١٥ هه‌زار کورد فەیلی چوون لە بەسرە ژیه‌ن ؟
شەفەق نیوز/ ئەو ستەمەیلە ک کەفتیەسە بان عراقەیەگان لە دەیان ساڵ گوزەیشتە، فرەیە و زیاندەرە، و هیمان فرە لە چینەیل کۆمەڵگاگە رەنج دەن ئەرا هەڵگردن ئەو ستەمەیلە، و تەقەلادەن ئەرا نووڕستن لە دویارووژ زیاتر رووشنیگ.
ئەوەگ وەسەر کورد فەیلی هات، نموونەی دەڵتەزنیگە، لەوەگ رژیم وەرین لە سەردەم ئەحمەد حەسەن بەکر و سەدام حسێن کردەی، و سەر کەمینەیگ کەفتنە وەر تەقەلای جینوسایدکردن، تا وەتەواوەتی لەناویان بوەن، و تا ئیسە هیچ هه‌وڵێگ دیاری ئەرا یەکسانییان نەدریاس .
هەرچەن ١٨ ساڵ رەدبوی لەبان کۆتایی سەردەم سەدام، وهەمیش وەرجە خوەی ساڵەیل دریژیگ لە خوین وە بارکردن کورد فەیلی، بەڵکم سەتەمەگان هیمان تا ئیسە هەڵنەگیریانە لەبان ئی چینە ک هووکارەی ژیان بوی لە ناوچەگە وە دووسی و ئاشتیانە، و فرەی مافەیل گومابوی و تاڵانکریایان لە لایەن رژیم عراق وەرین نەدریاسەو.
ئی راسی زیاندارە، پرسیارەیلیگ یاسایی خەێدە دەێشت لە ئامانج ئی وەپشتگووش خستنە و ئی سیاسەت چەو بەساننە ک حکومەتەیل لە شوون یەک عراق وەرانوەر کورد فەیلی وەکاری تیەرن لە دویای ساڵ ٢٠٠٣ ، وەگەرد ئەوانەی ماڵداری تاڵانکریاییان و مافەیل یاساییان ک گومکریاگە و شناسنامەیان کە سەنیاگە و داراییان ک دەسنریاسە بانی و خیزانەیلیان ک کەفتنە وەر جینۆساید و بارکردن و چووچانن، وە هێز یاسا.. و تفەنگ!.
لەو ستەمەیلە ک کەفتنە وەری، ناهمییان کریا لە هاوسەری کردن، و جیاوەبوین چەسپیا لەبان هاوسەرەیل، ئەرا نموونە، لە جەنگەگەی عراق و ئیران، فرە لە عراقیەگان ناچاربوین تەڵاق ژنە فەیلیەگە یا پیاوە فەیلیەگە ته‌لاق ژن خویان بیەن، و لەناوبردن و خوسەگە رەسیە ئەوە ک قەیەغەی کورد فەیلی بکریەێد لە تەواوکردن خوەنستن باڵا.
وشایەت بەسرە بەرجەستەی یەکیگ لەو سیمایلە بکەێد، ک راسیە زیاندارەگە وەرانوەر کورد فەیلی نشان دەێد، لە وەختیگ رژیم سەدام لەسای ململانەگەی وەگەرد ئیران ئەشکەنجەیان دیاد، هەرچەن ک ئی کەمینە لە مێژووەو ریشە داگە لە گشت شوونەیلیگ لە عراق، وهیمان تا ئیسە مافەیلیان گومبوینە.
مەهدی تمیمی وەڕیەوبەر نووسینگەی ماف مرۆڤ لە بەسرە ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئووشێد: کورد فەیلی چین عراقی گرنگیگە ستەم کەفتە بانی لە رژیم دیکتاتۆری وەرین، ک خوسەگەی رشانە بانیان و دەسپیچ لایەنگرییان ئه‌را ئیران.
تمیمی دیارکرد ک لە خوەنستن مێژوو دوینیمن ک چەسپیەێد خوەیان عراقیین نیشتەجی ئی وڵاتە بوینە وەرجە هەزاران ساڵ، وەتایبەت لە ناوچەیل پارچە سنوریەگە وەگەرد ئیران، و ئەوان هاووڵاتی عراقین لە دانیشتوانە رەسنەگانن ک هاوکاربوینە لە ئاوه‌دانکردن عراق.
تمیمی دووپاتکرد ک نووسینگەی ماف مرۆڤ ئەوەگ وەسەر ئی چینە هات جوور جینۆسایدیگ خوەنێدەو، لە نەتەوە یەکگرتوەگان چەسپیاگە.
راسیەگان ئەرامان خەنەدەێشت لە مێژوو نزیک بەسرە، و باسکردن رزگاربویەیل ، ک کورد فەیلی کەفتنە وەر کارەیلیگ بی وینە لە رخبردن و بارکردن و دەسوەسەرکردن و دەسناین لەبان ماڵ و دارایی ک فرە لەلیان جوور پێشکەشیگ چگ ئەرا وەرپرسەیل حزب بەعس و دەزگا ئەمنیەگان ک هەر خوەیان بەشداربوین لە ستەمکاری ئی کەمینەی عراقیە.
سەلام فەیلی نوێنەر چین کورد فەیلی لە بەسرە ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئووشێد: دەور ١٥ هەزار هاووڵاتی لە کورد فەیلی هالە پارێزگای بەسرە. ئەیانە وە دووسی و ئاشتی لە شار بەسرە ژیه‌ن وەگەرد خەڵک شارەگە ک جوور دەوڵەمەنترین پارێزگای عراق دانریەێد وە سامانەیلی، بەڵکم هیمان وەگەرد ئەو ستەمە گوزران کەن ک کەفتنە وەری لە سەردەم سەدام حسێن، و لەلیان دەسناین وەبان زەویە گەوراگان خوەیان، و دابەشکردنیان لەبان بڕیگ لە دانیشتوەیل شارەگە.
لە باوەتیگ هاوشیوە، ئاماژەدا ک بەشیگ لە هاووڵاتیەیل دەسنانە بان ماڵیگ ئەرا خوەیان و ماڵیگ تر هن کورد فەیلی، و دووپاتکەێد ک ئی ماڵەیلە وە هەزارانن، و ئەوەیگ هالەناو ئەو ماڵەیلە رازی نیەوود لەناوی دەرچوود.
واتە یاسا جیوەجی نێکریەێد ئەراهاوردن مافەیل کورد فەیلی جوور هاوڵاتیەیل عراقی، و سەلام فەیلی لە ری ئاژانس شەفەق نیوز داوا لە مەرجع ئاینی باڵا سەید عەلی سیستانی کەێد، و موقتەدا سەدر وەرپرس ته‌یار سەدری و سەید عەمار حەکیم، و سەرۆک ئەنجومەن نوێنەران، و موستەفا کازمی سەرۆک وەزیرەیل، تا بووسیەن وەگەرد ئی چینە وەداواکردن مافەیلیان لە عراق و پارێزگای بەسرە وەتایبەت، چوونکە ئی چینە بەشیگە لە عراق، و کەمترین ماف خوەیان نەوردنە، ک خوەی زەویە دانیشتوەگانە ک لە ساڵەیل ستەم بەعسی لەلیان بریاگە.
لەلای خوەییش، تمیمی ئووشێد؛ نووسینگەی کۆمسیۆن ماف مرۆڤ، دووارەی داواکریەگەی کەێد وە یەکسانی ئی چینە، هەرچەن فرە کۆڕ بەساگە ئەرا وسانن وەگەرد چین کورد فەیلی عراقی، ئەرا هاوردنەوەی گشت مافەیلیان، دویای ئەوەگ فرە خوین رشانن وکەفتنە وەر بارکردن و شناسنامە بردن، هەرچەن خوەیان لەی وڵاتە ژیانە ئەرا سەدان ساڵ. لە بەسرە و ناوچە سنوریەگان هاتن ئەرا ئەو پارێزگایل باشوور و بەغداد وسلێمانی و ناوچەیل باکوور. و قوربانیەیل ئی جینۆسایدە وە دەیان هەزارە لەلای کەمەو. وەگورەی تمیمی کورد فەیلی زیاتر لە ٢٠ هەزار شەهید داگە، ک بەشەوبوینەسە گشت خاک عراق لە باکوور عراق تا بەسرە.
نەجاح ساعدی شیەوکەر سیاسی سەروەخوەی لە بەسرە ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: ژمارەی کورد فەیلی لە سێ مەلیۆن زیاترە، و کەفتنە وەر ستەم بەعس لە بارکردن و بردن شناسنامە، وداوای هەڵوێستیگ کرد لە پشتگیری ئی چین عراقیە، و لەلیان سەرۆک کۆمار وە تەماشاکردن ئەرا باوەتەگەیان جوور هاووڵاتیەیلیگ رەسەن لە ژیر چەتر عراق یەکگردگ، و ئەوە هەمیش ئەرک ئەنجومەن نوێنەرانە ک بایەسە بنووڕێدە باوەتەگەیان ئەرا هەڵگردن ستەمەگە لە بانیان.
لە یاد چلم ئەرا جینۆسایدەگە و بارکردنەگە ک کەفتە بانیان، نێچیرڤان بارزانی سەرۆک هەرێم کوردستان لە نیسان گوزەیشتە وت: بارکردن و ئاوارەکردن سەدان هەزار لە کورد فەیلی و بیسەرو شوون کردن دەیان هەزار تر لەلیان، و دەسناین لەبان ماڵ و داراییان و بردن شناسنامەیلیان، تەنیا چوونکە خوەیان کوردن و پشتگیری لە شۆڕش و ماف گەل خوەیان کردن، تاوان جینۆسایدیگ بوی وەگشت واتەی وشەگە، ک دژوە کورد فەیلی کریا، وتیش؛ لە ئی بۆنه، چوونکە دادگای عراقی باڵا ئەرا تاوانەگان، ئی تاوان بەعسە وە تاوان جینۆساید دانا، ئیمە دووارەی داواکاریمان کەێمن لە حکومەت عراق وە قەرەبووکردن کورد فەیلی، و وەجیهاوردن ئەرک یاسایی و رەوشتی خوەی وەرانوەریان، و داوا لەلیان کەیمن چارەسەر گیچەڵ هاوردنەوەی شناسنامەو ماڵدارییان بکەن ک دەسنریاسە بانی.
