به‌ڵگه‌نامه‌یل ویكیلیكس.. ئایا مالكى خه‌نه ته‌نگى؟
كه‌ناڵه‌یل ڕه‌سانن جه‌هانى و عه‌ره‌بى و له‌لیانیش كه‌ناڵ جه‌زیره و ئه‌و هه‌مگه گه‌وراوه‌كردنه، شایه‌ت لاى به‌عزه كه‌سیگ ئه‌وه بڕه‌سنید ك كاریگه‌رى گه‌ورایگ خه‌یده بان ڕاى گشتى عیراقى و شوون په‌نجه‌ى له‌بان ئۆپه‌راسیۆن سیاسى دیارده‌ید و له‌نوواى گشت چشتیگ دامه‌زرانن حكوومه‌ت.
له جوواوداین واقعیانه‌ى ئى پرسیاره و دویر له تیۆریه‌یل شیه‌وكه‌ره‌یل سیاسى و میوانه‌یل هه‌میشه‌یى بان كه‌ناڵه‌یل ئاسمانى، ئویشیمن ك بڵاوكردن ئى به‌ڵگه‌نامه‌یله هویچ كاریگه‌رییگ نه‌یاشت و نه‌یرید وه ئاست پیشبینى كردن ئه‌وانه و ئى كێشه هه‌ر له بازنه‌ى چووڵكریاى بڕیگ سیاسه‌تمه‌دار گڕ خوه‌ید ك هه‌وڵده‌ن هه‌میشه زینگیانه‌و بكه‌ن ئه‌را به‌رژه‌وه‌ندى خود خوه‌یان و وه‌كارهاوردنى له ڕمانن سیاسى، وه‌تایبه‌تى له‌و لایه‌نه‌یله ك نه‌یار مالكیین و پیشبینى ئه‌وه كه‌ن ك وه‌كارهاوردن ئى به‌ڵگه‌نامه‌یله سه‌رۆك وه‌زیره‌یل خه‌یده ته‌نگ و چه‌ڵه‌مه، له‌ى قه‌یران حازرییه یا هه‌ر له دیمانه‌ى سیاسى هه‌ڵیته‌كنى.. وه‌لى له خوه‌نستن باوه‌تیانه‌ى ئى مه‌سه‌له ئه‌و باوه‌ڕه له لامان گه‌ڵاڵه كه‌ید ك كاریگه‌رییان فره كه‌مه و به‌ڵگه یا ده‌لیلیشمان ئه‌وه‌سه ك له‌یرا ئه‌رادن ڕیزبه‌ندیان كه‌یمن:
یه‌كم: ئه‌وه‌گ له ناونیشانه‌یل ئى به‌ڵگه‌نامه‌یله دیاردا تا ئیسه نه‌ڕه‌سیه‌سه ئاست ئه‌و خه‌ته‌رناكى یا ئه‌و ته‌پڵ كوتان میدیاییه ك وه‌رج له ئاشكراكردنیان جاڕ ئه‌راى كیشیا، ك ئه‌مریكا خوه‌ى سیماى گرنگى وه‌خشیه پیان و ئیمه‌یش زانیم ك دۆسیه‌یل فره خه‌ته‌رناكتر له سه‌رده‌م حكوومه‌ته‌یل ماجه‌راگانیان رویدا له شوون ساڵ 2003 وه‌لى هویچ كاریگه‌رى خه‌ته‌رناكیگ نه‌یاشتن و نه‌وینه ناونیشان و مانشێت ڕووژنامه و كه‌ناڵه‌یل ڕه‌سانن.
دویم: وه‌خت بڵاوه‌وكردنیان ئاشكرایه ك بازییگ ئه‌مریكیه ئه‌را وه‌كارهاوردن فشار له‌بان گشت لایه‌نه‌گان تا ئاست داواكاریه‌گانیان كه‌مه‌و بكه‌ن و ملكه‌چ ڕاى گشتى ئه‌مریكى بوون له دامه‌زرانن حكوومه‌تیگ میانڕه‌و دویر له تون و تیژى و خالى له بڕیگ پارت و فراكسیۆن و باڵه‌یلیگ ك ئه‌مریكا حه‌ز نیه‌كه‌ید له حكوومه‌ت ئاینده به‌شدارى بكه‌ن.
سێیم: كار ساكارانه‌یگه ئه‌گه‌ڕ باوه‌ڕ بكه‌یمن ك ڕاى گشتى عیراقییگ وجوود دیرى، ك وه شیوه‌ى ئاساییگ پێكهاتوید له سه‌ركرده‌یل ڕا و كه‌سایه‌تیه‌یل گرنگ و پارته‌یل بى لایه‌ن و ڕیكخڕیایه‌یل كاریگه‌ر و پارته‌یل كارا و دام و ده‌زگایه‌یل ڕه‌سانن باڵاده‌س و گشت ئه‌و لایه‌نه‌یله ك جه‌هان سیاسه‌ت ناسریانه له وه‌خت باس كردنیان جوور پیكهاته‌یل ڕاى گشتى، چوینكه ئى ده‌نگه‌یله گشتیان هه‌ڵوێست ئاشكرایگ دروس كه‌ن وه‌رانوه‌ر كێشه‌ى گه‌رمیگ ك خریاسه وه‌ر تاوتوێكردن یا مناقشه جوور ئى به‌ڵگه‌نامه‌یله.
چوارم: ئى پیكهاته‌یله ك له لایه‌ن ئه‌كادیمییه‌وه دیارى كریانه هه‌رگیز وجوود نه‌یرن، چوینكه پارته‌یل فراكسیۆن دیاریكریاییگ نوێنه‌رایه‌تیان كه‌ید ك زاڵن له بان ئۆپه‌راسیۆن سیاسى؛ و دام وده‌زگایه‌یل ڕه‌ساننیش هیمان نه‌ڕه‌سینه‌سه كنار تواناى جویلانن جه‌ماوه‌ر و شه‌رمه‌زاركردن ده‌سڵات؛ كه‌سایه‌تیه گرنگه‌گانیش نه‌خش و ده‌وریان فره كه‌مه‌و بویه چوینكه نه‌خش و ده‌وریان له په‌رله‌مان و ناو پارته سیاسیه‌گان گومه‌وكریاس و یانه له ترس سه‌ركوتكردن و تیرۆر خوه‌یان له به‌شدارى كردن دویره‌وخستنه، یا مه‌جبوور كریان ئى كاره بكه‌ن دویاى پشتگووشخستن نه‌خش و ده‌وریان و پڕه‌وكردن بۆشایى شوونه‌گانیان وه شوونگره‌یل نه‌ناس نوویگ.
په‌نجم: له‌وه‌ر ئه‌وه كوت فره‌ى ئه‌و كیشه‌یله ك مایه‌ى بایه‌خداین كوومه‌ڵگاى عیراقه و زوورمى ئه‌و په‌نیه‌یله ك وژدان له‌رزنید و سستمه‌یل سیاسى قه‌ڵب و قوڵبه‌و كه‌ید، له عیراق نوو وه گشت ئاسانییگ ڕه‌د بوود، و شایه‌ت ئاسانترینیان ئه‌گه‌ر له ئۆروپا یا ئه‌مریكا یا هه‌تا له بڕیگ له وڵاته‌یل جه‌هان سێیمیش ڕوى بیه‌ید ته‌رازویه‌یل هێزه‌یل له‌رزانیاد...
پشت وه‌ى ڕِاسیه‌یله، هه‌ق خوه‌مانه وه‌سف ئه‌و كه‌سه‌یله بكه‌یمن ك ئى به‌ڵگه‌نامه‌یله گه‌وراوه‌كه‌ن ك ساده و ساكارن یا شیتن و ڕووزگاریش ڕاسیه‌گه‌ى ئه‌وه‌گ ئویشیمنه‌ى له ئاینده‌ى نزیكیگ ئاشكرا كه‌ید... و ئاماژه‌یش وه‌وه كه‌یمن و پرسیار دیاریكریاییگیش ئاراسته‌ى ئه‌وانه كه‌یمن ك خوه‌یان خه‌ڵه‌تنن و ئویشیمنه پیان ك ئه‌گه‌ر ملله‌ت عیراق هێز ڕا داشتوود و دام و ده‌زگایه‌یل كارا و ده‌زگایه‌یل ڕه‌سانن بى لایه‌نیگ داشتوود، خوه‌ى ده‌سپیشخه‌رى كه‌ید له وه‌شوون كه‌فتن ڕاسیه‌گان و گیرهاوردن به‌ڵگه‌نامه و زانیارى و خوه‌ى خه‌یده‌یان ده‌یشت و فشار خه‌ید ئه‌را حساو وكتاوكردن وه‌ل ئه‌و لایه‌نه‌یل تومه‌تباره ك ده‌س دیرن له ته‌عداكردن و له نواى گشتیان هێزه‌یل داگیركه‌ر و دام و ده‌زگایه‌یل حكوومى و مافیا و میلیشیاگان، وه‌لى ئیمه ئه‌وسا و ئیسه‌یش هه‌ر چه‌وه‌ڕى ئه‌وه كه‌یمن ك په‌نیه‌گانمان له ده‌م مه‌ردمیگتر بژنه‌فیمن، ئه‌ى دى ڕاى گشتى عیراقى هاكوو له‌وه‌گ ڕوى دا و له‌وه‌گ له ئاینده‌یش ڕوى ده‌ید؟..
