوه‌ی گه‌وراترين هيز دبلۆماسيه له‌بان ئاست قه‌يرانه‌يل هه‌رێمايه‌تی و ناوخوه‌يی . فره‌يش له هه‌ڵويسته‌يل هيمان نه‌وينه‌سه تاريخ و هه‌ر ئه‌و رويداگ و قه‌يرانه‌يله شايه‌تحاڵ زنگيگن و دويای ئه‌وه‌يش ئه‌هميه‌تداين وڵاته‌يل ئۆرپا و ئه‌مريكا وه سه‌رۆك هه‌رێم نموونه‌يگ تره له‌توانايی سه‌رۆك ، ك ئه‌ويش ئه‌و سه‌رۆكه‌سه نه‌ك هه‌ر هه‌رێم ، به‌ڵكوو عراق و هاوسايه‌يلمانيش له وجوودی قانجاز كردنه .
