شاعریگ و (100)ساڵ ژیان
بڕه‌سنیگه ئنسانیه‌ت و ده‌رفه‌تیگ بووگ ئه‌ڕاى وه‌گووره‌ى ئه‌و به‌هره یا مه‌یدانه ك سه‌رڕشته له‌تى داشتگه‌و زانستگه له‌شوون خوه‌ى كه‌سه‌یل تر هه‌س نه‌ف له‌ئه‌زموون یا زانست و كتاوه‌گه‌ى یا هه‌رچشتیگ تر وه‌رگرن ، وه‌لى فره‌جاریش عومر دریژى ئه‌را كه‌سه‌یلیگ ته‌نیا وجوودیگه وه‌بى نه‌فوه‌رگرتن و نه‌فڕه‌سانن وه‌خوه‌ى و نه‌وه‌یل ئاینده. ئمجا بابزانیم (ساڵح كرماشانى) شاعر ك سه‌د ساڵ عومر كردگه چ خزمه‌تیگ ره‌سانه‌سه مه‌ردم و چه له‌شوون خوه‌ى هیشته‌سه جى؟
ساڵح له‌ناو تاریخ ئه‌ده‌ب كوردى وه (میر محه‌مه‌د ساڵح حه‌سن نعمه‌توڵڵا)ى كرماشانى ناسریاگه ، نازناویشى له ریكخریاگ ریچه‌ڵكه‌ك (ته‌ریقه‌ى) سۆفێزم نعمه‌توڵڵایى(حه‌یران عه‌لى شا) بویه. وه‌ل ئه‌وه‌یشا ناو حه‌سه‌نیش ئه‌ڵگرتگه ، چوینكه له‌نه‌وه‌ى ئیمام حه‌سه‌نه سڵام خودا له‌لى. له‌هه‌مان وه‌خت له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش وه‌پى وتنه نعمه‌توڵڵا چوینكه ده‌وریش و ڕابه‌ر ئه‌و ته‌ریقه بویه. بیجگه ئه‌وه‌یش وه كرماشانى ناسریاگه، له‌وه‌ر ئه‌وه له‌ساڵ (1834) له‌ئاوایى (مایه‌یشت) سه‌ر وه‌ناوچه‌ى كرماشان هاته‌سه دونیا.
سه‌ید ساڵح هیمان له‌عومر هه‌رزه‌كارى بویه‌و ژیان گووشه‌گیرى هه‌ڵوژانگه‌و زوورم وه‌خته‌یلى له‌حوجره‌ى مزگفت برده‌سه سه‌ر، ئمجا رووژگار خود دروسكردن و باوه‌ڕ وه‌خودكردن له‌ژیان شاعر دابه‌ش كریاویگه بان دو مه‌رام ، یه‌كه‌میان یایگرتن زانستیه‌یل دین ئسلام بویه‌و ، دویه‌میش هویره‌وكردن له‌مه‌سه‌له‌ى سۆفیزم . له‌وه‌خت جایه‌ڵییش له‌شوون ئه‌وه‌ك قه‌یرى له زانستیه‌یل ئسلام و ڕازه‌یل سۆفیزم له‌لاى ئاشكرا بوى ، دى ئه‌ڕا زیایكردن زانیارى له‌باوه‌ت شه‌ریعه‌ت و ته‌ریقه‌ته‌وه ڕوى كرده‌سه شار كاشان و شاد بویه وه‌دیدار شێخ (محه‌مه‌د حه‌سه‌ن كاشانى)، چوینكه ئى كه‌سایه‌تیه یه‌كیگ بویه له‌شێخ و ڕابه‌ره‌یل گه‌وراى ته‌ریقه‌ت نعه‌متوڵڵایى ك ئه‌ویش نازناوى (عه‌بد عه‌لى شا) بویه.
له‌شوون خوه‌ندن و شیوه‌ى وه‌رگرتن له‌باوه‌ت ئى ته‌ریقه‌ته‌وه ، سه‌ید ساڵح مووڵه‌ت یا ئجازه‌ى ته‌رقه‌ت نعمه‌توڵڵایى له‌ى شێخه وه‌رگرتگه ، ئمجا له‌و وه‌خته ك ئومید و ئاره‌زووه‌یلى تیه‌یگه دى و ڕه‌سیگه مه‌رام خوه‌ى ، دى كه‌فیگه هویر هاتنه‌وه ئه‌را وڵات خوه‌ى ، وه‌ى جووره تیه‌یگه‌وه ئه‌را كرماشان ، وه‌لى فره وه‌پى نیه‌چووگ و دوباره شووگ ئه‌را كاشان ئه‌را دیدار ئه‌و شێخه . وه‌ل ئه‌وه‌یشا له‌وه‌ر خاتر بته‌وكردن گیان سۆفیزم له‌ناو دڵ و ده‌روینى و پاكه‌وكردن گیانى له‌گشت دڕگیگ چووگ ئه‌را مه‌شهه‌د له خوه‌راسان ئه‌را ته‌واف ئارامگاى ئیمام ڕه‌زا سڵام خودا له‌لى ، له‌دویاى ماوه‌یگ تیه‌یگه‌وه ئه‌را كاشان و له‌ورا مووڵه‌ت له‌شێخ ته‌ریقه‌ت خوازیگ ڕیگه وه‌پى به‌یگ و بایگه‌وه ئه‌را وڵات خوه‌ى و له‌ورا بووگه یه‌كیگ له ڕابه‌ره‌یل ته‌ریقه‌ت نعمه‌توڵڵایى.
سه‌ید ساڵح له‌ماوه‌ى زیاتر له (30) ساڵ خانه‌قا (ته‌كیه)ى تایبه‌ت خوه‌ى داشتگه‌و ڕابه‌رایه‌تى سه‌ده‌ها كه‌س كردگه. سه‌ید ساڵح له‌ساڵ (1905) له‌عومر سه‌د ساڵى ماڵئاوایى یه‌كجاره‌كى له‌دونیا كردگه‌و له‌بان داواكارى یا وه‌سیه‌ت خوه‌ى له‌قه‌ورسان ئاوایى فه‌یزاباد وه‌خاك سپاریاگه له‌خوه‌راسان ئیران. دیوان ئى شاعره ئه‌را یه‌كمجار له‌ساڵ (1917) له‌كرماشان له‌چاپ دریاگه ، ئه‌را جار دویه‌میش له‌لایه‌ن محه‌مه‌د حه‌سه‌ن حه‌یرانى له‌ساڵ (1945) له‌چاپخانه‌ى (كاوه) له‌كرماشان چاپ كریاگه وه‌ناو گه‌نجینه‌ى عیرفان(كنز العرفان).
