شەفەق نیوز/ باس جهانیگ پڕ رووشنایی دڵ، و زەردەخەنەی بیگومان، و بیگوناهی و دڵنەرمی کەیمن، ک لەوانەگ هانە شیوەی بیماری داون. 

هەرچەن لەلای پزشک بەریتانی  جۆن لانگدون داون لە ساڵ ١٨٦٢ باسی وە تەواوی کریاگە، باوجی بیماری دیرکەفتن لە ئەوزەڵکردن، و دوخسار جیواز، و کەموکوڕی لە هۊیرکردن، لە چەن کاریگ هونەری لە سەردەمەیل کۆنە نشان دریاگە.    

لە سەردەمەیل ناوڕاس، ئی بیماریە جۊر لەعنەتیگ لە خودایلە دریا قەڵەم،  و کەنیسە هەکاتی هیتلەر ئەو کەسەیلە لەناودیاد، چ وە کوشتن یا وە سزیان.    

وەلێ دۊیای ئەوە، ئەو هۊیرکردنە ئاڵشت بۊیە، و ئەوانەگ تۊش داون وە خەیر و بەرەکەت خودایلە دریانە قەڵەم، و لەناو کلیسەیلە جۊر نەوکەر نریانە کار، وەلێ فرە جار لە ژیان و خوەشی بێبەش کریان.    

لە ساڵ ١٥١٥ شیوەکاریگ هۆڵەندی ک ناوی گوما بۊیە، و یەکیگە لە شاگردەیل شیوەکار یان خۆسێت " Jan Joest of Kalkar " تابلۆیلیگ وەناونشان (عشق حەزرەت مەسیح) کیشا، و ئی کارە هونەریە جۊر بەشدارییگە تا رووشنایی بخریەێدە بان ئی بیمارەیلە لە شۊین گرنگیگ.        

ئی کارە چەوجەی گەورەیگ لەناوی هەس،  لەوەر هەسی شیوەی ئەو کەسەیلە ک تۊش بیماری داون هاتنە  لەناو خیزانەگەی حەزرەت مەسیح، و ئەگەر خاس بنووڕیمنە تابلۆەگە،  دۊینیمن ک لە شان حەزرەت مەریەم پەرییگ هەس،  ئەویش تۊش بیماری داون هاتگە، و یەکیگ لە خوارتر نووڕیدە زایین حەزرەت مەسیح،  و ئەوەکان وە باڵەفڕی، هانە بان سەری، ک ئەوانیش تۊش بیماری داون هاتنە،  و شیوەیلیان هالە سەرسامی،  و شایەت زایین مەسیح لەماڵ یەکیگ لەو راهبەیلە بۊیە ک ئیوەت خاوەن خوازینەیل تایبەت کەێد، یا شیوەکارەگە خوازێد نشان ئەوە بەێد ک حەزرەت مەسیح وەخاتر پاڵپشتیکردن ئەو بەدبەختەیلە هاتگە.    

و لەیرایش، زانایلە تۊێنن دووپات بکەن ک ئی بیماریە بیماری نوویگ نییە، بەڵکم بیماری فەە کۆنەیگە، ک وەرجە زیاتر لە ٥٠٠ ساڵ باو بۊیە.    

بیماری داون،  چوودەو ئەرا جۆن لانگدون داون،  ک یەکەم جار ناو مەنغۆلی بڕیە باڵای، و جۊر بیماری مەغزی دادەی قەڵەم، و راپۆرتیگ لە ساڵ ١٨٦٦ باس ئەوە کرد ک ئەو مناڵەیلە ک تۊش بیماری داون هاتنە روخسار رایبەت خوەیان دیرن، هەکاتی بنچینەی مەنغۆلی.    

و لە ساڵ ١٩٥٩ جیرۆم لۆجین Jérôme Lejeune ئاشکرا کرد ک بیماریەگە لەوەر چاپیگ زیایە لە کرۆمۆسۆم ٢١ هاتگە، ک شیواشیویگ لە شمارەی کرۆمۆسۆم بوود، و خوەی بیماری مەغزی یا دەەۊینی نییە.