شەفەق نیوز/ توێژینەوە کارەیلیگ دین ک خەسەوکردن تاقیکردنەوە زوینەگان ئەرا پەتای کۆڤید-١٩ ئەرا کۆنتڕۆڵ کردن پەتاگە، بوودە کاریگەر فرە گرنگیگ، وەتایبەت وەگەرد نزیکبوین وەرز زمسان، ک لەناوی بیماریەیل فلاوەنزا فرەوە بوون، ک شایەت ئەرکەگە ئاڵوزەو بکەێد و بیلید وەرگریەگەی خەسوو بوود، وەگورەی راپۆرتیگ لە رۆژنامەی واشینتون پۆست.
لە ئەمریکا هیمان تا ئیسە فرە کەس زیان وەخوەیان دوینن لە وەدەسهاوردن دەرفەتیگ ئەرا ئاشکراکردن ڤایڕۆسەگە لەلیان.
و تاقیکردنەوە سەرەکیەگە ک هەسەی خوەی ''پی سی ئاڕ'' ە، و ئەویش چەن رووژیگ کیشێد، و ئەو پێکهاتەیلە ک ئەرا ئەنجامداینی وەکارتیەێد هەمیشە دابین نەکریاگە، وهەمیش کارەگای تایبەت خوازێد و توانایل لۆجستی گەورایگ.
ئەیە گشتی خزمەت تەقەلایل نواگردن بیماریەگە نێکەێد، ک لەماوەی مانگیگ تووش زیاتر لە ٥ مەلیۆن کەس لە ئەمریکا هاورد، و دەور ١٧٠ کەس کوشت.
و ئەگەر تاقیکردنەوەگان کەمەوبوون، دەور ٩٠ لەسەد لە تووشهاتنەگان ئاشکرا نیەوون.
ئیجا گواستنەوەی پەتاگە زویترەو بوود، و ناچار بویمن ئەرا بەسانن گشتی، جوور ئەوەگ گشت دانیشتوەیل تووشهاتنە، و ئەویش کاریگەریەیل فرە خراویگ دیرێد.
ئەراوە وەکارهاوردن تاقیکردنەوە زوینەگان ئەرا ئاشکراکردن ڤایڕۆسەگە، شایەت بوودە خاڵیگ ئەرا ئاڵشتبوین، و ئەیە سەرکەفتنی چەسپان وەگەرد پەتایلیگ تر، جوور ئیبۆلا وزیکا.
راپۆەرتیگ لە نیویۆرک تایمز ئاماژەدەێد ک تاقیکردنەوە زوینەگان نەگ تەنیا ئەرا ئاشکراکردنە، بەڵکم هەمیش ئەرا مقەیەتیە لەبیماریەگە، وژمارەیان مەزەنەکریەێد ئەرا دەور ٤٠% لە تووشهاتگەیل.
لە نموونەیل ئەو ئاشکراکردن زوینە، ئاو دەم نریەێدە بان ئامێر ئاشکراکردنەگە، وەچەن خولەکیگ رەنگەگەی ئاڵشتەو بوود، ئەگەر کەسەگە تووشهاگە، و هەمیش پزشکیگ نێخوازێد، بەڵکم کەسەگەخ وەی توێنێد لەماڵ یا لەهەر شوونیگ تر تاق یخوەی بکەێد، و هەمیش خەرجەگەی لە بیس ی ئاڕ کەمترە.
وخاسترین ریکار ئەرا وسانن هەر پەتایگ واکسین نەیاشتاد، کەمەوکردن دەرفەت گواستنەوەی پەتاگەس، لەو مەوقە ک کەسەگە بوودە هووکار لە گواستنەوەی، ک ئەو مەوقە کەرەنتین بکەریەێد، تا ری لەنوای گواستنەوەی پەتاگە بگرێد.
ئەگەر ئەوە کریا، تا رادەیگ هەر تووشهاتگیگ تووش یەک کەس بارێد، پەتاگە کەمەو بوود تا لە کۆتایی لەناوچوود.
لە ئەمریکا هیمان تا ئیسە فرە کەس زیان وەخوەیان دوینن لە وەدەسهاوردن دەرفەتیگ ئەرا ئاشکراکردن ڤایڕۆسەگە لەلیان.
و تاقیکردنەوە سەرەکیەگە ک هەسەی خوەی ''پی سی ئاڕ'' ە، و ئەویش چەن رووژیگ کیشێد، و ئەو پێکهاتەیلە ک ئەرا ئەنجامداینی وەکارتیەێد هەمیشە دابین نەکریاگە، وهەمیش کارەگای تایبەت خوازێد و توانایل لۆجستی گەورایگ.
ئەیە گشتی خزمەت تەقەلایل نواگردن بیماریەگە نێکەێد، ک لەماوەی مانگیگ تووش زیاتر لە ٥ مەلیۆن کەس لە ئەمریکا هاورد، و دەور ١٧٠ کەس کوشت.
و ئەگەر تاقیکردنەوەگان کەمەوبوون، دەور ٩٠ لەسەد لە تووشهاتنەگان ئاشکرا نیەوون.
ئیجا گواستنەوەی پەتاگە زویترەو بوود، و ناچار بویمن ئەرا بەسانن گشتی، جوور ئەوەگ گشت دانیشتوەیل تووشهاتنە، و ئەویش کاریگەریەیل فرە خراویگ دیرێد.
ئەراوە وەکارهاوردن تاقیکردنەوە زوینەگان ئەرا ئاشکراکردن ڤایڕۆسەگە، شایەت بوودە خاڵیگ ئەرا ئاڵشتبوین، و ئەیە سەرکەفتنی چەسپان وەگەرد پەتایلیگ تر، جوور ئیبۆلا وزیکا.
راپۆەرتیگ لە نیویۆرک تایمز ئاماژەدەێد ک تاقیکردنەوە زوینەگان نەگ تەنیا ئەرا ئاشکراکردنە، بەڵکم هەمیش ئەرا مقەیەتیە لەبیماریەگە، وژمارەیان مەزەنەکریەێد ئەرا دەور ٤٠% لە تووشهاتگەیل.
لە نموونەیل ئەو ئاشکراکردن زوینە، ئاو دەم نریەێدە بان ئامێر ئاشکراکردنەگە، وەچەن خولەکیگ رەنگەگەی ئاڵشتەو بوود، ئەگەر کەسەگە تووشهاگە، و هەمیش پزشکیگ نێخوازێد، بەڵکم کەسەگەخ وەی توێنێد لەماڵ یا لەهەر شوونیگ تر تاق یخوەی بکەێد، و هەمیش خەرجەگەی لە بیس ی ئاڕ کەمترە.
وخاسترین ریکار ئەرا وسانن هەر پەتایگ واکسین نەیاشتاد، کەمەوکردن دەرفەت گواستنەوەی پەتاگەس، لەو مەوقە ک کەسەگە بوودە هووکار لە گواستنەوەی، ک ئەو مەوقە کەرەنتین بکەریەێد، تا ری لەنوای گواستنەوەی پەتاگە بگرێد.
ئەگەر ئەوە کریا، تا رادەیگ هەر تووشهاتگیگ تووش یەک کەس بارێد، پەتاگە کەمەو بوود تا لە کۆتایی لەناوچوود.