له ساڵه‌یل هه‌فتای سه‌ده‌ی گوزه‌یشته وه‌خاسی ئاشكرا بیو ك ئاوه‌یل شرین ناو خاك عراق وه‌ره‌و كه‌می چن وساڵ وه ساڵ ئه‌و ئاوه‌یله وه‌ره‌و نه‌مان چن ؛ هه‌رله‌و وه‌خته حكومه‌ت توركیه جاڕكیشا ك هاته‌ما چه‌ن سه‌ده‌یگ له ناو خاك خوه‌ی دروس بكه‌یگ ئه‌را ئه‌وه‌گ تا ئه‌وره‌گ بتیوه‌نی ئاوه‌یل دجله و فورات له ناو خاكه‌گه‌ی گله‌و بیه‌یگ و بیاوانه‌یل هشك باشور ڕووژهه‌ڵات توركیه وه‌پی سیراو بكه‌یگ و ئه‌را ئه‌نجامداین ئی پرۆژه وه‌ل چه‌ندین شه‌ریكه‌ی بیگانه ریككه‌فتن ئمزا كرد . هه‌رله‌و وه‌خته‌وه فه‌ره له پسپۆره‌یل زانستیان ك ئه‌و پرۆژه‌ی توركیه ته‌ئسیر نه‌یگه بان كشتوكاڵ و ژینگه و دیمۆگرافی له‌عراق تا ئه‌وره‌گه ته‌نانه‌ت به‌عزی له‌شه‌ریكه‌یل جه‌هانی ئاماده نه‌یون ئه‌و وه‌ربه‌سه‌یله دروس بكه‌ن له‌وه‌ر ئه‌وه‌گ وه‌تاوانیگ گه‌ورا دژ ملله‌ت عراق له‌قه‌ڵه‌میان دیان . به‌عزی له سیاسه‌تمه‌داره‌یل تۆنڕه‌و توركیش وه‌خت خوه‌ی وئیسه‌یش ئیوشن له ئاینده‌ی نزیك توركیه له وه‌راوه‌ر هه‌ر به‌رمیلیگ ئاو به‌رمیلیگ نه‌فت له‌عراق سینی . وه‌ل گشت ئه‌و هاتو هاواره ك ئه‌و سه‌رده‌مه له ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌گان به‌رزه‌وبیو ؛ وه‌لی كاروه‌ده‌سه‌یل عراقی ئه‌و سه‌رده‌میشه جورئیسه پاپه‌ی نه‌یون وهه‌رسه‌رقاڵ ململانی له‌بان پۆست و به‌رژه‌وه‌ندی خوه‌یان بیون و كێشه سه‌ره‌كیه‌گه‌ی ملله‌ت ونیشتمان ك خوه‌ی ته‌ئمین ئاو بیو له‌ناو ئه‌و ململانی وكیشمه‌كیشه گۆم بیو و ئمجا جه‌نگ وه‌ل ئیران وئیكه‌ش داگیركردن كوه‌یت هاته بانی وخیون فه‌ره‌یگ رژیا و دجله و فوراتیش جورخیون روڵه‌یل عراق ئاوفه‌ره‌یگ له لیان چی و تاره‌سیمنه ئمڕو ك نیشتگه هه‌ردوو روباره‌گه هشكه‌و بوون . له‌شیون رمیان رژیم دكتاتوری به‌عسیش گشت هێزه‌یل و باڵه‌یل سیاسی تازه كه‌فتنه ناو ململانی و كیشمه‌كیش له‌بان ده‌سه‌ڵات ؛ یه‌یش له وه‌ختیگ ك وڵات وه‌ره‌و ویرانی زیاترچوگ و چوڕه ئاویگ له ناو ره‌گه‌یل دجله وفورات مه‌نگه ك ئه‌ویش له ئاینده‌ی نه‌فه‌ره دیورهشكه‌و بووگ . ئیران هاوسای خاسمانیش له‌ی ئاهه‌نگ وئه‌ڵپه‌رگه دیور نه‌یوه‌و به‌شداری چالاكیگ له ئاهه‌نگه كردگه ئه‌ویش وه‌دروس كردن وه‌ربه‌س له ری چه‌م ئه‌ڵوه‌ن ك پارێزگای دیاله سیراو كه‌یگ و له‌خواریشه‌و نوای چه‌م كارون گردگه تا بازنه‌گه له‌بان تاخوار یه‌كه‌و بگری و سه‌رزه‌مین دوچه‌مان بووگه بیاوانیگ هشك و لماوی . گرفت عراق ته‌نیا گرفت ده‌سه‌ڵاتداره‌یل نیه ك ته‌نیا سه‌رقاڵ وه‌ده‌س هاوردن به‌ش خوه‌یان له ده‌سكه‌فته‌گانن به‌ڵكم گرفت هاله نه‌مه‌نن كشتوكاڵ و ویران بیون ژینگه و كه‌می ئاوخواردن و زیای بیون بیاوانه‌یل وهشكه‌وبیون زه‌لكاوه‌يل و ئه‌گه‌ر وه‌خاسی بنوڕیمه وه‌زع وڵات دیونیم نیشانه‌یل كاره‌ساتیگ گه‌ورا ده‌ركه‌فتنه وته‌نانه‌ت به‌عزی له كاروه‌ده‌سه‌یل مزگانی ده‌نه پیمان ك ئاوهه‌ردو چه‌مه‌گه تا ده ساڵترهشكه‌و نیه‌وگ وبڕیگتریان دڵیان وه‌پیمان سزیگ و ئیوشن نه تا بیس ساڵتریش ئاو له دجله وفورات مینی ؛ وه‌لی راسیه‌گه‌ی ئه‌وه‌سه ك هشكه‌وبیون دوچه‌مه‌گه هه‌رئیسه ئه‌نجام گردگه ؛ له‌وه‌ر ئه‌وه‌گ بیاوانه‌یل نیشتنه وه زگه‌خشی زه‌یوه‌یل كشتوكال وبوسانه‌یل گرنه‌وه‌ر و داپوشن ك وه‌خت خوه‌ی ئی سه‌رزه‌مینه لانگ ژیاره‌یل بیو وه‌خاترزه‌یو پر پیتی و فراوانی ئاوی . به‌ڵێ عراق خه‌ڵات دجله و فوراته هه‌ر وه‌و جوره‌گ ( هیرودوتس ) مێژووناس یونانی ئیوشیگ مسر خه‌ڵات روبار نیله ؛ وه‌لی ئمڕوو ئه‌و دوو چه‌مه ك ره‌گه‌یلیان هشكه‌و بیوه چشتیگ نه‌یرن بوه‌خشنه‌ی عراق و ئه‌وه‌سه داره‌خورمایه‌ل وه پاوه گیان كه‌نن وچه‌مه‌یل گه‌وراو بیوچگ وڵات و زه‌لكاوه‌يلیش نیشتنه هشكه‌و بوون وله‌یره‌و دیوا باڵنده‌یل كوچه‌ر دی ریوله زه‌لكاوه‌یل باشوور وڵات نیه‌كه‌ن له‌وه‌رئه‌وه‌گ ئه‌و زه‌لكاوه‌یله گیان كه‌نن وهه‌رئانیگ شایه‌د له تیه‌نگی گیان بوه‌خشن ؛ ئمجا بایه‌د كاروه‌ده‌سه‌یل وڵات و گشت هاووڵاتیه‌یل ده‌س له ململانی وكیشمه‌كیش ئه‌ڵگرن و وه‌ل یه‌كا هاوكاری بكه‌ن تا چاره‌سه‌ریگ ئه‌را نه‌مان ژیان له سه‌رزه‌مین دووچه‌مان بیوننه‌و .