شه‌فه‌ق نیوز- هەرچەن دە فەرهەنگ کوردیاتی و وە‌گەلکاری، ژنەێل کورد، بەشێ لە زنجیرەێ کار و هەرزێشت بینە باوجی دە جاران کەمتر دیمنە ک ژنێگ وە تەنیایی، جوور کارئافەرینێ بناسرێ.
ئی دەورانە، دتوانیمن وە دەورانێ بزانیمنەێ ک ژنەێلەێش لە بوار کارئافەرینییەو؛ قسەێل فرەیێگ ئەڕا وتن داشتنە و دیرن.
مەستانە بێتەرەف، یەکێ لە ئەوانەسە ک هەم دە بازەڕگانی ئوو هەم دە لا تەوانمەندسازی و هووکارە کردن وە کامپیووتر یە سێ دەهەسە ک دە ئیلام، وەکارتر و پڕکارتر لە فرە لە پیاگەێلە خوەێ وە بازاڕ کار ئیلام ناسانگە.
یە ئیوە و یەێش دەنگ و باس ئی ژن کارئافەرینە.
-خانم بێتەرەف ، دە سەر قسەگە ئەڕامان بویش، ئەڕا چە کارئافەرینی؟
: هاتن م وەێ کارە چۆچشتێ میرات‌ئەڵگریێگە لە شێوەێ ژیان و کار باوگ و باپیرم ک وە شەهاتی وڵات، ئەو دو گەوراپیاگە هەم ئایمەێلێ خزمەتگوزار و کارپووڕن و مەردم‌دار بینە هەمیش هەمیشە چەن کەس دە وەردەس و دە دەور و گردێیان نان بردگە ئەڕا ماڵ. کارئافەرینی دە بنەماڵه‌ێ ئیمە، ئەوان کردنەسە باو و بییەسە پێشەپدەری ئیمە، کارئافەرینی خوەێ، بەشێگە لە فەرهەنگ ساق و خەس کوردیاتی خوەمان، ئیمەیش پەلێ لەێ وە هاماڵ‌جەم.
شه‌فه‌ق نیوز:خوەت یە چەنێگە هایتە نام جەرخە و چەرخەێ کارئافەرینەێلە؟
: هەرچەن ک هە لە زاڕووییەو ئوو دە نام ماڵەو هووکارەێ چشت چشتێ لە بازاڕ کار بیمە باوجی خوەم ئەڕا خوەم، یە دی سی ساڵە هاتمەسە نام ئی کار و بارە.
یەکم کارەێ م چەکانن شوونێ بی ئەڕا ئامووژیاری کارەێل ئداری و کامپیووتری وە شاروەندەێل ئیلامی ک تا وە یەمە هە هامە نام ئی کارە هەرچەن ک دە کەشێ دیرم شوون چەن کار گەپتریش دگرم و قەێرێ لەێیانیش ئەنجام دامە.
شه‌فه‌ق نیوز: دەرس خوەنستن چەنێ یارمەتییت داگە
: م فەوق لیسانس مودیرییەت بازەڕگانی گرتمە چوون بازەڕگانی کارێگە ک دڵخواز منە باوجی چوون هەمیشە کەمدەسی و بێ‌دەسی ژنەێل هام‌وڵاتی خوەم دیمە، هەرچەن ک کارەێلەم هن گشت جامێعە بییە، هەمیشە کارێ کردمە ک دە کارەێلەم فێشتر لە گشتێ؛ سەرە‌وەرەێ ئافرەتەێلە بکەم چوون دزانم ک ئەوان لە م رەنگێگ؛ جوور ژنێگ کارئافەرین فرەتر رێچاو دیرن و منیش ئەڕا خاتر CSR و جواو داین وەێ داخواز ئێجتماعییە، هەمیشە نامەسە مل خوەم ک ده کار ئەڕا جامێعەێ ژنەێلە چەن گام فرەتر ئەڵگرم.
-ئێسە چە دکەن وەرد ئی کورونا؟
:کوروناییش جوور مێمانێ بێ‌مکیس سەر کیشاگە وە ماڵ گشتمان ئوو چارمان ناچارە ک بسازیم وەردێ، دە سەر کارەێلەمان خۆ پوروتوکوڵەێلە دگریمنە وەر چەم ئوو نایمنەسە مل هامکارەێلەمانیش ک لەێ‌وا بکەن هەر وەختێگیش ک ستاد کورونا وتگە ئیمەیش دەرانەگەمان بەسیمن و کارەگەمان داخریاگە، چە بکەیمن؟ دی، ئیمەیش جوور گشت وڵات.
بێ‌ژە ئەوەیش تا وەورە ک توانستیمنە دە داین ماسک و ئەڵکوڵ هامیاری کردیمنە وە بنەماڵەێل کەمدەس و دە لاێ‌تریشەو ئیمە پاساژێ دیریمن، چوون ک کورونا کار و بار کرانشینەێلەمان تەختەو کرد و دەرئامەیێ نەداشتن، ئیمەیش بەش خوەمان خەمێیان خواردیمن و قەێرێ لە کراگە لەیان نەسەنیمن چوون باوڕمان یەسە ک کورونا کەلەمەیێگە دیاری ک دنیا گشتێ تووشێ هاتگە و هەرکەسێ دە وەراوەرێ بێ‌‌تەفاوەت بنیشێ بایەدە بزانێ ک شەڕ کورونا ریش خوەییش دگرێ چ لە لا ماڵی و کار و بار ئوو چ لە لا گیانییەو.
وەێ خاترە ئیمەیش دڵمان قرچیا ک جوور گشت ئایمەێل خەێرخواز دە پەڕ و کەمارەێ ئی دنیا، بەشێ دە کەمەو کردن دەرد هامدەردەێلەمان دە لا گیچەڵ کورونا بداشتووبیمن تا دە ژێر بار ژیان، پشت هیچ برا و خوەشکێگمان نەچەمێگەو.
شه‌فه‌ق نیوز: لە خاتراتتان دەێ هەمگە ساڵە بویشن
: کار کردن دە ئی هەمگە ساڵە پڕە لە خاترەێل جووراجوور، یەکێ لەیان ک فرە خوەشە دە لام و دە ویرم ماگەسەێ یەسە؛ رووژێ ک وە شوون گرتن جەواز ئەڕا ناین تەرح گەپێ ئەڕا تووریست و گەشتیاری چگم، ژنێ دە ئوستانداری ئیلام، هەڵەخەن هات وەرەو پیرییم و سپاس فرەیێگ لەم کرد، م چوون نەدناسیمەێ جگێ سەرم سڕ ما ک جەما توویشی یە ئەڕا هە سپاس لەم دکەێ، تاقەتم نەگرت و پرسیم لەێ ک دێ‌دێ م لە کوو؟ تو لە کوو؟ و ئەڵ بان چە ئی هەمگە هە لاڵکی وەمەو م خۆ کارێ ئەڕات نەکردمە ک خەنست وت وەم "نە ، خانم بێتەرەف م پانزە ساڵ وەر ژە ک بێکار بیم دهاتمە سەر کڵاسەێلەێ ئیوەو هووکارەێ کامپیووترەو بیم و فرە چشتیش یادەو گرتم ئمجا ئەو کڵاسەێل و قسەێل ئیوە بینە چین خەێرێ ئەڕام ک نووڕستنم جوور ژنێگ وە کار کردن دە دەر گۆڕیا ئوو چگمە شوون دەرسەگەم و یەمەیش دومای چەن ساڵ لەو رووژە ک تەقیامە وە ئیوە، بایەدە سپاس لەتان بکەم" ئیجوورە چشتەێلێ شەکەتی لە گیان ئایم دەرارێگە دەر چوون وەڕاسی م تا ئەورەێلە ک توانستمە وە کارئافەرینی ئەڕا ژنەێلە وە چەمسار دەرئامەدییەو نەنووڕستمە و خواستمە وە بەش خوەم، منیش بارێ ئەڵگرم بەشکەم بتوانیمن بانانێ خوو و دنیایێگ خاستر ئەڕا چینەێل ئایەندە و زاڕووەێلەمان بسازیمن، وە یەکەو.
شه‌فه‌ق نیوز: دی چە؟
: م جوور کەسێ ک چالاکی ئێجتماعی دیرێ، هەمیشە کارئافەرینی وە هنێ ئەڕا خوەم زانستمە تا ئاسووێ؛ چووزانم سەرئاسووەێلێ ئەڕا هامترازی دە نام‌بەێن ژن و پیاگ بنرێ چوون وەێجوورە ئەوڕەسیمە ک ژن کەمدەس و بێ‌دەسهەڵات منێگە ئایم بێ‌دەس و پا و بێ‌دەم و زوانێ ک نەدتوانێ بەش و ماف خوەێ دە نام جامێعە، حەتتا دە بنەماڵەێ خوەییش بیارێگە دەس، وەختێ ک کارێ ئەڕا کەسێ دوفێشتر ژنێ دیارمە دی چۆچشتێ وە دڵنیایی و ئارامێشت فرەترێ دڕەسم و دە ئی رێگە هەمیشە یە ها وەر چەمم ک بایەدە نووخوازی بداشتووبم و چشتەێل نووترێ بکەمە دی.
لە لای منەو مودیرییەت خاس هە منێگە نەچیرەوانی ئوو مودیر خوو کەسێگە ک هەمیشە ویریا بمینێ تا هەر پەت و دەرفەتێ گیرێ هات ئشکارێ بکەێ و لە دەسێ دەرنەچوو.
یەیش بویشم ها؛ م وە بان ئی لایینداریمە لە ژنەێلەگە، نێگام وە کارئافەرینی جنسییەتی نییە و ئەر تاکمەجارێ بخوازم دش بکەمە نام کار نووترێ، دی نەدنووڕنم وە یە ک بوسم و بزانم وڵاتوەندەێلە ئەو کارە وە ژنانە ناسنەێ یا وە پیاگانە. بێ ئی چەمدارییە وەختێ ک دیم وەرەقەت ئەنجام داین ئەو کارە دیرم و دومای یە ک خاس وەز و جزێ گرتم، وەرە دنم و دچمە نام کارەگە، تا ئمڕووژیش توانستمە وە یارمەتی بنەماڵەگەم و کەسەێلێ تر ک خاس رام نانەو راوێژکاری داشتنە وەردم هە وەرەو نواتر بچم و دە ژێر کار دانەمینم.
شه‌فه‌ق نیوز: دەێ‌لا و دەولاێ سنوور ئێران و عراق، تا بەغدا و تێهران، کوردەێل هام‌زوان فەیلی نیشتەجیین، تا ئێسە وەرد یەکترەکی، دە کار و بار بەشداری داشتنە؟
: ئا، هام‌وشوو و تاکمەکارێ دە نام‌بەین ئیلامیێەێلە و ئەوان بییە هەرچەن ک یە فرە کەمە ئوو بایەدە ئی مەردمە ک گشتێ قاوم و کارە و نام‌زگ یەکترەکیین و دەسێیان دچوو دە بازاڕ ئێران و عراق، فرەتر وەرد یەکتری کار بازەڕگانی بکەن، هەر دو دەوڵەتەیش یە ئەڕایان خاسترە و خاسە ک پشتگری بکەن لەێ کارە چوون دە دنیا یە باو کریاگە ک پایداری و ئاسایش ئیلا و ئەولای سنوورەێلە وە سەرمایە ناین و هام‌بەشی دەوڵەتەێل و وڵاتوەندەێلە دە هەر دو لاێ سنوور، پایارەو دکرێ و یە دە شوون خوەێ هامیاری کارەێل فەرهەنگی و ئێجتماعی دیارێ دوفێشتر ک ئیمە دە هەر دو لاێ سنوورەگە، گشتمان هام‌هووز و قاومیمن.
شه‌فه‌ق نیوز: ئێسە فەزاێ کەسب و کار ئەڕا ژنەێلە، لە چەمسار ئیوە و هە جوور ژنێگ کارئافەرین ک ها بارتێیەو، چوونە؟
:یەمە خوویەێ یەسە ک دی گشت وڵات ئەوڕەسینە ک کار و بار کڵاسیک و ئستخدامەێل دەوڵەتی جواویار نییە و بایەدە هەر کەس وەڕاس بتوانێ ویر وە کارێ بکەێ ئەڕا خوەێ ئوو کارئافەرینی بییە وە تەنیا پتانسیل گەپێ ک ها وەر دەس هەر کەسێ تا بخوازێ و بجمێ ک کارێ بکەێ، چۆچشتێ دی کارئافەرینی؛ چمان تەنیا رێکارێگە ک ماگە ئەڕامان هەرچەن ک مانێعەێلێ ها وەر رێ ک بایەدە ئەڵگیردرن و یەمەیش خۆ دووزەمەێ کورونا ئەڵ بان گشتێ، کۆچگ دخەێگە وەر رێ وڵات و هێمێدارم ک زووترێ چارەسەر بکرێ.
شه‌فه‌ق نیوز: ئیوە ئەڕا تا ئێسە دە ئیلام مانە؟
: ئێرە باوانمانە و م خوەم وەێجوورە هەست و ئێحساسمە ک ئی وڵاتە دەێن و دەێیەت فرەترێ دە ملمان دیرێ ئوو مەسئوولیەت ئێجتماعی حۆکم دە ملمان دکەێ ک خوەمان کارێ ئەڕا خوەمان و وڵاتمان بکەیمن و دی ئێقەرە وە تەماێ هاتن فرێشتگ نجات و رزگاری ئەڕا خەڵکەگەمان نەنیشیمن، ئیلام ئیمە وەێ هەمگە کار نەکریاگە دە نامێ، جی فرەترێ ئەڕا کار دیرێ ئوو شایستەێ ئیمە نییە ک ئوستانەگەمان فرەترین ئامار خوەێ‌سووزانن و خوەێ‌کوشتن دۆتەێل و ژنەێل بداشتووبێ، ئەگەر شوون و نوونەێل خاسێ ئەڕا کار ژنەێلە بنرێ، دڵنیا ببن ئەو دۆتە ک خێیاڵ دکەێ رێگەێ‌تر بێ‌ژە مردن ئەڕاێ نەماگە خوەێ ئێقەرە دە کار کردن تێکووشان دکەێ ک نە هە خوەێ ک بڕێ تریش لە دۆتەێلەێ هام‌لف خوەێ بیارێگە رێ راسان و خاسان، ئیمە ک دەسمان دچوو ئەر ئیجوورە کارەێلێ نەکەیمن دی وە گەرەک چە دیایمن؟ ئەر لە م پرسن؛ دی هیچ.
ژنەێلە ئیمە دە وەرقەت هەشت ساڵ جەنگ و شەڕێ نابەرامبەر هاتن و دەو نام‌دەسانە راوسیان دە نواێ گشت چشتێ، ئێسە ئەگەر خوەمان بخوازیمن و ئەگەریش بهیلنەمان لە تان بێکارییش ئەڵهایمن، بێکاری لە مووشەک و بومباران و جەنگ، خۆ سەختتر نییە.
شه‌فه‌ق نیوز -لە چەمسار ئیوە، ژنەێلە چەنێ دتوانن کارئافەرینی بکەن؟ ئوو فرەتر دە چ بوارەێلێ؟
: ژنەێلە دوکوت وڵاتن یە ئەوەڵیەکەگەێ، دوێمیەکەێ یەسە ک وتم وە خزمەتتان دەرس و زانکۆ و تکنولووژی کارێ کردگە ک دی دە فرە لە کارەێلە ژن و پیاگ نەماگه سێیمەگەییش یەسە ک ژنەێلە لە بەن گشت کارێ ئەڵان، م خوەم نموونەیێگم لەیان ک تا ئێسە چەنی‌چەن جار وە سنگەێ کارئافەرین نموونە خەڵاتی کریامە، ئوو بێ‌ژە کار ئامووژیاری و کامپیووتر و بازەڕگانی و ساخت و ساز، ئێسە دخوازم بچمە نام کار گەشتیاری، ئی کارە فرەتر ئەڕا ژنەێلە خاستر دزانمەێ چوون هە وەوجوورە ک وتم، ژنەێلە دوکوت وڵاتوەندەێلەن ئوو هەمجاییش چوار سەد و بیس کیلوومتر لە سنوور ئێران و عراق هن ئیمەسە و یە خوەێ پتانسیل گەپێگە ک ئەڵکەفتگە ئەڕامان چوون ئیمە وەێ ئاو و هەوا خاسترە ک نسبەت وە عراق دیریمنەێ ئوو وەێ نزیکییە ک وەرد بەغدا و ئەو شارەێلەێ دیریمن و بەس و پەیوەنەێلێ ک وەرد کورد فەیلی عراق دیریمن، ئەگەر خوەمان بخوازیمن و ژێرخوانەێل گەشتیاری خاسێ بنیمن باوڕ بفەرموون هە وە ئاسانی دتوانیمن ک ئەوان بکیشیمنە ئێرە. یە تەرحێگە میللی و حەتتا تەرحێگە ئەڕا ئێران و عراق گشتێ، نە هە ئیلامییەێلە.
همیرم یەسە ک مەسئووڵەێل دەوڵەتی دە ئیڵام، جەواز و زەمین و وام بانکی ئەڕا ئیجوورە کارەێلێ بدەن وە ژنەێلە چوون وەڕاسی هەر جیێ ژنەێلە هاتنەسە نوا پرچ و پاکتر و دیاری‌تر و بێ‌تەماتر کارەێلە ئەنجام دانە ئوو هەم رەونەق و هەمیش سەرمایەێ ئێجتماعی فرەترێ پێشکش کردنە وە وڵات. وەخت یەسە ک دی گشتێ دڵنیایی بداشتووبن وە ژنەێلەێش ئوو وە جی دوچاوەکی کردن ئەڕا پیاگەێلە و ئەڕا جوبران ئی هەمگەێ ساڵە ک ژنەێلە نەتوانستنە مەیدان‌داری بکەن دە لا کار و بار، خاسە ک فرەتر لایین ژنەێل کارئافەرین بگرن تا وە "تەبعیز موسبەت" ناین، ژنەێلە بتوانن فرەتر خوەیان و تەوانێیان دە کارئافەرینی بدەنە نیشان چوون ک وەڕاسی لە پیاگەێلە هیج چشتێ کە‌م نەدیرن.