پەنجەمین سەردان نێچیروان بارزانی وەماوەی ١١ ساڵ گرنگی بەرزیگ داشت، وەتایبەت کە ئارا قایمکردن پەیوەندییەیل ئابووری و بازرگانی و ئارامی ناوچەگە هات، کە حکومەت عراقیش وت؛ وە خاسی نووڕێدە ئی سەردانە کە ریگریەیل لاوەێد و گیچەڵەیل گیرهاتج ناوەین هەردوگلا چارەسەر کەێد، و چەوەڕی خەوەرە خوەشەیل لە بەیاننامەی کۆتایی کەن.
سەرەتا لە سەعد ئاباد
وە رویەهووشی و ماریزمای ناسیاگی، نێچیروان لە کۆشک سەعد ئاباد دەسوەپی کرد وە دیار ئیبراهیم رەئیسی سەرۆک کۆمار ئیران، تا ئیجا لە پشتی وە دیداریگ وەرد عەلی خامەنەئی ریبەر ئیران، و دویای ئەوە وەگەرد سەرکردەیل حکومەت و ئاسایش و پەرلەمان تەوای کرد.
دڵشاد شهاب قسەکەر سەرۆکایەتی هەرێم کوردستان ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئویشێد: سەرۆک هەرێم کوردستان لەی سەردانە دووپات لەبان گەشەکردن پەیوەندییەیل دووانی ناوەین عراق و هەرێم کوردستان وەرد کۆمار ئیسلامی ئیران کرد،مە ئیوەیش زانین ئیمە پەیوەندیەیل میژووی وەرد ئیران دیریمن لە وەخت خەبات هیزەیل کوردستانی لەڕوی دیکتاتۆریەت.
دڵشاد شهاب دووپات کرد کە گرنگە ئەرا هەرێم کوردستان دووپات ئەرا لایەن ئیرانی بکەێد کە خوەی جی ئارامیە جویر هەمیشە ئەرا گشت دەوڵەتەیل هاوسا.
سێسویکەی بەغداد-تەهران- ئەنقەرە
ئی سەردان نێچیروان ە ئەرا تەهران دویای دانوسەنینەیل فراوانیگ وەرد سەرکردەیل سیاسی لە بەغدا هات، کە سەرۆک هەرێم کوردستان وت: لەناویان دەسوە قۆناغ نوویگ لە پەیوەندییەیل کەێد.
هەمیش دویای هاتن سەرۆک تورکیا ئەرا بەغدا و هەولێر لە مانگ گوزەشتە تیەێد کە وە سەردانیگ میژووی دریا قەڵەم.
جی باسە کە سەردانەگەی بارزانی ئەرا بەغدا کە دوو رووژ وەپی چگو لەناوی چەوی کەفتە گەورە وەرپرسەیل لە دەوڵەت و سەرۆک حزبەیل و کەسایەتیە ناودارەیل و باس بڕیگ باوەت گرنگ لە هەرێم کوردستان و عراق و ناوچەگە کریا، و سەرکردەیل عراق ئافەرین لە گرنگی سەردانەگە کردن چوینکە وازکردن رییگ ئەرا چارەسەرکردن کێشەیل گیرهاتگ ناوەین بەغداد و هەولێر دیرێد.
لە هەرێم کوردستان، رەجەب تەیب ئەردۆگان هەناێ رەسیە هەرێم کوردستان، لە بارەگای سەرۆکایەتی هەرێم وەگەرد گەورە وەرپرسەیل کورد گردەو بوی، و نێچیروان بارزانی لە پیشوازیکردنی و ماڵئاوایکرنی لە فرۆکەخانەی هەولێر بوی.
پیشوازیکردنیگ ئیرانی
لە گرنگی سەردان نێچیروان بارزانی ئەرا تەهران، موسەدەق پوور توێژەر سیاسی ئیرانی ئویشێد: "ئی سەردانە گرنگی گەورەیگ ئەرا ئیران دیرێد لە رووشنایی ئەو پەیوەندییەیل قایمە ناوەین ئیران و هەرێم کوردستان، و بارزانی برادەر ئیرانە و هەڵوێست خاس ئەرای دیرێد و لە کۆمەڵگای ئیران دویر نییە".
پوور لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز دووپات کەێد کە "لەناو گرنگترین باوەتەیل سەردانەگە خوەی باوەت ئابووری بوی، کە پەیوەندییەیل بازرگانی و ئابووری ئیرانی خاسیگ وەرد هەرێم کوردستان هەس، هەرچەن ناکۆکی ئەمنی لە پشت گرووپەیلیگ دژوە ئیران لە ناوچەیلیگ لە هەرێم هەس، وەلێ وە خاسی تەقەلایل هەرێم کوردستان و حکومەت فیدراڵی ناوچەگە ئیرنگە کپەو بویە".
ئویشێدیش "هەمیشە باوەت ئاسایش کەفێدە رووشنایی سەختەیل ئەمنی لەنوای هەرێم کوردستان و ئیران، کە ئاسایش لەناوەین هەردوگ لایەن تیکەڵ بویە، ئەراوە ئیران وەرد هەرێم کوردستان ها پەیوەندی ئەرا یەکلاوەکردن ئی باوەتە وەشیوەیگ ئاسایش و ئارامی هەردوگ لایەن مسۆگەر بکەێد".
هەمیش ئویشێد "باوەتەیلیگ هەس پەیوەندی وە لایەن کەلتوور دیرێد، کە کەلتوور ئیرانی و کوردی فرە لەیەک نزیکن، کە هەردوگیان لە یەک ریشە هاتنە، ئەراوە قایمکردن هاوکاری کەلتووری ناوەین هەردوگ لایەن هابان میز دانوسەنین، و هاتی بڕەسێدە هاوکاری زانکۆیی و زانستی".
لەلای خوەییش، ساڵح زولقەدر توێژەر سیاسی ئیرانی ئویشێد: "سەردان سەرۆک هەرێم کوردستان لە هەر وەختیگ بوود گرنگە، و بەیدەمان ئەرا مدووەیل هاتن ئاسانکاری لە ناوچەگە سڵاکردن ناوەین تەهران و هەولێر خوازێد.
گرنگیدان راگەیانن ئیرانی
سەردان نێچیروان بارزانی سەرۆک هەرێم کوردستان ئەرا تەهران رەنگی لە میدیایل راگەیانن ئیرانی دیار بوی، کە شوین گەورەیگ لە ڕاپۆرتەیلی داشت.
راپۆرتیگ وەلایەن ئاژانس "مهر" باس رۆڵ سەرۆک هەرێم کوردستان کرد، و باسیگ میژووی لە بنەماڵەی و میژووی و خەباتی کرد تا رەسیە مەوقەی ژیانی لە ئیران و توانای قسەکردنی وە زوان فارسی، و دووپاتکردن لەبان گفتوگۆ و لەیەکفامستن ئەرا چارەسەرکردن گیچەڵەیل.
راپۆرتەگە وتیش: وەگەرد سەردان نێچیروان بارزانی ئەرا تەهران چەوەڕی کریەێد ئاست هاوڕایی سیاسی لەناوەین دوو لایەن بەرزەو بکەێد، و توانای بەرزکردن پەیوەندییەیل ئابووری وەرد ئەو سەردانە هەس کە ئاژانسەگە وت: سوودی ئەرا دوو گەل گلەو خوەێد.
لەلای خوەییش؛ رووژنامەی هەفت سوبح لە راپۆرتیگ وت: سەردان نێچیروان بارزانی دویای نزیکەی سێ ساڵ لە بانوخوارکردن پەیوەندییەگە تیەێد، و وت؛ سەرۆک هەرێم کوردستان کەسایەتییگ خاوەن پەیوەندییەیل خاسە وەرد تەهران.
راپۆرتەگە هەمیش وت: نێچیروان بارزانی ئەوەسا ئیرنگە چوودە پیری دروسکردن ئاشتەوبوین و فراوانکردن پەیوەندییەیل وەرد ئیران.
جویلەیگ ئەرا مسۆگەرکردن ئاسایش کوردستان
ئەحمەد یاسری توێژەر سیاسی ئویشێد: سەردان نێچیروان بارزانی ئەرا ئیران لەبان سێ ریسگا نیشتیە، یەکەمیان ئەمنیە، کە هەرێم خوازێد مقیەتی شوینەیل گرنگ و وزە لە وەئامانجگردن وەلایەن ئیرانەو بکەێد.
یاسری ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش: دویەمەگە ئابووریە، کە پڕۆژەیل بازرگانی لە ناوچەگە یەک بڕن، وەتایبەت دویای سەردان ئەردۆگان، ئەراوە خوازێد گەرەنتی وە ئیران بەێد کە هەماهەنگی ناوەین ئیدارەی هەرێم و حکومەت بەغداد لەی باوەتە هەس، تا زوورەیل ئەمنی کەمەو بوود.
یاسری وتیش: باوەت حزبەیل کوردستانی کار سێیەمە، کە هەرێم کوردستان نەوودە زووریگ ئەمنی وەبان ئیران وەتایبەت دویای جەنگ راستەخوەی ناوەین ئیران و ئیسرائیل، و پیشکەشکردن گەرەنتی ئەرا ئیران لەی رویەو، هەمیش گەرەنتی ئەرا ئەوە کە دەسوەردان تورکیا ئەرا مسۆگەرکردن هاوبەشی ئەمنی تیەێد، و پڕۆژەی کڕ بازرگانی ئامانجیگ ستراتیژیی دژوە ئیران نییە.
وتيش: ئەراوە سەردان نێچیروان بارزانی ئەرا ئارامکردن لایەن ئیرانی تیەێد، کە وەخاسی چوودە بان پڕۆژەیل عراقیش نەگ هەرێم کوردستان وە تەنیا.
بەغداد پشتگیری لە سەردانەگە کەێد
لەلای خوەییش، زیا ناسری سڵاکار کاروبار دەیشت ئەرا سەرۆک وەزیرەیل دووپات کەێد کە "حکومەت عراق پشتگیری لە هەر تەقەلایگ کەێد ئەرا شکانن ریگریەیل و چارەکردن گیچەڵەیل وەرد دەوڵەتەیل هاوسا وەتایبەتی وەرد کۆمار ئیسلامی، و حکومەت عراق وە چەو ئەرێنی نووڕێدە سەردان نێچیروان بارزانی چوینکە دویای وەئامانجگردن هەولێر وەلایەن ئیران هات وە دەسپیچگ ئەوە کە گوایە بارەگایل سەروە مۆساد هەس".
ناسری لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش: "حکومەت عراق چەوری ئەنجامەیل سەردانەگە کەێد".
پوختەی سەردانەگە
وەگەرد تەواوکردن دانوسەنینەیلی وەرد سەرکردە و گەورەیل دەوڵەت ئیرانی، نێچیروان بارزانی سەرۆک هەرێم کوردستان لە کۆنگرەیگ رووژنامەوانی لە تەهران وت: "ئی سەردانە سەرەتای قۆناغیگ نووە لە پەیوەندییەیل ناوەین ئیران و هەرێم کوردستان"، و سوپاس لە پیشوازیکردن وەلایەن عەلی خامەنەئی ریبەر ئیران، و ئیبراھیم رەئیسی سەرۆک کۆمار، و محمد باقر قالبباف سەرۆک پەرلەمان و ئەو وەرپرسەیل ترەک کرد.
وتیش: ئەرا ئیمەیل لە هەرێم کوردستان، پەیوەندییەیل وەرد کۆمار ئیسلامی فرە گرنگە، و باس ئەو پەیوەندییەیلە وە میژووی کرد چوینکە فرە هاوبەشی لەناوەین دوو لایەن کەی لە وەختیگ کۆمار ئیسلامی دامەزریاس تا ئیسە.
سەرۆک هەرێم کوردستان وتیش: "کۆمار ئیسلامی ئیران، هەمیشە پشتگیری ئیمە کردگە و پاڵشتمان بویە لە مەوقە سەختەیل"، وتیش "بیگومان چەن گیچەڵیگ هەس، وەلێ گرنگە تەقەلا بیەیمن تا چارەسەریان بکەیمن، و ئیرادەی جددی لەی باوەتە دیریمن وەگەرد ئی سەردانە کە ئەرا ئیران ئەنجام دایمن ئارا چارەکردن گیچەڵەیل ناوەینمان، و ئارەزوو دیریمن خاسترین پەیوەندییەیل وەرد ئی هاوسای گرنگە دروس بکەیمن".
هەمیش وت: هەرێم کوردستان خوازێد وە جی بتەوکردن ئارامی و ئاسایش لە ناوچەگە بمینێد، و ئی سیاسەتە لەلای هەرێم جی خوەی کردگە، و لەلی وەردەوامیمن.
و سوپاس خوەی ئەرا محمد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرەیل پیشکەش کرد لەبان پاڵپشتیکردن ئی سەردانە.
بارزانی دووپاتیش کرد کە وەرد سەرۆک ئیبراهیم رەئیسی باس سەردانی ئەرا بەغداد کرد، کە وتیش: منیش جویر سەرۆک هەرێم کوردستان مکیسیگ فەرمی ئەرای پیشکەش کردن تا لە سەردانەگەی ئەرا عراق سەردان هەرێم کوردستان بکەێد.