٭پێشه‌کی
یه‌کێ له کاره‌یل کاک ره‌حیم، نه‌هادسازییه، وه‌ختێ وه‌رد بڕێ له ئه‌فسه‌ره‌یل و سه‌ربازه‌یلێ ک وه سنگ ئێعتراز و ئه‌ڵته‌ژیان ئه‌ڵه کوشت و بڕ کردن وڵات ده مه‌یدان ژاڵه (شوهه‌دا)ی تێهران، ده رووژ دیاریی هڤدەی شاریوە‌ر، لە پادگانەیلە واین تا چووڵێیانە‌و بکەن، حزب (ئەفسە‌ران ئازاد) دامەزرانن، دۆماتر وه گه‌رد قه‌یرێ تر حزب کوردی (خه‌بات) و دۆمای ئەوانە‌یش جامێعەی کورد تێهران وەرد بڕێ تر ک بێ‌ژە کوو کردن و کل کردن خواردەمەنی و داروو و پووشەنی ئەڕا کوردستانات، نامجی‌گری دە نامەین شووڕش‌وانە‌یل کورد و دەوڵەت ئێران کرد ک پەل کوتا تا ببێگە سەفیر (هەیئەت حوسە‌ن نییەت) ک آیت‌الله طالقانی، ده سه‌ره‌تای ئنقڵاب دامه‌زرانه‌ێ وه پێشنێیار و شوونیگیری جامێعه، دامه‌زرانن حزب بێ‌سه‌رئه‌نجام (ئاشتی و ئازادی) ک موجه‌وز وه‌ێ نه‌دریا و ئاخرسه‌ریش، جبهه‌ی موته‌حد کورد (به‌ره‌ی یه‌کگرتووی کورد) ک هه‌مجا جهواز کار وه‌ێ نه‌دریا و قسه‌یێگ ک ئی دۆمادۆما کردگه ک داخوازێ ئه‌ڕا ناین حزبێک نوویو موجه‌وزدار و کوردی ده ئێران، ک ههرچهن خوه‌ێ خوه‌ش‌بینه ک جهواز وه‌ێ بدرێ، باوجی ئه‌ریش جهواز وه‌ێ نه‌دریا، هه لاوهکهمێ قسه‌یێگ بییه ئه‌ڕا بانان و گلییه‌یلێ ک ده مێژوو دمینێگه‌ێ، ئه‌ڵبه‌ت تیر و تانه و مه‌ین و منای دووسه‌یل و یاره‌یل و که‌س و ناکه‌س فره‌یێگ ک هێمانیش ک هێمانه خوه‌یان ده نام گێژاو بێ‌ده‌رئه‌نجام جاش و باش، فریز کردنه.
وه‌ێ هه‌مگه قسه و خوسه، یه‌کێ جوور کاک ره‌حیم، پڕ زگ قسه‌سه، ئه‌وه‌یش ده ساڵهاتی جبهه‌ی موته‌حه‌د کورد ک ئێسه خوه‌ێ ریشگ وه‌رانگه ده خاک وڵات و په‌ل و وه‌چ وه‌شانگه ده نێشتمان، به‌شکه‌م ده ساگه‌ی کار مه‌ده‌نی رێ و لا‌ڕێ ههرچهن کل‌ڕێ و کلمنجڕ ئهو بکه‌ێ ده وه‌ر پای گشت.
ده ئی به‌شه دانیشتیمنه‌سه پای ده‌منێشت کاک ره‌حیم فهرههمهند، به‌رپرس جبهه‌ی موته‌حد کورد.
• کاک ره‌حیم، خوه‌ش هاتیته وه شه‌فه‌ق نیوز،
:منیش فره خوه‌شاڵم ک هاتمه‌سه ئی ماڵگه ک ماڵ و مینگه‌ی کورد فه‌یلییه، به‌شێ له جه‌ورکیش‌ترین هووزه‌یل دنیا، ک تاڵان و تاڕانن و ته‌عریب و ئه‌نفاڵ و هه‌ر چێ خه‌زاو و عه‌زاو ناهساوه وه چاو خوه‌یان دینه و ئێسه‌یش نه کورد هه‌رێم و نه عراق و نه عه‌راو شیعه و نه‌یش ئێران وه‌وجووره ک هه‌قێیانه، نه‌دخڕنه‌یان وه خوه‌یان، ئاخین و داخینمه ئه‌ڔا بیس و دو هزار شه‌هید بێ‌سه‌ر و شوون ئی قه‌وم گه‌ورا و هه‌میشه بێکه‌س کورده.
- سپاس له هام‌خه‌میتان، گشتێ دزانن ک دوکتور ره‌حیم فهرههمهند، نامێگه ناسریاگ ده جمێشت کوردی.
دوکتور، هه له سه‌را، هه‌ر وه‌و چوونه ک عه‌ڵایق خوه‌ێ وه جم‌و‌جووله‌یل لا وه خه‌ڵک ده نام ئێران هیشتگه‌سه‌و ده لای تره‌وه جگه‌جگه ره‌نگ و بوو کوردایه‌تی و ئێجتماعی فره‌ترێ داگه وه جمیانه‌یله‌ی خوه‌ێ.
ئێسه‌یش ئه‌وی، یه سێ چوار ده‌هه‌سه ک خوه‌ی ده‌ربڕییه له بیر و بیڕگه‌یل ئیدئولوژیک و فێشتر وه‌ر کردگه وه کاره‌یل ئێجتماعی و سیاسی وه‌رد یه‌كتری، ئه‌وه‌یش ئه‌ڕا کورد و فره‌تر له گشتێ بنیات‌ناین و نه‌هاد‌سازی، چ وه بنه‌ڕا ناین و چ وه به‌شداری ده ئه‌وانه‌ی ک هه‌ن و بینه.
تازه‌ترین کارێ
راسه؟
:وه‌ر ژه هه‌ر باسێ، بایه‌سه ویرێ بکه‌یمن له موهه‌ندس ئه‌ده‌ب نه‌مر، له بنه‌ڕانه‌ره‌یل ئی به‌ره، به‌ڵێ، هه‌ر چه‌ن م خوه‌م عاده‌ت نییه ک وه‌زم خوه‌م بده‌م و تاریف له خوه‌م بژنه‌وم، خاسه بویشم ک پانزه ساڵ وه‌ر ژه یه، ئیمه ئه‌ڕا یه ک ئنرژیمان په‌رکه‌نه نه‌که‌یمنه مل چشته‌یل گه‌پ گه‌پ ک تاکمه‌گله‌ی له‌ێیانیش، ده وه‌ره‌قه‌ت ئیمه نییه ک گل و پلێیان بکه‌یمن و چوون‌چشتێ سان گاورایێگه ده وه‌ر پای گشت، پانزه ساڵ پێش باس دامه‌زرانن جبهه‌ی موته‌حد کورد (به‌ره‌ی یه‌کگرتووی کورد) کردیمن و بویشیمن وه ده‌وڵه‌ت ئێران ک جوور هه‌ر وڵاتوه‌ند ئێرانی، ئیمه‌یش دخوازیمن جوور یه‌ک نه‌هاد مه‌ده‌نی ناسنامه‌دار، به‌شداری بکه‌یمن ده پروسه‌ی هه‌ق‌خوازی گه‌ل و هووزه‌یل ئێرانی و ئستحقاق یه‌یش دیریمن، هه‌م وه هووی قانوون ئه‌ساسی و هه‌م ماف مروڤ، یە‌یش نە قسە‌ی ئەڵاجەویێگە نە‌یش کارێگە هه‌ڵه، یە هەق ئنسانی هەر ئایمێگە و هەق ئنسانی هەر ئێرانی.
ئێسەیش قسە‌ی تازە‌ی نەوتمە، ئی بانگە‌وازییە هە لە شوون ئەو کار پانزە ساڵ پێشمانەسە باوجی وە شێوازێکی نووی ک دەسهەڵاتدارەیل و کار وە دەسە‌یل ئێرانیش لە ئی خوازیارییە ک داخواز بەشێ لە چالاکەیل کوردە ک هەق قانوونی خوەێیان دە چوارچووەی دو جناج ئسڵاح‌تەڵەب و ئوسووڵگەرا وە‌دی نە‌کردنە و ئەو تەمەرکوزگە‌راییە ک دە دەوڵەمەنی و دەوڵەتمەندی هەسە دە حزبایەتی کەڵێن ئێرانی دبیننەی، جوور چشتێ دخوازیمن مودیرییەت مەحەلی و یە‌ک جوور ناوچەگەرایی دە کارکرد دەوڵەتەو، لە حزبایەتی دە‌س وەێ بکەیمن چوون وەیجوورە ک دیارە هەتا دۆمای ئنقڵابیش، هێمان ئێران گیروودەی بڕێ لە روانگایل تەمەرکوزگەرایانەی (دەوڵەت واحد - مللەت واحدە) و نەتوانستگە لەی پەچیە و هسارە ئەڵفڕێ و یەکلای خوەێ بکەێ.
-ئەڕا دە چوارچووەی جبهە‌ی موتەحد، شوونگری کارتان نەکەن
:ئەوە بنیاتێگە و کار خوەێ دکەێ، مەبەست م لە‌ێ کارە تەمام کردن ئەو ئارزوو پانزە ساڵ پێشمانە بی ک بڕێ لە دڵسووزەیل کوردستانات هاتن دە تێهران دە دەور یەکتری جەمەو بیمن و وتیمن حزبێک وە نام (حزب ئاشتی) و یا (ئازادی) بنەڕا بنیمن، لە سەرەتای ساڵ 1380 هه‌تاوی یانێ نزیکه‌ی بیس ساڵ وەر ژە یە، ئی پێشنێیارە دایمن وزارەت کشوەر ک هیچ کامەیان پەسەنیە نەگرتن و دانەمان دە نام هیچ، ئەڕا چە؟ خوەمانیش نەفامستیمن.
-ئمجا چە؟
: ئمجا چوار ساڵ ئەو دۆمای ئەوە زیندە‌یاد موهەندس ئەدەب دە مەجڵس شەشم ئێران بی وە نوێنەر سنە و کوردستان و وەختێ ک ئەڕا سەرداین چگ وە کوردستان، بڕێ پێشنێیار دان وەێ ک ئەڕا کە‌م کردن شکاف نامەین دەوڵەت و مەردم، فرەتر خەڵک کورد، حزبێ کوردی بنێ ئەویش ک پیاگ کوردەوارێ بی ئی ئیدە دە بان هەوا ئەڵقەپان و شوونێ گرت و بی وە یە ک بڕێ لە کورد تێهران دە دەور خوەێ گردەو کرد دۆمای جەڵەسەیل فرەیێگ شەورای تێهران ئەڕا ئی کارە نریا و ئەسنامە و چارتێک دەرهاوردیمنە دەر.
- یە بی وە جبهە؟
:ئا، چوون وتن ک حزب، موجەوز دخوازێ و هادەێ دوارە بکەفیمنە نام گیچەڵ قاقەزوازی و هیچمان وە هیچ نەبێ، وتیمن چە بکەیمن و چە نەکەیمن؟ ک ئاخرێ وتن دامەزرانن جبهە، هیچ چشتێ نەدخوازێ، ئەڕا یە نامێ نایمن (جبهە‌ی موتەحد کورد)
- داهاتووی ئی کارتانه ده بانان وه چه دبینن؟
: وه‌یجووره ک م دیمه ده ئی ساڵه‌یله ئنرژی فره‌یێگ له ئیمه ته‌ڵه‌فیاگه وه ول، ئه‌ڕا یه بویشیمن ئیمه‌یش هه‌ق داشتن موجه‌وز ئه‌ڔا حزبێ دیریمن، داشتن حزبێ ناسنامه‌دار، گشتێ له‌مان ئه‌وڕه‌سنێ ک مه‌به‌سته‌یل ئیمه، ئارمانجه‌یل ئیمه روون و رووشن ببینن و دی وه رووی زه‌ین و زه‌ینییه‌تی خوه‌ێیان ده مل ئیمه قزاوه‌ت نه‌که‌ن، هه یه دبێگه چین خه‌یرێ ک ئیمه‌یش وه هێمنی و ئاسایێشت شوون خزمه‌ته‌یله‌مان وه گه‌ل کورد بگریمن، یه‌یش ئه‌ڔا ئه‌وان خاسه چوون هه‌رچێگه ببێ ئاخرێ کورد، لاوهکهمێ ده له سه‌د شاروه‌ند تێهرانی و بان بیس له سه‌د وڵاتوه‌نده‌یل ئێرانییه و یه‌مه ک ئیمه دخوازیمن جه‌ور ده‌وڵه‌ت و بار ئه‌وان و پووک په‌تی، وه کووڵ خوه‌مان بکیشیمن، بایه‌سه ئه‌وانیش بن باڵمان بگرن تا وه قه‌وڵ فارسه‌یله وتنی:
دست در دست هم دهیم به مهر
میهن خود را کنیم آباد
بیلا به‌شێ له‌ی مه‌ینه‌ته‌یله بنرێ وه پووق مل ئیمه، یه‌یش گه‌ن؟
- ئه‌ڕا ئێقه پامل دبن؟
: چوون باوڕ دیریمن وه کار مه‌ده‌نی و دخوازیمن وه به‌ش خوه‌مان، به‌شێ و ده‌سێگ داشتووبیمن ده پروسه‌ی مه‌ده‌نی کردن ئێران و تێهران و ئی به‌شه له جه‌معییه‌‌ت تێهرانه و ئێرانه بجمنیمن ده ئی رێگه.
-قسه‌یل ئاخرسه‌رتان؟
: نه‌دزانم وه چ زوانێ بابه‌د بقیڕنیمن ک برا، ک خوه‌شکه، هووز ده‌سهه‌ڵاتداره‌یل ئیمه هه‌ڕه‌شه و مه‌ترسی ئه‌ڕا برا و خوه‌شکه‌یل خوه‌مان نییمن، هه وه زوان ساده‌ی کوردیاتی وتم ک ببێگه سه‌نه‌دێ بمینێ ئه‌ڕا بانان.
ئیمه یه ئه‌ڵهاتگ له بوروکراسی کاس و وڕ ئداری دزانیمنه‌ی، نه له زات ئێرانی ک دزانیمن ریشگ ده شێعر حافز و سه‌عدی و مه‌وله‌وی دیرێ ک ده‌رس ئنسانیه‌ت دانه و دده‌ن وه گشت ئایمه‌یل چ ئێرانی و چ بغه‌یران، هه‌ر چه‌ن ک به‌س و په‌یوه‌ن ئه‌وان هه وه زوانه و ئه‌وه‌یش زوان فارسی.
دخوازم له‌ێیان ک وه قسه‌ی ئێمام عه‌لی، ئایم سه‌رده‌م خوه‌ێیان ببن، باوڕ بکه‌ن ک ئیمه وه‌رد زه‌مانه گوڕیایمن ئه‌وانیش فره‌تر له یه، دیدگا و نووڕنستن خوه‌ێیان بگوڕنن و وه چه‌م فه‌رهه‌نگی و ئێجتماعی و سیاسی بنووڕن وه ئیمه و کاره‌یله‌مان و رخنه گرتنه‌یله‌مان نه وه چاو پڕهه‌زینه‌ی ئه‌منیه‌تی.
یه ک ئیمه وه ده‌م خوه‌مان دویشیمن و وه پای خوه‌مان هاتیمنه ک جهواز بگریمن یه خۆ خاسه ئه‌ڔا گشت، ئیمه وه‌ی زووه‌یله داخواز جهواز کردنه‌مان دده‌یمن وه کومیسیوون ماده‌ی
(10) ده ئه‌حزاب ده وزاره‌ت کشوه‌ر تا رێ تازه‌ی واز بکه‌یمن و ئاسووه‌یل نوویێ بچه‌کنیمن هه‌م ده وه‌ر ئهو وه‌ر خوه‌مان و هه‌م ده‌وڵه‌ت، هیواداریمن ئی کونای هێمی و رزگارییه، که‌سێ وه ول، نه‌گرێگه‌ی وه قوڕ و خه‌ڔگ و ئی کووره‌رێیه‌یش کووره‌و نه‌که‌ێ.
ده حزبه، ئیمه چه‌ن نوێنه‌ر ئه‌دوار پارلمان ئێران دیریمن و چه‌ن مودیر و چالاکوان ک گشتێ وه کار مه‌ده‌نی باوڕ دیرن.
له‌ێیان دخوازیمن ئی چشته‌یله له زه‌ین خوه‌ێیان بسڕنه‌و:
-هه‌ر که‌س وتگه کورد ته‌جزیه‌خوازه، نه کورد دناسێ و نه ئێسا و ئه‌وسا له یه‌که‌و دکه‌ێ و هێمان گیر کردگه ده ده‌وره‌ی رژیم په‌هڵه‌وی، ئه‌وانه خوه‌ێیان مێژوو ئێران نه‌دناسن، چوون ئه‌ر هیردوه ببیمن له تاریخ ئێران بایه‌د بویشیمن ک هیچ وه‌ختێ کورد ته‌جزیه ئێران نه‌کردگه خۆ هیچ، ئیمه‌ی کورد تواێ زوانمان زڕ ببێ ک یه حکوومه‌ته‌یل بینه ک ئێران ته‌جزیه کردنه ک کوردستان ئێرانی دانانه و نه‌توانستنه ئی خه‌ڵکه ک هێمان ده عه‌فرین سووریه‌یش نام مه‌یدانه‌ی دنێ نه‌ورووز و موجه‌سمه‌ی کاوه‌ی ئاسنگه‌ر و حه‌زره‌ت زه‌رتوشت دنێ، ده مه‌کته‌بخانه‌یله‌ی حه‌ڵه‌ب سووریه حافز و سه‌عدی و جامی دخوه‌نێ و ده خانقایله‌ی سوڵه‌یمانییه جامی و مه‌ولانا و ...و ده جزیره و بوتان تورکیه‌یش مه‌لای جزیری دیاێ شێعر حافز ته‌زمین دکه‌ێ و جگه‌رخوێن خوه‌ێ وه کوڕ روسته‌م و گوده‌رز دناسنێ و شوان‌په‌روه‌ر و شاریبانیش هاوار یه دکه‌ێ، ده مه‌هاباد هێمن شاعر وه ده‌نگه به‌رزه‌ی مه‌وله‌وی دقیڕنێ ک شیوه‌نه‌گه‌ی شیوه‌ن ئینسانییه، فره سته‌مه ک هه‌ر چێ بیاێگه ته‌ک بده‌ێگه نواتر هه ده‌ڵه‌کێ بده‌نه دۆماتر.
٢- ئیمه دخوازیمن ئی هه‌ڵه و زه‌عف خوه‌مانه لابوه‌ێمن و فره‌تر و وه‌و جووره ک هه‌سیمن خوه‌مان وه هام‌وه‌ته‌نه‌یل ئێرانیمان بناسنیمن
٣- ئهو هه‌ڵه‌په‌ڵه ره‌فتار کردنه‌یله ک هن زات ره‌فتار ئنقڵابیین، ئێسه ده ده‌هه‌ی چوارم ئنقڵاب نه‌بایه‌د بگریمنه‌ێیانه وه‌ر چاو و رێکار ئمڕووژینێ نیین، له‌ێ‌لاویش نه‌وه‌پوخته ره‌فتار کردن ئیمه‌ی کوردیش خاس نه‌بییه و ئێسه نه‌ماگه‌سه‌ێ.
-له‌ی هساوه ئێسه هیوادارن ک جهواز حزبێ قانوونی بسینن
:فره هیوادارم، چوون ئیمه نووڕستنمان ها وه‌ر ئهو نام ئێران نه ده‌ره‌وه‌ی وڵات، ئیمه دخوازیمن ک کێشه‌یل و قه‌یڕانه‌یل کورد ده نام ئێران وه ده‌س ئیمه‌ز ئێرانی چاره‌سه‌ر بکرێ، حه‌تا ئه‌وانه ک ئه‌وسا کل چه‌مێ وه ده‌ر داشتن له ته‌جروبه‌ی تیه‌ڵ و ژیه‌ر کورد ده سووریه و باسه‌یلێ ک ترامپ و پووتین و ئه‌ردوغان هاوردن وه پێش، ده‌رس ئه‌وگرتنه و ئه‌گه‌ر ئی که‌له وه روومان نه‌وه‌سرێ و خواز خوه‌مان له رێگای حزبێگ جه‌وازدار ته‌ڵاو بکه‌یمن، ئیمه‌یش دبیمنه مه‌تڵاوداره‌یل خاس و راسێ ک نزاره‌ت کومیسیوون ماده‌ی ده ئه‌حزاب قه‌بووڵ کردیمنه، یه‌یش گه‌ن؟
-ئیمه‌یش ده‌س‌ده‌ماخر ئه‌ڕاتان ئارزوو جهواز حزبێک سیاسی ده ئێران دکه‌یمن، ئوو هیواداریمن ک وه‌ی زووه‌یله بتوانیمن ده ده‌فته‌ر حزبێگێ کوردی ده تێهران، وه‌ردتان وت‌وێژێ دریژ داشتووبیمن.
:به‌رده‌وام بمینن، منیش هیوادارم وه‌ر ژه مردنم ببینم ک گشت ئێران و ئێرانییه‌یل فره‌تر له یه وه هام‌دڵی و هام‌زوانی وه‌رد یه‌کتری ره‌سینه و ژیانێ پڕتر له ئاسایێشت وه‌ل یه کا دیرن.
هه وه‌یجووه‌ریش ئه‌ڔا کورد فه‌یلی عراق ئارزوو سه‌ربه‌رزی دیرم و له به‌شداری کورد فه‌یلی ده ئیلام و تێهران، جوور هام‌پێشت و هامیار و ئه‌ندامه‌یل به‌ره‌ی یه‌کگرتوو سپاس فره‌یێگ دیرم.