شماره‌یگ له كه‌سه‌یل گه‌ورا ده‌ور كاریگه‌ر له‌دروسكردنى دیرن و گه‌وراترین به‌رژه‌وه‌ندى وه نه‌ته‌وه‌گه‌وه ئنسانیه‌ت ڕه‌ساننه‌و تا دونیا مه‌ندویگ ئه‌و جووره پیاوه‌یله له‌ناو وژدان زینگ نه‌ته‌وه‌گه‌یان و نیشتمانه‌گه‌یان هه‌ر مینن.
دیاره یه‌كیگ له‌و پیاوه‌یل فره گه‌وراى ناودار كورده(مه‌لا عه‌بدولكه‌ریم موده‌ڕس)ه، ك نویسه‌ر و زانایگ فره گه‌وراى سه‌ده‌ى بیسه، ك زیاتر له 60 كتاو قیمه‌تدار دینى و ئه‌ده‌بى و كوومه‌ڵایه‌تى په‌خشه‌و كردگه‌و گشتیانیش چنه خانه‌ى شیه‌وكردن زانست فره‌جوور خودایى و دونیایى، ك پیكهاتنه له شیه‌وكردن قورئان وه‌شیوه‌ى فراوانیگ و وه‌هه‌ردوگ زوان كوردى و عه‌ره‌بى، بیجگه ئه‌وه‌یش ساقه‌وكردن و شیه‌وكردن چه‌نه‌ها نموونه شعر گه‌وره‌ى كلاسیكى كوردى جویر (مه‌وله‌وى، نالى، مه‌حوى، فه‌قێ قادر هه‌مه‌وه‌ندى.....هتد).
مه‌لا عه‌بدولكه‌ریم موده‌ڕس له‌وه‌هار ساڵ 1901 له‌ئاوایى ته‌كیه‌ى سه‌ر وه‌شاروچكه‌ى خورماڵ هاته‌سه دونیاو ناو ته‌واویشى (عه‌بدولكه‌ریم محه‌مه‌د فه‌تاح)ه‌و سه‌ره‌تاى خوه‌ندنیشى وه‌قورئان و كتاوه‌یل دینى ده‌س وه‌پیكردگه‌و ساڵ 1913یش سه‌ره‌تایه‌یل (نه‌حو سه‌رف) خوه‌نگه، له‌سه‌ره‌تاى ده‌س وه‌پیكردن جه‌نگ یه‌كم جه‌هانى له مزگفت (مه‌ڵكه‌ندى) شار سلێمانى نیشته‌جى بویه‌و ده‌س كرده‌سه خوه‌ندن كتاو (شه‌رح جامى)و دویاخر چیه‌سه مزگفت (مه‌لا محه‌مه‌د ئه‌مین بالیكه‌ده‌رى)و له‌ساڵ 1924یش له‌شار سلێمانى مووڵه‌ت مه‌لایه‌تى وه‌رگرتگه. له‌ساڵ 1960 له مزگفت شێخ عه‌بدولقادر گه‌یلانى له‌به‌غدا وه‌ناونیشان موده‌ڕس دامه‌زریاگه‌و زیاتر له په‌نجا فه‌قێ له‌بان ده‌سى مووڵه‌ت زانستى وه‌رگرتنه. دى هه‌ر له‌و وه‌خته‌وه خه‌ریك ده‌رسداین بویه له زانسته‌یل شه‌رعى و ئه‌ده‌بى و عه‌ره‌بیه‌یل. مه‌لا عه‌بدولكه‌ریم چه‌نه‌ها كتاو و به‌رهه‌م جویر نویسانن ژیان و ڕویداگ و شعر چه‌نه‌ها شاعر وه‌ك (مه‌ولانا خالد) و (شێخ عوسمان) و (سه‌راجه‌دین) په‌خشه‌و كردگه. وه‌ل ئه‌وه‌یشا ده‌ور باڵایگ داشتگه له وه‌كوردیكردن فقه ئسلامى و شیه‌وكردن قورئان پیرووز.
دیاره مه‌لا عه‌بدولكه‌ریم موده‌ڕس، له‌وه‌ر ئه‌وه‌ك له‌بان ئاست عراقیش وه زاناى گه‌ورایگ ناسریاویگ و خاوه‌ن فه‌تواى دینى بویه، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش چه‌نه‌ها ساڵ پۆست سه‌رۆكایه‌تى (په‌یوه‌ندى زانایه‌یل عراق) گرتویگه ده‌س.
كه‌سایه‌تى گه‌وراى دینى و ئه‌دیب و زاناى ملله‌ت كورد مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریم موده‌ڕس له‌عومر 104 ساڵى له شه‌و 29 له‌بان 30 / 8 / 2005 له‌شار به‌غداى پایته‌خت عراق كووچ ئاخرین كرد و ماڵئاوایى له ملله‌ته‌گه‌ى كرد.