ئۆرۆپا له‌دويرگرتنه‌وه ئه‌را فيدرالزم
له‌وه‌رانوه‌ر ئه‌وه‌يشه (٤ ، ٥٣%) ده‌نگده‌ره‌يل وه نه‌خه‌ير ده‌نگدان ، وه‌ی رويداگيشه يه‌كێتی ئۆرپا و پروژه گه‌وراگه‌ی دوچار قه‌يرانيگ بی وينه بويه‌وه ، چوينكه بڕيار له‌يوا بوی له‌مانگ يه‌كم ساڵ (٢٠٠٩) وه‌گووره‌ی ريككه‌فتننامه‌ی له‌شبونه هه‌ر (٢٧) وڵاته‌گه‌ی ئه‌ندام له يه‌كێتی ئۆرپا له‌چوارچيوه‌ی فيدراڵيه‌تيگ بته‌و يه‌كه‌وبگرن ، وه‌لی ناڕه‌زايی هه‌ريه‌ك له‌ئێرله‌نداو پۆڵه‌نداو چيكيا ئه‌و ريككه‌فتنه په‌كخستن ، يه‌يش له‌يوا كرد وڵاته‌يل ئه‌ندام له يه‌كێتيه‌گه بكه‌فنه خوه‌يان ئه‌را رازيكردن ئی سێ وڵاته .
له‌وه‌خت سازداين ريككه‌فتننامه‌ی له‌شبونه (٢٤) وڵات يه‌كێتی ئورپا ده‌سوه‌جی ده‌ق يا نه‌س ره‌شنويس يا مسوه‌ده‌ی ريككه‌فتنه‌گه په‌سه‌ن كردن ، ته‌نيا ئه‌و سێ وڵاته نه‌وگ ئه‌و ريككه‌فتنه به‌سانه ئه‌نجامداين ريفراندۆم گشتيه‌وه له وڵاته‌يليان ، ئمجا له‌شوون وه‌سه‌رچگن (١٦) مانگ له‌بان ريككه‌فتنه‌گه وه‌رجه ماوه‌ی كه‌ميگ ئه‌را جار دويم ئێرله‌نديه‌يل ئه‌را مه‌به‌س راپرسی يا ئستفتا رويكردنه‌سه سه‌ندووقه‌يل ده‌نگداين و ئی جاره (٦٧%) ده‌نگده‌ره‌يل وه به‌ڵی ده‌نگدان ئه‌را ريككه‌فتنه‌گه ، يه‌يش نه‌ك ته‌نيا سه‌ركه‌فتنيگ بوی ئه‌را كوومار ئێرله‌نداو ئێرله‌نديه‌يل ، به‌ڵكوو سه‌ركه‌فتن پرووژه‌ی يه‌كگرتن وڵاته‌يل يه‌كێتی ئۆرپايش بوی .
وڵاته‌يل يه‌كێتی ئۆرپا زياتر له (١٠) ساڵه سه‌رگه‌رم پلانيگن ئه‌را ئه‌را ريكه‌وخستن ئداره‌ی وڵاته‌يل ناوچه‌گه له‌ژير چه‌تر فيدرالزم بته‌ويگ ، ريككه‌فتننامه‌ی له‌شبونه‌يش جه‌خت له‌بان ده‌سنيشانكردن سه‌رووكيگ كه‌يگ ئه‌را فيدرالزمه‌گه ، ك له‌شوونه‌يليگ وه‌پی ئويشن سه‌رووك ئه‌نجوومه‌ن ئۆرپا ، ئمجا جوير ئه‌وه‌ك ئاشكراس سه‌رووك وه‌زيره‌يل وه‌رين بريتانيا (تۆنی بلێر) ئه‌را ئه‌و پۆسته ده‌سنيشان كرياگه و له‌هه‌مان وه‌خت بايه‌سه له‌ماوه‌ی كه‌ميگ ريكخه‌ر كاروبار ده‌يشت فيدرالزمه‌گه (هاوشان وه‌زير خارجيه) ده‌سنيشان بكريه‌يگ .
ئه‌و فاكته‌ر يا هووكاره ك له‌يوا كرد ئێرله‌نديه‌يل له‌هه‌ڵويست وه‌رينيان په‌شيمانه‌و بوون و ئمساڵ زوورميان وه به‌ڵی ريككه‌فتنه‌گه په‌سه‌ن بكه‌ن ، قه‌يران دارايی جه‌هانی بوی ك وه‌شيوه‌يگ ترسناك كاريگه‌ری له‌بان وه‌زع ئابووری ئه‌و وڵاته هيشته‌سه‌جی ، ئابووری چيك زياتر پشت به‌سيگ وه ته‌كنۆلۆجيای زانياری ، بيجگه ئه‌وه‌يش ئێرله‌نديه‌يل زه‌مانه‌تيگ قانوونی له‌باوه‌ت سه‌روه‌ری نيشتمانی وه‌رگرتنه ، ئی زه‌مانه‌تيشه دويای ره‌ته‌وكردن راپرسی يا ئستفتای يه‌كم هات ، يه‌كێتی ئۆرپا وه‌گووره‌ی ريككه‌فتنيگ قه‌وڵ ئه‌وه داگه ده‌س نه‌خه‌يگه كاروبار ده‌زگايه‌يل سه‌روه‌ری و پرس باج و كاروبار كوومه‌ڵايه‌تی و هيز سه‌ربازی و ريكه‌وخستن قانوونه‌يل خيزان ، چوينكه باكوور ئۆرپا زوورميان هه‌ڵگر هويروباوه‌ڕ پرۆتستانتين ، له‌هه‌مان وه‌خت وڵاته‌يل باشوور ئۆرپا زياتر سه‌ر وه ريڕه‌و كاسۆليكن و تاڕاده‌يگيش مقه‌يه‌تكه‌ر ره‌فتاره‌يل كويه‌نن ، ئمجا وه‌ل ئه‌وه‌يشا پارت ( شين ڤين) ناسيونالزم و معارز هووكار شكه‌ست يه‌كه‌مين راپرسی يا ئستفتا بوی ، وه‌لی له‌ڕاپرسی دويم هان هاووڵاتيه‌يل وڵاته‌گه‌ی دا ئه‌را ئه‌وه‌ك ئی جاره وه‌به‌ڵی ده‌نگ بيه‌ن ، چوينكه وه‌پيان له‌يوا بوی رته‌وكردن ريككه‌فتنه‌گه هويچ خزمه‌تيگ وه سه‌روه‌ری ئێرله‌ندا نيه‌ڕه‌سنيگ و په‌سه‌نكردنيشی بووگه مايه‌ی بته‌وبوين ئێرله‌نداو يه‌كێتی ئۆرپايش وه‌ره‌و ديموكراسی زياتر و فيدراڵزم به‌يگ .
