چوينكه شيوه‌ی داگيركردن بويه په‌تايگ و گيان كورد وه‌گشتی داگيركردگه‌و گشت چشتيگ ئی ملله‌ته هه‌ر له وڵات بگر تاهويره‌وكردن و ئه‌ده‌ب وتاريخ و چشته‌يل تر، ك گشت ئه‌يانه سيمای داگيركردن وه‌پيه‌وه دياره‌و له‌ی لايه‌نيشه‌وه بايه‌سه رووشناييگ بخه‌يمنه بان ئی كاره .
وه‌حوكم ئه‌وه‌ك سه‌ده‌يگه كورد نه‌ك هه‌ر وڵاته‌گه‌ی داگير كرياگه‌وبه‌شكرياگه ، به‌ڵكوو خود خوه‌يشی ئه‌قڵ سياسی وهويره‌وكردنيشی داگير كرياگه له‌وه‌ر ئه‌وه‌ك ئه‌و راسی حاشاهه‌ڵنه‌گره بشاريه‌يگه‌وه‌و تاك و كوومه‌ڵگای كورده‌واری چه‌واشه بكريه‌يگ وپرووسه‌ی داگيركردن هه‌ر دريژه بياشتووگ .
كورد وه‌رجه هاتن ئسلام له‌وپه‌ڕی حاڵه‌ت چه‌وسيان بويه‌و چه‌وه‌ڕی هيزيگ رزگاركه‌روه‌ك ئسلامی كردياگ ئه‌را ئه‌وه‌ك سه‌روه‌ری تاريخی له‌قاڵب عه‌قيده‌يی و ژياری يا حزاری تازه ئه‌رای بايگه‌وه ، يه‌يش وه‌مه‌عنای وه‌ئسلامبوين كورد له‌گشت مه‌يدانه‌يل سياسی و كوومه‌ڵايه‌تی وئابووری و فه‌رهه‌نگی نه‌ف وه‌رگرت و بويه به‌شيگ له‌و نه‌ته‌وه ك هويچ جووره چه‌وسيانيگ نه‌ته‌وه‌يی و ره‌گه‌زی چينايه‌تی له‌تی نيه .
وه‌ل ئه‌وه‌يشا ئه‌و عه‌لمانيه‌يله ك جه‌خت له‌هه‌ڵويست خراو ئه‌و چه‌ن سه‌رووك هيزه‌يله كردن له‌ناو له‌شكر فارس و رووم جه‌نگ له‌شكرئسلام كرديان و تواسن وه‌قسه‌ی ئاغايه‌يليان راسی وهه‌قيقه‌ت داگيركردن كوردستان بشارنه‌وه . ئمجا له‌وه‌ر ئه‌وه‌ك پاكتر بچيمنه ناو باوه‌ته‌گه‌وه ، ئه‌ويش ئه‌وه‌سه ك ده‌سڵات ئسلام و وڵات مه‌سڵمانه‌يل بايه‌سه له‌يه‌ك جياوه بكه‌يم .
بيگومان تا ده‌سڵات ئسلام يه‌ك پارچه بوين ، گشت نه‌ته‌وه‌يل جوير يه‌ك ته‌ماشا كريان ، كورديش وه‌ك به‌شيگ له‌نه‌ته‌وه‌ی ئسلام له‌خاك خوه‌ی خاوه‌ن ده‌سڵات خوه‌ی بوی ، وه‌جووريگ وه‌رجه سه‌ده‌ی ١٩ دو شاروچكه‌و ١٠ ئاوايی عه‌ره‌بی له‌ناو خاك كوردستان بويه . ئه‌و يه‌ك پارچه‌ی نه‌ته‌وه‌ی موسڵمانه هه‌ر ئه‌وه‌نه دريژه داشت تا حوكم وه قورئان و فه‌رمايشه‌يل كريا ، وه‌لی وه‌ختيگ له كووتايی سه‌ده‌ی ١٨ ده‌سڵات عوسمانی چه‌ن گويڕانكارييگ له ئمپراتۆريه‌ته‌گه‌ی ئه‌نجامداو له‌وانه‌يش هاوردنه‌وه‌ی قه‌يريگ ده‌ستوور ده‌سكرد و ئاڵشتكردن سوپاو چه‌سپانن ده‌سڵات مه‌ركه‌زی و نه‌هيشتن ده‌سڵات لامه‌ركه‌زی ئه‌يه له‌لايگ و له‌لايگ تره‌وه ئۆرپا ك چه‌ن سه‌ده‌يگ وه‌هيز سه‌ربازی هويچ وه‌ل ده‌سڵات ئسلاميا وه‌پی نه‌كرياوله‌ڕيگه‌ی زنگه‌وكردن ره‌گه‌زپه‌رسی تويه‌نست گورز كوشنده‌يگ به‌يگ له ئسلام ، ئمجا وه ئاشكرا ئويشيم ئه‌گه‌رسوڵتانه‌يل عوسمانی حوكم ئسلام فه‌رامووش نه‌كردان ، ئه‌وه ئۆرپا وه‌هويچ جووريگ نه‌تويه‌نست ده‌س له قه‌ڵای ئسلام بياتاگ . ئه‌و نه‌ته‌وه‌يله ك تا دويه‌كه له‌ژير په‌رچه‌م ئسلام بوين بيگومان بوينه چه‌ن به‌شيگ وله‌ژير فه‌ن وفيت ئمپريالزم چه‌قوو له‌يه‌كتر تيژ كرديان ، ئمجا ئه‌و وه‌خته ك حاكميه‌ت ئسلام نه‌مه‌ند مه‌سه‌له‌ی داگيركردن كوردستان ده‌س وه‌پيكرد ، دی ئه‌وه بوی كيشه‌ی كورد له‌جه‌نگ چاڵديرانه‌وه ده‌سكرده‌پی وهه‌مان وه‌خت وه‌چه‌ن قوناغيگا گوزه‌ر كرد .
كورد به‌شداری جه‌نگ يه‌كم جه‌هانی كرد و زه‌ره‌د ماڵی وگيانی فره‌يگ له‌لی كه‌فت و له‌و وه‌ختيشه ده‌وڵه‌ت عوسمانی ته‌واو كزه‌و بوی ، ئمجا له ئه‌نجام جه‌نگه‌گه كورد به‌شداری كردگه‌و(ئه‌مين زه‌كی به‌گ) له‌كتاوه‌گه‌ی خوه‌ی باس كه‌يگ و ئويشيگ : نزيكه‌ی (٥٠٠) هه‌زار كه‌س ئاده‌ميزاد كورد فه‌وتيان وقه‌يريگ له‌ليان له ورسگی و قه‌يريگيانيش له سه‌رديا ره‌قه‌و بوين ، له‌و سه‌رده‌ميشه جڵه‌و سياسی كورد له باشوور كوردستان له‌ده‌س شێخ مه‌حموود بوی و له باكوور كوردستانيش له‌ده‌س شێخ عه‌بدولقادر شه‌مزينی و له رووژهه‌ڵاتيش له‌ده‌س سمايل خان شكاك بوی ، ئه‌و سه‌رووكه‌يله ك ده‌مڕاس كورد بوين هاوكاری سياسييگ له‌ناونی خوه‌يان نه‌ياشتن . ئه‌وه بوی له‌شوون ئه‌وه‌ك جه‌نگ جه‌هانی يه‌كم ته‌واو بوی و ده‌وڵه‌ت عوسمانی نه‌مه‌ند كوردستانيش دابه‌شكريا له‌بان په‌نج ده‌وڵه‌ت .