شەفەق نیوز/ خەوەرەیل خوەیکوشتن هاتێ بویشمین بویەسە خەوەر رووژانە لەناو هەرێم کوردستان و عراق، ساڵانە لە گشت وڵاتەیل جەهان شمارەی فرەیگ لەژن و پیاو هەوەجە بەن ئەرا خوەیکوشتن وە مدوو گیچەڵەیل کۆمەڵایەتی و پاڵنەرەیل دەروینی و ماددی و یاخوود مادەیل هووشبەر، هەمیشە ژنەیل فرەتر تەقەڵای خوەیکوشتن دەن وە بەراورد وە پیاوەیل باوجی رێژەی خوەیکوشتن سەرکەفتی (تەقەڵایگ خوەیکوشتنیگ کە کەسەگە بمرێد) لەناو پیاوەیل زیاترە.

وەپای توێژینەوەیل ساڵانە 800 هەزار تا یەک ملیۆن کەس لە ناوچە جیاوازەیل جەهان خوەیان کوشن، لەو رێژەش پیاوەیل هەمیشە فرەترە لە ژنەیل و لە بڕیگ ساڵ رەسێدە دوو تا سێ ئەوەنە لە وەرانوەر ژن.

هووکارەیل پەنابردن وە خوەیکوشتن

ژوان فوئاد کە یەکیگە لە فەرمانبەر لە وەڕێوەبەرایەیتی تونوتیژی دژی ژنان و خێزان لە گەرمیان، هوکارەیل فرەیگ و ئاڵۆزیگ هانە پشت خوەیکوشتن جویر بی هیوا بوین لە زندگی و تویشهاتن وە بیماری درویژە وەختە، ئالوودەبوین  وە مادەی هووشبەر و کحولیەگان نەداری کە لەی دویاییە هووکار سەرەکی خوەیکوشتن بویە لای پیاوەیل وە مدوو ئەو بارودۆخ  ئابوری و سیاسیە وڵاتەگە وەپی رەد بوود هیشتە پیاوەیل فرەتر تەقەڵای خوەیکوشتن بیەن وەچەو ساڵەیل گوزەشتە.

ژوان ئاشکەرایکرد، بیجگە لەو هووکارە لەناو کۆمەڵگای ئیمە گیچەڵ کۆمەڵایەتی وە تایوەتی مەسەلەی شەرەف دەوریگ گەورە دیرێد لە خوەیکوشتن پیاوەیل، نیەتوەنێد قبول ئەو بارودۆخە بکەێد و ئەرا قورتارکردن خوەی هەوەجە بەێد ئەرا خوەیکوشتن.

گامەیل ریگریکردن لە دیاردەگە

عەمید مافپەروەر لەمیعە محەمەد، وەڕێوەبەر لەبەش یاسای پۆلیس گەرمیان ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز دیاریکرد، رێژەی خوەیکوشتن لای پیاوەیل زیاتر لەچەو ژنەیل باوجی تەقەلایەل خوەیکوشتن زیاتر لەلای ژنانەوە درێد، گوشەگیری و دابڕیان بوودە هووکار هویرەوکردن لە خوەیکوشتن ئەو کەسەیلە وە تەواوی بی هیواو و بی ئومێدن یان لە ژیان رویوەروی لەدەسدان چشتیگ وە نرخ یان زەرد گەپیگ بوینە.

 عەمید مافپەروەر، لەمیعە وتیش: ئیمە نیە توەنین وە تەواوی چارەسەر دیاردەی خوەیکوشتن بکەین باوجی توەنیمن تا رادەیگ  کەمی بکەیمن لە ری ریگری کردن لە بڵاوبوینەوەی چەک و تەقەمەنی و ریگریکردن لە وەر دەس بوین مادەیل ژەهراوی، چارەسەرکردن کەسەیل ئالوودەبوی وە مادەی هووشبەر، گرنگی دان وە ئەو کەسەیلە تەقەلای خوەیکوشتن دانە و سەرکەفتی نەوینە.

لە کۆتایی دیاریکرد، سۆشیال میدیا و بڵاوکردن خەوەرەیل خوەیکوشتن وە شیوەی ناتەندروس فاکتەر سەرەکیە و ریگە نیشاندەرە ئەرا شیوازەیل خوەیکوشتن، هەوەجە کەێد بەرنامە و گامەیل سەلامەتی دابنرێد ئەرا قورتاربوین لە تەقەلایەیل خوەیکوشتن.

ئایەم بوونەوەریگ خوەپەرەستە خوازێد نەمر بوود

دەرونناس وەسەن حەسەن ئاشکەرایکرد، هەنای ئایەم بڕەسێدە ئەو قۆناغە کە دەسدرویژەو بکەێد ئەرا لەناوبردن خوەی وە دڵنیایەو ها لە بارودۆخیگ ناجیگیری دەروینی و نائاسایی و پەستانیگ ئەوەنە گەپ هالەبانی کە نیەتوەنێد بەرگەی بگرێد، چوینکە وەپای قسەی شارەزایەیل ئایەم زیندەوەریگ خوەپەرەستە هەمیشە خوازێد نەمر بمیندەو و فرەجار لەوەر مەن خوەی کارەیل ئەڵاجویگ ئەنجامدایە.

 

وتیش؛  رووژانە لەبان کاغەز رووژنامەیل و ماڵپەڕەیل و تیڤیەگان خەوەڕەیل خوەیکوشتن وەرچەو کەفێد ، بی ئەوەی ئەوەی هویرەو لەوەبکرێد ئێ خەوەرەیلە چەنیگ ریگە خوەشکەر و ری نیشاندەرە، من وەپیم خاسە سنووریگ دابنرێد ئەرا ئەوەگ باوەتەیل خوەیکوشتن وە شیوەی بڵاو و گشتگیر باس نەکرێد، هەمیش هووکارەیل دۆخ ئابووری و سیاسی و ئاسایش گشتی و کەمەوبوین هویڕ و باوەڕ ئاینی هانە پشت زیایبوین حاڵەتەیل خوتیکوشتن لەناو پیاوەیل.

یەکیەتیی پیاوەیل کوردستان، رووژ چوارشەممە، ئامار تونوتیژی وەرانوەر شویەیل لەلایەن بنەماڵەیلیان ئاشکرا کرد، کە بویەسە مدوو گیانلەدەسدان هەشت پیاو و خوەیکوشتن 60 کەس ترەک لە ماوەی ساڵ 2023.

سەرۆک فیدراسیۆن کە ریخریاییگ ناحکومییە، عەلی بورهان، لە ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز راگەیان کە "هەشت شوی وە هاوکاری لایەن سێیەم لەلایەن ژنەیلیان کوشیانە، هەمیش 60 پیاو خوەیان کوشتنە، و بڕ گشتی شمارەیان لە تونوتیژی خیزانی دژوە پیاوەیل رەسیە زیاتر لە 600 مردن لە هەرێم کوردستان لە ماوەی ساڵ گوزەشتە.

وتیش: "زیاییوین کارەیل ناپاکی هاوسەرگیری لەناو ژنەیل لەوەڕ سۆشیال میدیا و ئامیرەیل پەیوەندیکردن تیەێد".

سەرۆک سەندیکاگە هوکار زیایبوین تونوتیژی خیزانی ئەرا "تووڕەیل کۆمەڵایەتی، ناپاکی هاوسەرگیری، نەوین ئەغماز لە ناوەین هاوبەشەیل، و داوەزیان رەوش ئابووری لەوەر قەیران مووچە و لیکەفتگەیلی" گلەو دا.

شارەزایەیل یاسایی هوکار شکست حکومەت لە هەرێم کوردستان لە جیوەجیکردن بڕگەیل یاسای ژمارە 8ی ساڵ 2021 تایوەت وە بەرەنگاربوون تونوتیژی خیزانی دانەن کە بویەسە مدوو زیایبوین تونوتیژی.