وشه‌ى به‌ولى وه‌مه‌عناى پویل یا باجه‌یل تیه‌یگ ، بنه‌ڕه‌ت ئى هووزه‌ له‌كورده‌یل ئیران و عراقه‌، ك په‌خشه‌و بوینه‌ له‌ناوچه‌یل مه‌نه‌لى و خانه‌قى و هه‌ولێر و ده‌وروه‌ى.

ئى هووزه‌ له‌بان ئه‌شره‌ت ئه‌ركه‌وازى شماریه‌ن، وه‌لى دویره‌و كه‌فتنه‌ له‌ئه‌شره‌ت خوه‌یان له‌ وه‌ڕیه‌وبردن كاروبار تایبه‌تیان، هووز به‌ولى سێ به‌شن:

- به‌ولى هاشمخانى: ك شماره‌یان 500 ماڵ بوى و له‌ناوچه‌ى (كیله‌) نیشته‌جى بوین.

- به‌ولى زیره‌ك: ئه‌یانه‌یش شماره‌یان 100 ماڵ بوى و په‌یوه‌ندى وه‌ل والیا داشتنه‌.

- به‌ولى ته‌هماسپ خانى: ئى به‌شه‌ شماره‌یان 250 ماڵ بوى و له‌وه‌رزه‌یل تاوسان كووچ كردیان وه‌ره‌و ناوچه‌یل هنگام و چه‌وار و فه‌یرووزئاباد، له‌زمسانیش وه‌ره‌و ناوچه‌ى خوسره‌و شیرین. بیجگه‌ ئه‌وه‌یش نزیكه‌ى سه‌دوپه‌نجا خیزان له‌لیان له‌هه‌ولێر و ده‌وروه‌رى ژیان و له‌تاوسانان روى كردیانه‌ باشوور باڵه‌ك و له‌زمسانیش روى كردیانه‌ قه‌زاى كۆیه‌، ئمجا ئه‌یانه‌یش بوینه‌سه‌ دو تایفه‌وه‌:(مزه‌فه‌روه‌ند) و (كه‌ركوڵوه‌ند).

مزه‌فه‌روه‌ند ئى تیره‌یله‌ گریگه‌ خوه‌ى:

بیگه‌وه‌ند: له‌ئاوایى قوبله‌ى جگه‌ر به‌ولى.

كه‌مه‌رى: له‌ئاوایى میرمه‌كان.

ده‌وریش غنه‌: له‌ئاوایى داره‌توو.

كیه‌نگ  سیه‌: له‌ئاوایى سه‌رته‌ك بیجار.

(كه‌ركوڵوه‌ند)یش ئى تیره‌یله‌ گریگه‌ خوه‌ى:

- ریزه‌وه‌ند: له‌ئاوایى سه‌رجه‌ملوو.

- كوچه‌ك: له‌ئاوایى چه‌مه‌ن به‌ولى.

- مونیره‌وه‌ند: له‌ئاوایى ڕیزه‌وه‌ند.

بیگومان هووز به‌ولى فه‌یلى تیره‌یل تریش گرته‌سه‌ خوه‌ى، ك ئه‌وانیش له‌ناوچه‌یل مه‌نه‌لى و به‌غداو ده‌وروه‌رى نیشته‌جى بوینه‌، له‌وانه‌یش: خه‌فه‌ر به‌ولى و حاج میرزا، ك له‌ناوچه‌ى (قه‌ڵه‌م حاج) بوینه‌ له‌ناوچه‌ى مه‌نه‌لى. تیره‌ى (حاجى ره‌حیم و حاجى بازك و عه‌باس خان دارا) ك ئه‌یانه‌یش كه‌فتنه‌سه‌ ناونى سۆمار و ئه‌ركه‌واز . بیجگه‌ ئه‌وه‌یش تیره‌ى(بیكه‌وه‌ند و كه‌ره‌مى و میه‌خاس)ك ئه‌یانه‌یش نیشته‌جى قه‌زانیه‌ بوینه‌و تیره‌ى (عه‌لیجان خانى و حاجى شه‌مه‌)یش نیشته‌جى شار به‌غدا بوینه‌.

ئه‌یه‌سه‌ هووز به‌ولى ك عه‌ره‌ب وه‌پیان ئویشن باوى ، ك حكوومه‌ت به‌عس له‌ناوچه‌یل ڕه‌سه‌ن خوه‌یان ده‌ریانكرد ئه‌را شوونه‌یل تر.