شەفەق نيوز- ئەڵگەردان تایبەت 

وەرجە شەو یەڵدا (شەو 20-21 كانون یەکەم کە درویژترین شەو ساڵە )، بازاڕەیل کرماشان کوردنشین لە خوەرئاوای ئیران، پڕە لە مەردم، وەلێ هەر ئەرا تەماشاکردن هاتنە، کە گرانی بازاڕ مەردم لە جیای بسین کردە تەماشاکەر بازاڕ، و درویژترین شەوەیل ساڵ بی گردەوبوین خیزانی مەن.

 ئاژانس مهر ئیرانی لە راپۆرتیگ وت: پاییز هەزار رەنگ کرماشان، کە رەسیەسە دویادویای گیانی، و سەردی زمسان لە کویەیل  "براو" و"بيستون" وەرەو ناو شارەگە تیەێد، و لە رووزنامەی کویەنەی خاک پاڵەوانەیل، شەو یەڵدا یا "شەو چلە"، نشانەیگ هەمیشەیی بویە ئەرا گەرمی یەکەوگردن، و خوەنستن شاهنامە وە زوان گەورەیل، و بوو ئەنار و نان برنجی، وەلێ ئمساڵ درویژترین شەوەیل ساڵ لەلای فرەی مەردم کرماشان تام خوەشی گردەوبوین نەیاشت، وەلێ وە تیکەنان و رخ لە گرانی گریە بەساد.

یەڵدا، کە بایەس بوی بوودە شەویگ ئەرا نەمان خەفەت و نووەوبوین دیدارەیلر ئمڕوو لەسای قورس پەنام و گرانی بویە یەڵدا مەلیۆنی، کە گرانی تام ئەو شەو شیرینە تاڵەو کرد.

گەردینیک لەناو بازاڕ کرماشان و سەوزە و میوە نشان کەێد کە هەرچەن روی دوکانەیل وە کەرەزات رەنگین و کاڵەک هشکەوبوی رازیاسەو، کە گیرفان مەردم قەت وەگەرد ئەو نرخەیلە نەگونجیاس کە لەبان ئی چشتەیلە نویسیاس، وەگەرد ئی گرانیە، کە دی میوان بەدیگ نییە وەلێ وەبان خوان مەردم زاڵەو بویە، کە بابە مدوو ئەوە کە ئی رسوومەیل نیشتمانیە بکریەنە قوربانی، کە گردەوبوین خیزانەیلە، وەیجویرە بوینە قوربانی قەیرانەیل ئابووری.

لەناو پارێزگایگ کە هەر زیان لە بیکاری دیرێد، قسەکەرد لە سەنین فستق و گازو، یا هەر میوانکردنیگ ئاسان وە میوە، بویەسە هەنەکی تاڵیگ ئەرا فرەیگ لە خاوەن خیزانەیل، کە هەر بار دەروینییان زیایەو کەێد.

نووڕستنیگ ئەرا خەرجەیل نشان دەێد کە سازین ئاهەنگیگ ئاسان ئەرا خیزانیگ چوار نەفەری لە کرماشان دی وە شمارەی سادە نیەکریەێد، کە ئەگەر کراکاریگ یا فەرمانبەریگ بخوازێد خوانیگ ئەرا ئەرا ژنی و دوو مناڵی ئامادە بکەێد، کە کەمترین چشتەیل یەڵدا لەناوی بوود، تویش سەختییگ گەورە تیەێد، کە سەنین تەنیا یەی کیلۆگرام کەرەزات هەمەجویرەو چەن کیلۆگرامیگ ئەنار و کاڵەک، وەگەرد شامیگ سووک، هەر وە ئاسانی لە دوو تا سێ ملیۆن تومان رەد کەێد، و ئی پویلە ئەرا خیزانیگ کرا ماڵ دەێد و قیست و خەرج خوەنەواری مناڵەیل بەێد وە وە تەنیا مووچەیگ بایەسە نیمەی ئەو داهات مانگانە خەرج بکەێد تا چەن ساعەتیگ گردەوبوین بکەفێدە دەسی.

  ئی شمارەیل سەختە، دیوار ماڵەیل بەرزەو کەن، و دڵسووزیی ناوەین کەسوکارەیل سەردەو کەێد، کە باوگ و داڵگەیل کرماشان کە هەمیشە ماڵەیلیان ئەرا گشت کەسوکارەیل واز بویە، ئمڕوو لەڕخ دەسپاچەی خوان خەیاڵی رووشنایی ماڵەیلیان نزمەو کەن، و دەسپیچگ پەیا کەن تا میوانی نەکەن، کە گرانی بویەسە مدوو سەرەکی ئەرا ئی پابڕینە، کە وەختیگ نرخ یەی کیلۆگرام شیرینی یا میوەی وەرزەگە چەن کار یەی رووژ کراکاریگ بەود، یەسە کە دی ئەو رسوومەیل نیشتمانیە رمیەن، کە لە گردەوبوین ئەرا تەنیایی و پابڕین چوود.

 لەی باوەتە دیارە کە بازاڕەیل کرماشان پڕن لە مەردم، وەلێ ئی مەردمە ئەرا تەماشاکردن دەرکردن تەز پا هاتنە، نەک ئەرا چشت سەنین، کە نووڕنە نرخەیلەو و سەریا لەقنن، ئیجا وە دەس پەتی لە پارەکە زیاتر وەرەو ماڵەیلیان گلەو خوەن، 

وەختیگ وە "تاريكه بازاڕەو" تا بازاڕەیل سەوزە و میوە لە ئازادی ڕەد بوید، هەر دەنگ قاڵ ژنەفید وەبی سەنینیگ جویر ساڵەیل گوزەشتە، کە دەس نریاسە گیرفان، و چەویش زرکەی تیەێد، هەر نووڕێدە کارت نرخەیل.

حاجی موڕاد یەکیگ لە فرووشەیل کوینەیل کەرەزات لەناو بازار کرماشان، ریشی چەرمگەو بویە، وە هەناسەی سەردیگ تەماشای کیسەیل فستق و گازو لەناو دەکانەگەی کەێد، و ئویشێد: بڕوا وەپیم بکەن، ئیمەیش وەی گرانیە رازی نییمن، کە وەختیگ نرخەگە بەرزەو بوود، قانجاز ئیمە زیایەو نیەوودر وەلێ بسینەیل کەمەو بوون، لە ساڵەیل گوزەشتە مەردم لەیجویرە رووژەیلە کەرەزات وە کیلۆ سەنیان، وەلێ ئمساڵ بسینەگە 100 یا 200 گرام خوازێد.

وتیش: نرخ فستق کە رەسیەسە کەهکەشەی ئاسمان، و نرخ یەک کیلۆگرام رەسیە یەی ملیۆن و نیم تومان، فرە کەس لە نرخەگەی پرسن و چنە ریەو، ئەو خاوەن دوکانە کە بسین نەیرێد، دەکانەگەی کوورەو بویە ئەگەر رویەگەییش رووشنەو کریاس.

 دویر نییە، لەوەردەم دوکان میوە، حوسەینی، باوگ دوو مناڵە، تووک ئەنار گرێدەو، وەختیگ لەبان ئامادەکاریەیل شەو یەڵدا پرسیا، وت: کام ئامادەکاری؟، خیزانیگ چوار کەسی ئەگەر بخوازێد تەنیا شامیگ و کەمیگ سەرگەرمی بکەێد، یاسایە کرای کارکردن یەک هەفتەی کراکاریگ بەێد، ئەراوە یەڵدا لەناو گردەوبوین خیزانی سڕیمنەو، و ئەمشەو هەر لە ماڵ گوزەران کەیمن.

وتیش: جاران لەناو ماڵ گەورەیل گردەو بویایمنر و هەر کەسیگ چشتیگ وەگەرد خوەیەو هاوردیاد، کە خوان دەوڵەمەنەو بویاد، وەلێ ئیرنگە، وەگەرد نرخ مامر و برنج و میوە، کابرا شەرمی تیەێد وە دەس پەتی بچوود، و خاوەن ماڵیش نیەتوەنێد خوەراک بڕ گەورەیگ ئامادە بکەێد، گرانی هیشت بوودە هەرکەڕاخوەی و پابڕین.

لەتاو بازاڕەیل کرماشان، ئەگەر خیزانیگ بخوازێد خواردن "زرشك بلو وەرد مامرەو بکەێد" وەگەرد کاڵەک و ئەنار و کەمیگ کەرەزات بسینێد، نرخەگەی رەسێدە ئاست بەرزیگ، کە یەڵدا ئەرا خیزانیگ چوار کەسی رەسێدە نزیکەی سێ ملیۆن تومان.

 لەسای ئی گرانیە کە بازاڕەگە ناسنێد، سوودگردن لە تاوانەیل ناوخوەیی دیارە کە تەمەنی لە پارێزگایگ مەزن جویر کرماشان، کە یەکیگە لە ناوچەیل سەرەکی ئەرا کشتوکاڵی و بەرهەمەیل باخەیل لە وڵاتەگە، کە دەڵاڵەیل نرخەگە ناوەین باخ و خوان ئەرا گیرفان خوەیان زیایەو کەن، کە لێرا دیار دەێد کە گرنگە پەیوەندیدارەیل چەودیاریکردن و وەشکین بیخود بازاڕ ئاوایەیل زنیەو بکەن، و ناوەندەیل نمایشکاری راستەخۆ لە جویراجویر ناوچەیل شارەگە دروس بکەن، و سەکوویگ ئەرا فرووشتن بەرهەمە خاسەیل پارێزگاگە دروس بکەن هەرلە ئەنار باوە تا گردەکان ئەورامانات یا شریەینیەیل وە نرخەیل گونجیاگ، تا بار خیزانەیل سووکەو بکەێد، و نەیلێد گەبمب درویژترین شەوەیل ساڵ لەژیر گرانی نرخەیل و بەدی وەڕیەوبردن کوورەو بوود.