سودانی لە بوونەیل فرەیگ وە ئاشکرا هەڵوێست عراق لەباوەت جەنگ غەززە راگەیان و لە خود وەختیش وەرد وڵاتەیل فرەیگ قسە کردیە ئەرا وسیان جەنگەگە رزگارکردن مەدەنیەیب لە پەلامار رووژانەی ئیسرائیل لەبان کەرت غەززە، وە وتەی وەڕێوەبەر ریخریاگ سەنتەر رافد ئەرا توێژینەوەی ڕاگەیانن و ستراتیژی، عەباس الجبوری.
قورسایی ناودەوڵەتی عراق
جبوری ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئاشکرا کرد کە “عراق هەمیشە خوەی لە سیاسەت میحوەرەیل دویر خستیە، بەڵام ئمڕوو عراق قورسایی و پایەی ناودەوڵەتی خوەی دیرێد، ئەراوە بایەسە هاوسەنگیيگ دروس بکەێد وەپەی ئەو داتا و سەختیەیلە کە لە دەورگردی هەن لە ناوچەگە، وەتایبەتی دویای جەنگ غەززە و کاردانەوەیلی”.
دووپاتیش كەێد کە “محمد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرەیل توەنستیە لەماوەی چەن رووژ گوزەشتە، پەیوەندییەیلی وەرد فرەیگ لەو وڵاتەیلە بوەسێد کە هاتنەسە عراق یا ئەوانەگ ئەرایان چگە، و گفتوگۆ گەورە ئەنجام دەێد ئەرا نواگردن قەیرانەیل و مقیەتیکردن ئارامی لە ناوچەگە، چوینکە عراق بەشیگ دانوەڕیاگە لەی ناوچە”وە ئاسایشی هاوە گەرد عراق”.
جبوری سەختی نیەشارێدەو و ئویشێد: “سەختی گەورە لەوەردەم سودانی هەس، بەڵام وە خوەنستیگ ئەرا دیمەن سیاسی وەگەرد دیمەنە ناوچەیی و ناودەوڵەتییەیل، توەنست بەشیگ ئارامی ئەرا ناوچەگە دابین بکەێد، و چەسپانن بویین عراق تا بوودە بازیکەریگ سەرەکی لە سەختیەیل ناوچەگە”.
رەوشیگ سەخت
وەعەد قەدو ئەندام دەسەی ئاسایش و وەرگریی پەرلەمان و سەرکردەیگ وەرین هیزەیل حەشد شەعبی ئویشێد: “حکومەت عراق لەوەردەم رەوشیگ سەختە لە چوینیەتی وەڕێوەبردن ئەو قەیرانە کە کەفتە مل کەرت غەززە و کاردانەوەی نەرێنی لەبان ناوچەی خوەرهەڵات ناوڕاس وەگشتی و عراق وەتایبەتی، وە لەوەرچەوگردن ئەوە کە میحوەرەگەی وەرخودان ئمڕوو، تەنیا لە عراق سنووردار نییە، بەڵکم گشت وڵاتەیل موسڵمان گرێدەو.”
قەدو ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش: “بایەسە ئمڕوو گشت وڵاتەیل ئیسلامی لەبان یەک قسە بوون، و دژ ئی پەلامارە دڕندانەیلە بوسیەن کە لە لەلایەن قەوارەی ئیسرائیلییەو لەکەرت غەززە رویدەن”.
وتیش: گومان نییە کە ئەمریکا وسیاسە پشت پەلامارەیل بان فەلەستین، ئەراوە بایەسە میحوەر وەرخودان وە هیزەو بجویلێد تا فشار بخەێدە بان داگیرکەری ئەمریکا و بنکەیلی کە لە گشت خوەرهەڵات ناوڕاس بڵاو بوینە، وەتایبەتی لە عراق و سوریا.
دووپاتیش کەێد کە "هەڵوێست میحوەر وەرخودان لەبان پرس فەلەستین جی شەرەفمەنە و ئیمە پاڵپشتی لەلی کەیمن، نیەتوەنیمن بیدەنگ لە وەرانوەر پاڵپشتیکردن بیسنووری داگیرکاری ئەمریکا ئەرا پیکاتەی ئیسرائیل وە کوشتن گەل بی وەرگریی فەلەستین بویمن. وەرخودان مافیگ رەواس ئەرا گشت گەلیگ". کە هەس وە نادادپەروەری و گووشەگیری و داگیرکردن خاکەگەیان کەن."
قەدو ئویشێدیش “سودانی پیاویگ زڕنگ و دیپلۆماتکارە، و لە فرە باوەت سەرکەفتگ بویە لە دویای دەسوەکاربوینی لە دەسەڵات، و وەرپرسیار بوود لە وەرگریکردن لە گەل فەلەستین، وتیش؛ سودانی پەیوەندی خاسیگ وەرد تەوەر وەرخودان ئیسلامی دیرێد، و لە هەمان وەختیش پەیوەندی خاسیگ وەرد گەلی فەلەستین و خاوەن دەسپیشخەریە و هازیگ وەپی دریاگە لە باوەتیگ وەیجویرە".
ئەرکیگ لە مەوقەی گرنگ
لەلای خوەییش شێخ حەیدەر لامی سەرکردە لە هاوپەیمانی دەوڵەت یاسا ئویشێد:“حکومەت عراق رۆڵیگ سیاسیی سەرەکی و ڕاستەقینە و ئاست باڵا دیرێد، لە ری ئەرک ئەرێنی وەرانەوەر پەلامار تاوانکاری لەبان غەززە”.
لامی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: “عێراق ئەرکیگ ئەرێنی رانیە لە بویین وە گرنگترین لایەن و هاوکیشە لە ناوچەگە، لە ری گفتوگۆەیلی وەرد ئەمریکا کە سەرکردایەتی ئەو سوپایلە کەێد، و هەمیش لەڕی پەیوەندییەگەی وەرد میحوەر وەرخودان. ”
لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش: "یە ئەو مەوقە دەرکەفت کە وەزیر دەیشت ئەمەریکا وەشەو ئەرا گفتوگۆ سەردان بەغدا کرد و دویای چەن ساعەتیگ سودانی لە وەخت شەفەق وەرەو کۆمار ئیسلامی چگتا چەوی بکەفێدە عەلی خامنائی، ریبەر باڵای ئێران تا باس رویداوەیل غەززە و ناوچەگە بکەن."
لامی هەمیش ئویشێد: “عراق لە گووچانەگە لە ناوڕاسەو گرێد، هەرچەن کاریگ قورسە، چوینکە ئی گووچانە لە لاییگ پانە و لە لاییگ باریکە، بەڵام حکومەت عراق هیمان کۆنترۆڵ ئی باوەتە کردیە”.
لەباوەت وەئامانجگرتن بنکەیل ئەمریکی، لامی ئاشکرا کەێد کە “پەلامار لەبان ئەو بنکەیلە لەلایەن وەرخودان عراقی، گلەو خوەێد ئەرا پابەندنەوین ئەمریکییەیل وەو رێککەفتن ئەمنییە کە لە ساڵ ٢٠٠٨ وەرد عراق ئەنجامدریا و لە ساڵ ٢٠١١ جیوەجی کریا”.
وتیش: “ئی رێککەفتنە لوناوەین بڕگەیلی ئەوە بوی کە بنکەیل ئەمەریکا لە خاکی عراق نەوودە سەرچەوەیگ زیان ئەرا عراق یا ەستدرویژی لەبان وڵاتەیل هاوسا، بەڵام فەرماندەی سوپای ئەمریکا لە ناوچەی خوەرهەڵات ناوڕاس لە تەلئەبیبەو راگەیان کە ئیمە هیزەیل لە بنکەی عەین ئەسەد ئەرا نزیکەی ٢٠٠٠ کەس ئامادەن.” و لە بنکەیل حەریر و بەلەدەو ئەرای تیەن.”
لە درویژەی قسەیلی ئویشێد "ئەراوە ڕی یاسایلە بوینەسە سەرچەوەی خراوەکاری و یەیش شکانن رێککەفتن ئەمنییە، و ئەمریکا بایەسە پابەندی گشت ئەو بڕگەیلە بوود کە وەرد عراق ئەنجامی دایە، کە عراق و ئەمریکا گریەبەسی ملکەچبوین نەویە، بەڵک گریەبەسیگ پەیماننامە و هاوبەشی و ڕێککەفتنە."
لە کۆتایی قسەیلی، ئلامی داوا لە “حکومەت عراق کەێد کە ئەو ریسگایلە کۆنتڕۆڵ بکەێد و ئەرا ئەمریکییەیل ئاشکرا بکەێد کە بڕگەگەلیگ هەن کە ئەمریکا بایەسە پابەند وەپییان بوود، کە نەبایەس بنکە ئەمریکییەیل بوونە سەرچەوەی خراوەکاری ئەرا عراق، و عراقییەیل و ناوچەگە، و ئەوانەگ لەبان خاک عراق ئامادەن تەنیا راوێژکارن نەک هیز جەنکەر”.