جارێکی دیکە دیمەشق!
لەبەردەم لایەنە عیراقییەکاندا نەھێشتۆتەوە کەبتوانن بەچارەسەرێکی ناخۆیی ناکۆکییە سیاسییەکانیان بەمەبەستی پێکھێنانی حکومەتی داھاتوو یەکلایی بکەنەوە، بۆیە دەنگۆیەکی بەھێز ھەیە سەبارەت بەکۆبوونەوەیەکی فراوانی لایەنە سیاسییەکانی عیراق لەژێر چاودێریی دەسەڵاتدارانی سوریاو مەھامی ئەو کۆبوونەوانەش وەک باسدەکرێت بەمەبەستی کۆتاییھێنانە بەقەیرانی پێکھێنانی حکومەتی داھاتوو.
سوریا بەحکومی پێگەو پەیوەندییان بەسەرانی کوتلە سیاسییەکانی عیراقەوە بەشیعەو سوننەوە لەئاستێکی باشدایەو لەسەروبەندی ئەم قەیرانەشدا چەند جارێک ھەوڵی لێک نزیکردنەوەی لایەنە عیراقییەکانیداوە، بەتایبەتی رێکخستنی دیدارەکەی نێوان موقتەدا سەدرو ئەیاد عەللاوی لەمانگی تەمموزی رابردوودا کەزۆرێک لەچاودێران بەکردنەوەی گرێکوێرەی حکومەتیان ناوبرد، بەڵام لەسەر ئەرزی واقیع ئەنجامێکی ئەوتۆی نەبوو.
سورییەکان لەسەرەتای سەرھەڵدانی قەیرانی پێکھێنانی حکومەتدا جۆرێک لەبێدەنگییان ھەڵبژارد، بێدەنگ بوونەکەشیان لەو سۆنگەیەوە سەرچاوەی گرتبوو، کەنەیاندەویست ببنە تەرەف لەناکۆکییەکانی ناو عیراق، بەڵام لەگەڵ کۆبوونەوەکەی تاران-ی نێوان لایەنە سیاسییەکانی عیراق لەسەرەتای مانگی نیسانی رابردوودا، سورییەکان بەپەلە کەوتنەخۆیان بۆ جێکردنەوەی ئەجێندایان لەو گەمە سیاسییەی عیراقدا.
ئەگەرچی سیناریۆی سورییەکان بۆ شێوازی پێکھاتەی چوار ساڵی داھاتووی حکومەتی عیراق تا ئەندازەیەکی زۆر لەسیناریۆی ئێرانییەکانەوە نزیکە، بەو پێیەی ھەردوولایان تەحەفوزێکی گەورەیان لەسەر نوری مالکی ھەیە، بەڵام سورییەکان بەپێچەوانەی ئێرانییەکانەوە دەیانەوێت ھەرچۆنێک بێت فەزڵی سوننە بەسەر پێکھاتەی حکومەتی داھاتووەوە بێت، چونکە پێیانوایە لەم رێگەیەوە دەتوانن زیاتر نفوزی خۆیان بەھێز بکەن، بەتایبەتی لەبەرامبەر ئەمریکییەکاندا کەئەوانیش بەھەمانشێوەی سورییەکان دەیانەوێت ئەو کارتە لەژێر دەستی سورییەکان دەربکەن و نەھێڵن لەچوار ساڵی داھاتوودا کاریگەی لەسەر سیاسەتی عیراق ھەبێت، بۆیە بەردەوام ئەمریکییەکانیش جەخت لەسەر بەشداریی سوننەکان دەکەنەوە، بەھەرحاڵ سورییەکان دەیانەوێت ناکۆکی نێوان لایەنە عیراقییەکان ھاوشێوەی رێککەوتننامەی تایف-ی نێوان لوبنانییەکان کە لەساڵی ١٩٨٩ لەڕێگەی سعودیەوە کۆتایی بەجەنگی ئەھلی ئەو وڵاتە ھێنا، یەکلایی بکەنەوە، بەڵام پرسیار ئەوەیە ئایا سورییەکان لەو ئەرکەدا سەرکەتوو دەبن؟ ئەمە لەکاتێکدایە کە بەشێکی زۆری لایەنە عیراقییەکان دژی دەستتێوەردانی دەرەکین و داوای چارەسەرێکی ناوخۆیی دەکەن.
بێگومان لەزانستی سیاسیدا، چەند رێوشوێنێک خراوەتەڕوو بۆ چارەسەری ناکۆکییە سیاسییەکان بەڕێگەی ئاشتیانە، کەخۆیان لەدانوستان و میانگیری و دەسپێشخەرییە چاکەکان دەبینێتەوە، رەنگە لەو رێگەیەوە سورییەکان و ھەرلایەنێکی دیکە ئەو مافەی بەرکەوتێت لەو قەیرانەی عیراق تێیکەتووە رۆڵیان ھەبێت، بەتایبەت ئەگەر سەرجەم ھەوڵە ناوخۆییەکان شکستیانھێنا، بەڵام ئەو ھەوڵانەش جارێکی دیکە بەپێی پێودانگە سیاسییەکان مەحکومە بەچەند میکانیزمێکەوە کەنابێت تەرەفی بەرامبەر لێی لابدات، ئەویش ئەوەیە کەدەبێت بەفیعلی دەوڵەتی بەرامبەر ھەوڵی چارەسەری قەیرانەکە بدات نەک بیکاتەوە پردێک بۆ جێکردنەوەو سەپاندنی ئەجێنداکانی و فەزڵی لایەنێک بەسەر لایەنەکێکی دیکەدا بکات و ئاستی کێشەکان لەقەبارەی خۆی زیاتر گەورە بکات.
کەواتە ئەگەر لایەنە عیراقییەکان و تەرەفی سوری رەزامەندبن بۆ کۆبوونەوەیان لەدیمەشق و بییانەوێت کۆتایی بەم قەیرانە سیاسییە بھێنن، دەبێت لەچوارچێوەی ئەو رێساو یاسایانەدا بێت کەچەمکی ھەوڵە دیپلۆماسییەکان دیاریکردووەو بڕیاردانیش لەھەر ئەنجامێک دەبێت بۆ لایەنە عیراقییەکان جێبھێڵرێت، چونکە سەپاندنی ھەر بڕیارێک کارەساتی گەورەی لێدەکەوێتەوە، بەتایبەت ئەگەر بڕیارەکە دەرەکی بێت.
