شەفەق نیوز/ وەپیم نەویشن شۆرتیگ کارەبایی بویە!! وەی قسە موستەفا کازمی سەرۆک وەزیره‌یل عراق رییەگە لەنوای هەر کەسیگ بڕێد ک هەکاتی گشت جاریگ بوێشێد؛ ئاگرەگە وە شۆرتیگ کارەبایی بویە.
ئایا وەپشتگووشخستن و ناکۆکیە سیاسیەکان دەوریگ لە ئاگرداین دامەزراوەیل دەوڵەت عراق رانینە؟ پسپۆڕەیلیگ ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز قسە کردن، وگریەی رووداوەیل لە پشت یەک وە ناکۆکیەیلیگ سیاسی بەسان، ک وەتایبەت وەرجە هەر هەڵبژاردنەیل خەسەو بوون، و نیمچە رێککەفتنیگ لە رای گشتی دروس کەێد ک بڕیارەیل دەسکیشان و دەسەیل لێکۆڵینەوەیل سوودیگ لە چارەی رەوشەیل خراو تەندروسی نەێرن.
بی گومان ئەو ئاگر کارەساتباره ک خەسەخانەی ئبین خەتیب کەفتە وەری، و دەیان کەس لەلی بوینە قوربانی، یەکەم رووداو نییە و نەیش بوودە دویاترینیان.
لەبان ئەو هەمکە پویلەیل فرە ک لە وەختەیل گوزەیشتە چگنە ناو گەنجینەی دەوڵتەگە، و هەمیش لەبان ئەو پویلەیل فرە ک ئەرا وەزارەت تەندروسی لە حکومەتەیل پشتەڵپشت دیاری کریان ، گرفتەیل دامەزراوە تەندروسیەکان لە عراق لە ساڵ 2003 تا ئیسە چار نەکریانە. سووزانن دامەزراوە حکومەتی و بازرگانیەیل بویە کار باویگ لە پایتەخت عراق، و لە شارەیلیگ تریش، ک هەمیشە دەسەڵاتەیل وە دەسپیچگ شۆرت کارەبایی لەوەر خراوی خاسەوکردنەگە و خراوی وایەرەیل ئاشکرایان کەن.
ئاگرەیل فرەیگ ک شمارە نێکریەن، كه‌فته ناو فەرمانگەیل فەرمی و کۆمەڵگەیل بازرگانی و زەردەیل گەورایگ لەلیان بویەو، و هەمیش ئاگرەیلیگ لەناو دامەزراوەیەل تەندروسی هەڵسیان؛ وەلێ یە یەکەم جارە ئیجوور ئاگریگ لەناو خەسەخانەیگ هەڵسێد و بوودە خوینی ئی هەمکەێ قوربانییە. ئاگرێگ لە ناوڕاس مانگ ئاب 2016 شوین کووڕپەڵەیل له خه‌سه‌خانه‌ی یەرموک سزان و 14 کوورپە کوشیان، و سێ کوورپە تووش خنکانن سەختیگ هاتن، ئەوەیش لەناو خەسەخانەی یەرموک ك یەکیگ لە گەوراترین خەسەخانەیل بەغداده.
دەسەڵاتەیل وتن ئاگرەگە لەوەر شۆرتیگ کارەبایی بویەو، ئیجا وەزوی ئاشکرا کردن ک رووداوەگە وە کردەوەی کەسیگ بوی. قسەکەر وەناو وەزارت تەندروسی ئەو مەوقە وت: ئەو دەزگایلە ک ئەرک لێکۆڵینەوە لە رووداوەگە وەپیان دریاگە چشتەیلیگ لەشوینەگە پەیا کردن، و کپەوکردن ئەو ئاگرە له به‌ش ژنەیل و کوورپەیل سێ ساعەت وەپی چگ، و دەسە ئەمنیەگە لە پەرلەمان خەوەر لە دەسگیرکردن 8 کەس دا لەوەر توومەتبار کردنیان وە ئاگرداین ژوور گریەبەسیەکان لە خەسەخانەی یەرموک.
خود خەسەخانەگە، لە ناوڕاس ئایار هەمیش ئاگریگ وەخوەی دی، باوجی قوربانی و زەخمدار لەلی نەویەو.
وەزارەت تەندروسی ئەو مەوقە لە بەیاننامەیگ وت: بەش ژنەیل ک ئاگر چگە لی، تەنیا کویچە و بینای کۆنەیگە و خوەی بەش ژنەیله نەگ مناڵ، وەلی بەشیگ ئەرا کوورپەیل خودەج ک لە بەشیگ لە نەشتەرگەری و زایین خوازنەی هالە ناوی. لە کانون یەکەم 2019 ئاگریگ لەناو خەسەخانەی گشتی حسێن لە کەربەلا هەڵسیا، و پارێزگاگە لە 10ی ئاب 2020 فەرمان وە لێکولینەوەی کوتپڕیگ لە هووکارەیل ئاگریگ لە خەسەخانەی تورکی لە پارێزگاگە دا. ئومیدیگ بوی ئه‌ڕا وازکردن خەسەخانەی تورکی ک چەن جاریگ دویا خریا، تا لە قەرەباڵغی خەسەخانەی حسێن تەنیا خەسەخانەی حکومەتی لە کەربەلا سووکەو بکەێد، وە هاووەختی وەگەرد بەرزەوبوین شمارەی تووشهاتنەیل ڤایڕۆس کۆڕۆنا لە پارێزگاگە.
لە شوبات 2021 ئاگریگ لە ناو خەسەخانەی شار پزشکی لە بەغداد هەڵسیا، و زەرەدەیل گەورایگ هیشتە جی، و سەرچەوەیگ ئەمنی وت: ئاگرەگە لەناو خەسەخانەی شار پزشکی لە ماڵ پەرستاری هەڵسیا، وتیش؛ ئاگرەگە بویە هووکار زەرەدەیلیگ دارایی لە ئامێر و بیناکان.
پڕۆژەیلیگ پەککەفتگ
پڕۆژەی خەسەخانەی تورکی ک کۆمپانیای یونیڤیرساڵ ئاجارسان تورکی لە ناو پلان بەرهەمهاوردن وەزارەتەگە ئەرا ساڵ 2008 وەبایی 150 مەلیۆن دۆلار بڕیار بی له ماوەی 33 مانگ جیوەجیی بکەێد، لە هەفت کانون دوویەم ساڵ 2009 دەس وەپی کریا، گوایە لە ساڵ 2011 تەواو بکریاد، و تا ئیسە (2021) تەواو نەکریا.
پسپۆڕەیل ئویشن ک حکومەتەیل پشتەڵپشت لە ساڵ 2003 تا ئیسە شکست هاوردن لە بیناکردن دامەزراوەیلیگ تەندروسی ك شایستەی دانیشتوەیل و ژماره‌ی بیمارەیل بوود، و هەمیش ئەو دامەزراوەیلە ک هەن، فرەیان دەیان ساڵە بینا کریانە، و وەشکین و چەودیریکردنیگ لەبانیان نییە.
ئەگەر سیستەم دژوە ئاگریش لەناویان کریاگە، ریکارە مقەیەتیەکانە له وه‌رچاو نگرتنه و فره له ئەو بینایەیله چنه سیستمەیلێگ لەناویان نییە چه!.
هەمیش ئەگەر رییگ ئەرا دەرچگن لە مەوقەی ئاگر لەناویان نەوود هەڵبەت ئەوه مەترسی زیایەو کەێد ک لەمەوقەی ئاگر کەفێدە نوای مەردمەگە . دیاره ک هیچ بنەمایلیگ نییە ک کۆمپانیایل بیناکردن و دابینکردن كحه‌ره‌سته‌ی بینا و خاسەوکردن خەسەخانەیل عراق پابەند وەپی بوون، وەگورەی ئەو چەودیرەیلە ک سیستەم ئەمان لەناو بینایه‌یل نیشان کەن، جوور داناین بەشیک لە ئاگرکپەوکەرەیل لەچەن شوینیگ لە بیناگە، و داناین نیشانەیل رێنمایی سەڵامەتی ئەمنی و پابەندی ئەرا مەردمەگە تا نوای مەترسی لە گوڵپەی ئاگر بکریەێد، و هەمیش دامەزراوە تەندروسیەکان لە عراق بەڵکم گشت دامەزراوەیل سیستەم هووشداری وەرجە وەخت ئۆتوماتیکی جوور دەوڵەتەیل جهان لە بیناکان نەیرن.
وەزیر تەندروسی وەرین: دیاریکردن لە شکستەیل گرنگترە
دکتۆر عەلائەدین عەلوان وەزیر تەندروسی وەرین ک لە ئەیلول 2019 دەس لە پۆستەگەی کیشا، باس ئەو خراویە لە کەرت تەندروسی عراق کرد، ئەوەیش لە راپۆرتیگ لە ساڵ 2019 لە بەغداد بڵاو بوی وەناونشان «رەوش تەندروسی لە عراق .. سەختیەکان وەگرنگیەیل کار. عەلوان لە راپۆرتەگەی دەسنیشان کەێد ک خراوی له دابەشکردن توانا پزشکیەکان لەبان گشت پارێزگایل عراق، و جەختکردنیان لە ناوچەیلیگ وەتایبەت، بویە هووکار خراوبوین بینایه‌یل تەندروسی ئەرا ساڵەیل دریژیگ، و هەمیش دەسنشان کەێد ک گەندەڵی دارایی دەور گەورایگ لە خراوکردن خزمەتە تەندروسیەکان رانێد، ک هەمیش لاتی و نەداری دەوریگ لە ناتوانی هاووڵاتییەیل رانێد لە خەرجکردن ئەو پویلە ک بەش چارەسەرکەردنیان بکەێد.
ناونشانەگە، لە پەیام دەسکیشانەگەی نووسیا ک چوار لاپەڕە پڕەو کرد: ریگری و نواگردنەیل فرەیل هالە دەورگرد کارەگەم، ئەوەگ دەسوەردان و جەخت سیاسی خەێدە ناو کار وەزارەتەگە و ئەوەگ بەرژەوەنیەیلی کەفنە نوای ئەو ئاڵشتییەلە ک من کردم، ئەو ریگریەیلە دروس کەێد، وتیش؛ کەفتمە وەر پەلامارەیلیگ راگەیانن، و ئەوانەگ نێخوازن کەرت تەندروسی خاسەو بوود پەنا وەڕسواکردنم لە میدیایل راگەیانن و ماڵپەڕەیل پەیوەندیە کۆمەڵایەتیەکان بەن، رەسیمە باوەڕیگ ک توانای وەردەوامی لە کار وەی شیوازه نەیرم.
وەگەرد ئەوەیش، وەزیرەگە راپۆرتیگ دەربارەی کەرت تەندروسی لە عراق خستە وەردەس سەرۆک حکومەت، و وت: لەلای کەمەو گەشەکردنەگە دوو ملیار دۆلار خوازێد.
بەش گەورایگ لە پزشکەیل عراق، لە سای جەنگەیل وەردەوام ک وە دریژی ساڵەیل عراق وەخوەی دی، و هەمیش لەوەر گەندەڵی حکومەت، روی وەرەو وڵاتەیلیگ تر کردن، و ئیسە هانە پۆستەیل بەرزیگ لە چەن دەوڵەتیگ بیگانە، و دەسەڵاتە تەندروسییە عراقیەکان کەفنە وەر گلەیی لەبان خەمسەردییان لە خاسەونەکردن سیستەم تەندروسی، و تەقەلا نەیان ئەرا کیشانن ئەو توانایل عراقەیە ک لە دەیشت کار کەن، تا ئەرا خاسەوکردن و کەشەکردن سوود لە ئەزموونیان بگرن.