شەفەق نيوز- كەركوك/ هەولێر/ دیمەشق
هەرچەن جوگرافیای عراق و سوریا جیاوازە، کاکەییەیل لە کەرکوک و خانەقین، وەگەرد دورزیەیل لە کویەی عەرەب، لە رسووم و دابەیلیگ هاوشیوەن، لە چشتەیلیگ رەسنە هیمایی رووحی و ناسنامەی پیرووز.
سیوڵ درویژ، و نهێنیەیل ئاینی، ئەو مەچیرەیلە ناوەین دوو ئاین بەسیاگ گردەو کەن، هەریەکەیان باوەڕ بیدەنگ خوەی کردیەسە دیواریگ خوەی لە چشتە نووەیل سەردەم و هاتن ئەوەکان جیاوە کەێد.
کاکەیی.. "سیوڵ پەیماننامەس"
پسپۆڕ لە کاروبار ئاینی کاکەیی، خۆرشید کاکەیی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئویشێد: سیوڵ درویژ تەنیا نشانەیگ کۆمەڵایەتی لەلای کەسەیل ئەو ئاینە نییە لە عراق، بەڵکم بەشیگە لە پابەندبوین رووحی و ئەو پەیمانەیل ئاینیە کە تاکە کەس وە مەردم و باوەڕی بەسێدەو.
دیاری کەێد کە خاوەن ئی ئاینە باوەڕ دیرن کە سیوڵ پەیوەندیە وەو پەیماننامە کە پیاوەگە وەگەرد نهێنیەیل ئاینەگە داگەسەی، و جویر نشانەی پیاوەتی، راسگویی، و رەفتارپاکی وەپی نووڕیەێد.
وتیش: سیوڵتاشین لە داب ونەریتی ئیمە تەنیا ئاڵشتکردنیگ لە شیوە نییەر بەڵکم بەشیگ لە شێخ و پیرەیل ئەوە جویر وازهاوردن لە بەشیگ لە ناسنامە فامن، ئەراوە سیوڵ مەقەز کەن، جویر نشانەی رێزگردن لە پەیمان کویەنە.
لە رویەیل هاوشیوەیی وەرد دورزیەیل سوریا، ئویشێد: فرە چشتەیلیگ هاوبەش هەن ناوەین ئیمە و دورزیەیل، چ لە مقیەتیکردن شیوەی نهێنی ئاین، یا پیرووزکردن سومبولەیلیگ جویر مەزار و مەنزڵکا و مەقامەیل ئاینی، وەلێ یەکیگ لە دیارترین پشت کە گردمانەو کەێد ئەوەسە کە سیوڵ لەلای دورزی جویر کاکەییە، رەهەندیگ هیمایی دیرێد نەک تەنیا شیوە، کە بەڵگەس ئەرا مقیەتیکردن بنەما و نهێنیەیل.
دورزی و پەیمان سیوڵ
عەباس حوسەینی، شرۆڤەکار لە کاروبار ئاین و نەتەوەیل لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئویشێد: دورزیەیل لە سوریا هەکاتی کاکییەیل لە عراق، لە دیارترین مەردمەیلن کە دەر لە خوەیان بەسانە، و نەهێنی باوەڕی و پیووزی خوەیان هەڵگرن، و دیارترین شیوە لەلایان سیوڵە کە نیشانەی پەیمان و ناسنامەیانە.
حوسەینی وتیش: سیوڵ لەلای دورزی تەنیا نشانەی پیاوەتی نییە، بەڵکم جویر کەلتور پرنسیپ ئاینیە، و بەشیگە لە وینەی شێخ و پیاو دانا، وئەوسا تاشینی رسوایی بوی، و لەلای کاکەیی لە عراق هەمیش وەیجویرەس، کە سیوڵ نشانەیگ رووحیە پەیوەندی وە باوەڕ و وەفاداری ئەرا نهێنیەیل ئاینەگە دیرێد.
وەقسەی حوسەینی، ئەو دوو مەردم ئاینیە پشت وە مەزارەیل بەسن جویر بەشیگ لە گریەداین ناوەین زەوی و پیرووز، کە وەختیگ دورزی سەردان مەقام هابیل پەیغەمبەر کەێد لە نزیک دیمەشق و مەقام شوعەیب لە فەلەستین، کاکەیی سەرمان مەقام سوڵتان ئیسحاق و مەزارگای ئەولیای خوەیان کەن لە عراق و ئیران، و هەردوگیان نیەیلن بیگانە باێدە ناو رسوومەیل ناو خوەیان.
نهێنی و مەنزڵگا
هەرچەن دورزیەیل لە سوریا، خەڵک ژینگەیگ ئاینی پەلدارن، لە باتنی و ئیسماعیلی، کاکییەیل لە ریشەی سووفی کورد و فارس هاتنە، وەلێ چشتە هاوبەشەیل ناوەینیان لە چەن شوینیگەو دیارە، دیارترینیان ناسنامەی ئاینی، و هەردوگیان لەڕوی بیگانەیل بەسیانە، و نیەیلن بیگانە باێدە ناو باوەڕیان.
بیجگە لە کتاوە پیرووزەیل، وەتایبەت لەلای دورزیەیل کە پشت وە "پەیامەیل دانایی" نهێنی بەسن، لە وەختیگ کاکییەیل پشت وە "سرانجام" بەسن، و هەردوگیان ئەرا مەردم وەگشتی نییە، و سیوڵ لەلای هەروگ لایەن تەنیا سیمایگ نییەر بەڵکم بەشیگە لە ناسنامەی رووحی.
لە وەختیگ دورزی سەردان مەقام پەیغەمبەرەیل کەێد، کاکییەیل سەردان مەنزڵگای ئەولیا کەن، و هەردوگیان نیەیلن بیگانە بەشداری لە رسوومەیل تایبەتیان بکەن، و هەردوگ لایەن نووڕێد کە سیما، مەزارەیل، و مقیەتیکردن ناسنامە، دڵنیاییە ئەرا وەردەوامی ئاینەگە.
هاوکاری هاوبەش
لە هەڵوێستیگ دیار، عەباس کاکەیی، یەکیگ لە ناودیارەیل ئەو باوەڕە، ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: وە زبری ناڕەزا بوی لەو پارچە ڤیدیۆیەیلە کە بڵاو بوین، کە تاشین شیوە پیاوەیل دورزی لە سوەیدا لە ژیر هەڕەشە و ناچاری نشان دەن، لەناو رویداوەیلیگ تووڵەسەنین و مەزهەوی.
ئویشێدیش: ئی کردەوەیلە نفرەتکریانە، چ لە سوریا یان لە هەر شوینیگ ترەک، سیوڵ لەلای دورزی جویر ئیمە تەنیا سیما نییە، بەڵکم نشانەی کەرامەت و ئاین و پەیمانە، سووکایەتی ئەرای خوەی سووکایەتیە ئەرا ناسنامەی ئاینیگ وە تەواوی، و ئیمە شەرمەزار هەر رەفتاریگ تایفەیی کەیمن کە سومبولەیل کۆمەڵایەتی یا ئاینی وەیجویرە بکەێدە ئامانج.
وتیش: رویداوەیل سوەیدا تەنیا نوینەرایەتیی دورزیەیل شەریف سوەیدا نیەکەێد، نەیش خەڵک راسگانی هووزەیل، بەڵکم درویژەداینیگە ئەرا ئەو ژاوەژاوە لەناو مەردم سوریا، و ئیمە لە عراق باوەڕ دیریمن کە ناسنامە و باوەڕ کڕ سوورە، و نەبایەس رسوومەیل ئاینی یا کۆمەڵایەتی بوونە ئامرازەیل هەڕەشە یا زەلیلکردن.
مەحمود دیمەشقی، یەکیگ لە سوریەیل ئاوارەی عراق کە لە هەولێر داکاسیاس، ئاژانس شەفەق نیوز باس ئەو. سیما کرد لە نووسین مرۆییە ئەمنی، وتیش: رویداوەیل دوایین لە سوەیدا تەنیا سیاسەتیگ یا ناڕەزاییگ نییە، بەڵام پەیوەندی وە ریشەی قویلیگ دیرێد لە شیوەی خود کۆمەڵگای دورزی، کە ناسنامەی و پیرووزیەیل و سیوڵ لەلایەو نشانەی بوینییە کە نەبایەس لەدەس بیەنەی.
وتیش: گەنجەیل سوەیدا کە چەک هەڵگردن یا ئەرا ناڕەزایەتی دەرچگن، ئەوانیش شانازی وە درویژکردن سیوڵ کردیان جویر هەڵوێستیگ، چوینکە سیوڵ لە سوەیدا واتە پیاوەتی و کەرامەت، ئەگەریش گەنجەیل بی پویل و بانانیش بوون، وە سیوڵەیلی چماێ چشتیگ لە میراتی باوانی هەڵگردیە.