شه‌فه‌ق نيوز/ دياره راسيه‌يل جوگرافى ك عراق په‌يوه‌س ئه‌كاده ئيران و ئه‌و كيشه‌يله ك له‌ئاكامى ئه‌كه‌فێده‌و قابل ريككه‌فتن نيه له‌ناو شه‌و ورووژيگ، يه‌يش جوور حاڵه‌ته‌يل تر سياسى له‌ناونى هه‌ردوگ وڵاته‌گه ك ئه‌را ماوه‌ى ساڵه‌يليگه به‌رزى و نزمى و كيشمه‌كيش فريه‌يگ وه‌خوه‌يه‌و ديه‌و ره‌سيه ئاست جه‌نگ گشتگيريگ له ناونى ساڵه‌يل 1980 تا 1988 و دوياخريش ره‌سيه ئاسته‌يل به‌رزيگ له كاريگه‌رى ك له‌لايه‌ن ته‌هرانه‌و له‌بان به‌غدا مه‌شق كريا دوياى 2003.
كيشه‌يل ناونى به‌غدا و ته‌هران له‌بان مه‌سه‌له‌ى دياريكردن مه‌رزه‌يل و سه‌رچه‌وه‌يل نه‌فتى هاوبه‌ش زياتر په‌ره سه‌ند و ره‌سيه كيشه‌ى ئاوه‌يل و تومه‌ته‌يل ناونى هه‌ردگلا، ك عراق تومه‌تبار ئيران ئه‌كا وه بڕين ئاوه‌يل ك سه‌رچه‌وه ئه‌گرێده‌و له‌ناو خاكه‌يل ئيرانه‌وه‌و كاريگه‌رى خراو كرده‌سه بان زه‌لگاوه‌يل عراق و وشكيانه‌و كردگه، يه‌يش بيجگه زيايبوين ريژه‌ى شووره‌كات له شه‌تولعه‌ره‌ب، ئمجا له‌وه‌رانوه‌ر ئه‌وه‌يش ده‌سڵاته‌يل ئيرانييش تومه‌تبار عراق ئه‌كه‌ن وه ئه‌وه‌گ روێ ئه‌ياد له زه‌لگاو ئه‌لعزێم ك تويش وشكى و سزانن هاتگه.
له‌باره‌ى ئى تومه‌ته‌يل ئيرانيه، شاره‌زايه‌يل عراقى له‌كاوربار زه‌لگاوه‌يل باوه‌ڕيان ئه‌وه‌سه ك ئيران وه‌رپرسه له‌بان وشكه‌وبوين زه‌لگاوه‌يل و گشت سه‌رچه‌وه‌يل ئاوى ئه‌را ناو خاك عراق به‌ساگه‌و سزيانيش له ته‌بيعه‌ت وشكى روێ ئه‌ياد ك روێ له‌ناوچه‌گه كردگه وه‌ل به‌رزه‌وبوين پله‌ى گه‌رمى له وه‌رز تاوسان.
له‌ى باوه‌تيشه‌و، جاسم ئه‌سه‌دى شاره‌زاى كاوبار زه‌لگاوه‌يل ئويشێد"ئيرانيه‌يل وه‌و به‌شه له‌ناو خاكه‌يليان ئويشن(عزێم)و ئيمه‌يش وه‌و به‌شه ك ديريمنه‌ى ئويشێم(حوێزه)ك يه‌يش هامارييگ ئاوى هاوبه‌شه له‌ناونى هه‌ردوگ وڵات و رويوه‌رى له ئيران نزيكه‌ى 1350 كيلۆمه‌تره‌و له عراقيش ره‌سێده نزيكه‌ى 1250 كيلۆمه‌تر".
ئه‌سه‌دى له باسيگ ئه‌را شه‌رقولئه‌وسه‌ت وت: ئيرانيه‌يل ناڕازى بوينه له‌بان ئه‌وه‌گ هۆر حوێزه بخريه‌ێده ليست كلتوور جه‌هانى له‌ساڵ 2016و داواى به‌ش ئيرانييش كردن، وه‌لێ ئيمه قه‌بول نه‌كرديم و وته‌يمنه پيان ئيوه گشت ئاوه‌يل زه‌لگاوه‌گه بڕينه له‌ڕێ دامه‌زرانن 3 وه‌ربه‌س له‌بان ده‌رياچه‌ى كه‌رخه‌و دروسكردن وه‌ربه‌سيگ خوه‌ڵين وه دريژايى 54 كيلۆمه‌تر و وتيمنه پيان به‌شدارى له كار كلتووريكردن جه‌هانى نادێ و هويچ به‌رژه‌وه‌ندييگ نه‌يرين له مه‌ندنه‌وه‌ى حوێزه له ديم عراقه‌و وه وشكى.
ئه‌سه‌دى وت: هويچ ده‌سپيچگيگ ئه‌را شكايه‌ته‌يل ئيرانى نيه‌و ئه‌و به‌ڵگه‌يله ك وجوود ديرن ئدانه‌ى لايه‌ن ئيرانى ئه‌كه‌ن نه‌ك عراقى، چوينه ريككه‌فتن رامسار ك ئمزا كريا له شار رامسار ئيرانى له‌ساڵ 1975 سڵا وه‌هويچ ده‌وڵه‌تيگ نه‌يا وه‌ربه‌س خوه‌ڵين يا كۆنكريتى دروس بكاو نه‌يليد ئاو بڕه‌سێده زه‌لگاوه‌يل، ئى مه‌سه‌له‌يشه ئيران پابه‌ند نه‌وێ وه‌پيه‌و.
لاى خوه‌ييشه‌و، به‌ديع لبنان ئه‌لخه‌يون راوێژكار پاريزگار زيقار ئه‌را كاروبار زه‌لگاوه‌يل وت: ئه‌و زه‌ره‌ده‌يله ئيران له‌لى وه‌رپرسه ك هاورده‌سه‌ى بان زه‌لگاوه‌يل عراقى له‌ڕێ بڕين گشت سه‌رچه‌وه‌يل ئاوى.
ئه‌لخه‌يون باس كرد و وت: تومه‌تباركردن عراق له‌لايه‌ن ئيرانه‌و موور سياسى هاپيه‌و، ئه‌وان ئه‌خوازن خوه‌يان له وه‌رپرسيارێتى ئى هه‌مگه زه‌ره‌ده‌يله بكيشنه‌و ك هاته‌سه تويش زه‌لگاوه‌يل عراق دوياى ئه‌وه‌گ گشت سه‌رچه‌وه‌يل ئاوى له‌ليمان به‌سان و ئه‌وان به‌شيگن بنه‌ڕه‌تى له كيشه‌ى وشكه‌وبوين زه‌لگاوه‌يل عراق.
ئه‌لخه‌يون له‌باره‌ى سزيانه‌يليش وت: هويچ زه‌ره‌ده‌يليگ گيانى يا كه‌رسته‌يى له ديم عراقيه‌و نيه، ئه‌ويش له‌وه‌ر ئه‌وه‌گ مه‌ردم زه‌لگاوه‌يل هه‌ميشه ئه‌و ناوچه‌يله سزنن ك دويرن له مه‌ردم وه ئامانج ده‌سخستن شوونه‌يليگ ئه‌را وه‌خاونكردن ئاژه‌يليان له وه‌رز واران وارين.