شەفەق نیوز/ عراق لە سنوور نامەعقووڵی لە کارەیل سیاسی دەرچگ، وەگەرد ئەوە ک تا ئیسە لە رێککەفتن ناوبەین فراکسیۆنەیل سیاسی لەبان دروسکردن حکومەت نوویگ لەپشت حکومەت کازمی ک تەمەنی بویە دوو ساڵ دیر کەفتیە، وبویە جینشین حکومەتیگ دەسکیشیاگ، وەگەرد دەرکەفتن ئەنجامەیل هەڵوژاردن دەی تەشرین یەکەم ٢٠٢١.      

هەرچوینیگ میکانزم هەژمارکردن ئەو ماوە بوود ک لەسای حکومەت وەڕیەوبردن کارەیل رەد بویە، خوەی وەگورەی چەودیریکارەیل کەفێدە چوارچیوەی دیرخستنیگ ک هاتێ گرنگییگ نەیاشتوود، لە وەختیگ وڵاتەگە کەفێدە زنجیرەیگ لە قەیران وسەختیەیل ک زویکردن لە دروسکردن حکومەت وپەسەنکردن سەرۆک کۆمار و گورجکردن کار پەرلەمان خوازێد،  یا ئەوە کەمترین کارە ک لەلای عراقیەیل مەزەنە کریەێد، چ ئەگەر لە هەڵوژاردن دویاین بەشداری کردنە یا نەکردنە.       

و ئەگەر ژمێریاری لە مەوقەی بەسیان سنۊقەیل هەڵوژاردن ١٠ی ئوکتۆبەر بکریەێد، خو عراق لە ٢٣٠ رووژیش رەد کردیە، وئەگەریش لەوەختیگ بیریەێدە قەڵەم ک کۆمسیۆن باڵای هەڵوژاردن ئەنجامەیل کۆتایی لە ٣٠ تەشرین دویەم ٢٠٢١ راگەیانیە، خو هەمیش زیاتر لە ١٨٠  رووژ وەبانی چیە.      

باوجی ئەوەگ تا ئیسە چەسپیاێە، زیاتر ٢٣٠له‌  رووژە لەوەختیگ سەنۊقەیل هەڵوژاردن بەسیانە، واتە رەسیە "شمارەیگ پەیمانەیی" ئەرا ئی بۆشایی سیاسییە، ک دویای هەڵوژاردن هەفت ئادار ٢٠١٠ توومار کریا ، ورەسیە حکومەت "دویەم' ئەرا نووری مالیکی، و ئەو شمارەی وەرینە ک رەسیە  ٢٠٨  رووژ ئیسە شکیا.       

چەودیرەیلیگ ئۊشن: "شکانن" ئی شمارە کاریگ جی شانازی نییە، ک پەیوەندی وە پاڵەوانییگ یا سەرکەفتنیگ پەیمانەیی لە ماوەیگ ئەرا جیوەجیکردن پڕۆژەیگ یا پلانیگ نەیرێد، و هەنای یاد ئەوەگ لە ساڵ ٢٠١٠ کریەێد، ک هەکاتی ئەو "شمارەی پەیمانییە" بویە لە هۆڵەندا  ک حزبەیل هۆڵەندا کەفتنە مرافەی تەقەلایل دروسکردن حکومەت نوو.      

باوجی ئەوەگ لە روی سیاسەت لە ساڵ ٢٠١٠ رویدا، دیارە وەگورەی پسپۆڕەیل، هەکاتی ئیسەس، وئەرا زانیاری، ئەو هەڵوژاردنە وەرجە ١٢ ساڵ لە کۆتایی رەسیە دروسکردن حکومەت نوویگ ئەرا مالیکی لە ٢٢ کانوون یەکەم، وتا ٨ ئەیلول ٢٠١٤ وەردەوام بوی.        

ئەو مەوقەیش هاوپەیمانەگەی ئەیاد عەلاوی بەرزترین شمارەی کورسی کەفتە دەسی، ک لە دوژمن سەرەکیی نووری مالیکی فرەتر بوی، ک مالیکی وە چەوەهەشارەکی و یەکلاکردنەوە و چەودیری هەرێمی لەلایەن ئیران، و دانوسەنین سەختیگ ک سوریا و حزبوڵڵا لە لوبنان تایبەت وەگەرد رەوت سەدری لەناوی بەشدار بوین، وهەمیش وە رووشنایی سەوزیگ وەلایەن ئەمریکا، تا توەنست ماف دروسکردن حکومەت ئەرا جاریگتر وەدەس بارێد، ک دیارە مینێدە چەوەهەشارەکی وبازیەیل سیاسی ئیرنگە.      

لە وەختیگ رکابەریەگە ناوبەین فراکسیۆنەیل "عراقیە" و "دەوڵەت یاسا" گەرم بوێ، ک یەکەمەگە بەرزترین دەنگەیل وەدەس هاورد وە جیوازی دوو دەنگ زیاتر لە مالیکی،  ئەوە بوی ک ماف دەستووری ئەرا دروسکردن حکومەت وەپی دا،  ک دەوڵەت یاسا وەڵام ئەوە دا وە دووپاتکردن لەبان ئەوە ک دادگای فیدراڵی بڕیاریگ دەرکردن ک فراکسیۆنەگە ئەو بڕیارە وەوە شیەو کرد ک ماف دروسکردن حکومەت وەپی دەێد، گوایە دریەێدە گەورەترین فراکسیۆن لەناو ئەنجومەن نوینەرەیل، ئەراوە دەوڵەت یاسا وەزوی کەفتە جویلە تا رێککەفتنیگ تایبەت وەگەرد هاوپەیمان نیشتمانی عراقی ئەنجام بەێد.      

هەکاتی ئیسە، پەیوەندیەیل ناوبەین موقتەدا سەدر و نووری مالیکی لە خاسی ندوی، وهیمان زەخمەیل ئەو ئۆپراسیۆنەیل سەربازیە لەلایەن مالیکی مەوقەی یەکەم حکومەتی لەبان چەکدارەیل رەوت سەدری لەژیر ناونیشان "صولة الفرسان" لە ساڵ ٢٠٠٨ تیمار نەوینە،  ک تا ئیسە کەفێدە وەرچەو گشتی، وەوشیوەگ سەدر لە ساڵ ٢٠١٠ ناڕەزایی لە دووارە پەسەنکردن مالیکی ئەرا دروسکردن دویەم حکومەتی وە درویژی ٨ مانگ کرد، تا دەسوەردانەیل هەرێمی، و ئیرانی وەتایبەت،  رەسیە یەکلاکردن،  ک لەو مەوقە سەدر لەناو ئیران نیشتەجی بوی، تا ساڵ ٢٠1١ گلەو خوارد.      

رووژنامەی "نیویۆرکەر" ئەمریکی لە زوان عەلاوی لەو مەوقە وت: ئەمرکیەیل خوازن بچنەڕێ، ووڵاتەگە دانە دەس ئیرانیەیل، ئیسە بویمنە دەوڵەتیگ شکستی، وداگیرکریاییگ ئیرانی.     

پەیوەندیەیل ناوبەین سەدر و مالیکی هەرچەن وەشیوەیگ ئارام دیار دەێد، باوجی نەڕەسیەسە دووسی، وجویلەکردن سەدریەیل ئەرا چەن جاریگ لە باوەتەیل گەندەڵی وتەقەلایل پرسیارکردن مالیکی لە ناو پەرلەمان، وهەنای داعش دەسنا بان شوینەیل فراوانیگ لە وڵاتەگە لە ساڵ ٢٠١٤ ، سەدر لە زاقترین ناڕەزایل بوی لەبان ئەرکدارکردن مالیکی وە دروسکردن سێیەم حکومەتی.       

و ئیسەیش، عراقیەیل هانە چەوەڕی ئەنجامەیل ئەو چەوهەشارەکی سیاسییە ناوبەین هیزەیل "چوارچیوەی هەماهەنگی" ک مالیکی هاناو سەرکردەیلی، وناوبەین ئەوەگ وەپی ئۊشن "هاوپەیمان سێیانی" ک سەدر هاناوی.      

باوجی جیاوازیەگە کەفێدە ئەوە ک وەگەرد رەدبوین زیاتر لە ٢٣٠ رووژ لەبان بەسیان سەنۊقەیل هەڵوژاردن، بەلجیکا ک هیمان خاوەن "شمارەی پەیمانییە" ئەرا درویژترین ماوە وەبی حکومەت،  ک رەسیە زیاتر لە ٥٠٠ رووژ، ئەراوە، لە ماف مەلیۆنا عراقیە، پرسیار بکەن ئایا چارەنویسیان هەر وە شمارەیلیگ پەیمانەیی جویر ئەیە توومار کریەێد ک جی شانازی نییە.