باپیرهوه نیشتهجى ئى ناوچه بوینه ، وهل ئهوهیشا ئى ناوچه فرهیگ لهو كوردهیله گریگه خوهى ك رژیم بهعس لهوهخت خوهى باریان كرد لهشارهیل جویر خانهقى و مهنهلى و زرواتیهو باقى ناوچهیل كوردستانى تر ، چوینكه بیجگه ئهوهیش زهویهیلیان بویه مهیدان جهنگ عراق و ئیران و ههر لهوهر ئهوهیش ناچار كریان زهوى و زار و موڵك و ژیان بهختهوهرى خوهیان بیلنهجى و روى بكهنه جههان بیكارى و نهدارى و ئایندهى نادیار.
ناوچهى كیفاح بهشیگه لهواقع عراقى وهگشت پكهاتهیل و چینهیل جووراو جووریهوه ك بهدبهختى و ماڵویرانى و كیشمهكیش رووژانه وهل ژیانا گردیانهو كرد ، ههر لهوهر ئهوهیش توایم بزانیم ئى ناوچه ژیان لهتى چوینه وهل ئى ههمگه مهینهتیه ك رووژانه تیهیگه تویشیان . بیگومان ئهگهر بایم و تهماشاى ماڵهیلیان بكهیم ، دوینیم گشت ماڵهیل فره كویهنن و لهلیانیش خهریكه لهوهر كویهنهیى ڕمیهیگ .
لهباوهت ژیان خهڵكك ناوچهگه ، تویهنیم بویشیم وهزع ناخوهشیگ دیرن و گشت وهختیگ ئاویان بڕیهیگ و كارهبایش حاڵى حاڵ باقى ناوچهیل تر و جار لهیوا ههس چهن ڕووژیگ بریهیگ و بویهسه نهخوهشییگ و هویچ دهواو دهرمانیگ نهیریگ و كهسیش نیه دڵ ئهرا ئى ناوچهى كوردنشینه باریگه خهم ، ئهیه بیجگه له نهوین خزمهتگوزاریهیل تر.
لهباوهت مهسهلهى كرایه یا ئیجاراتهوه ، كرایهى ماڵ فره بهرزهو لهئاست حاڵهت یا وهزع ئابوورى مهردم ناوچهگه نیه ، ههر لهوهر ئهوهیش دویند ههر ماڵیگ و چوار پهنج خیزان ها لهتى و زوورم ئهو ماڵهیلیشه بویچگ و تهنگن و مهتبهخ و حمامیش نهیرن و ههر خیزانیگ و تهباخ بویچگیگ دیرن ئهرا خوهراك . تویهنیم بویشیم قهیران ناوچهى كیفاح فره سهختهو تهنانهت نهفت و غازیش وه ناڕهحهتى رهسیگه دهسیان ، چوینكه كویچهیل ناوچهى كیفاح فره تهنگن و سهیارهو عهرهبانه نیهتویهنن لهو كویچهیل تهنگه وهئاسانى بانه ناو تاخیزانهیل وهئسارحهت خوهیان غاز و نهفت پڕ بكهن ، ههر لهوهر ئهوهیش دوینیم چهنهها سهعات مهردم ناوچهگه ناچارن و ڕز بهسن ئهرا وهرگرتن غاز و نهفت لهشوونهیلیگ دویر له ماڵهیل خوهیان و دى بایهسه وهبان شان یا وهپلداین بارنهوهى ئهرا ماڵ . لهلایهن خوهندگا یا مهدرهسهیشهوه ، گرفت فرهیگ دیرن ، چوینكه خوهندگاى دویهتهیل نیه لهناوچهگهو ههر لهوهر ئهوهیش ناچار بوون بچن ئهڕا ناوچهى فهزڵ و لهورا بخوهنن ، وهلى وهسهبهب كیشهو گرفت ناوچهى فهزڵیشهوه ك ههمیشه تون وتیژى و كیشمهكیش لهتى رویدهیگ خیزانهیل فرهیگ ناچار بوین دویهتهیلیان له مهدرهسه دهربكهن و له خوهندن واز بارن.
ناوچهى كیفاح ، قاوهخانهو چایخانهیل فرهیگ دیریگ و خهڵك ناوچهگه ههمیشه لهو قاوهخانهیله نیشن و وهخت خوهش لهتى بهنه سهر وه دهمهتهقهو لهلایگ تریشهوه لهوهر تهنگى ماڵهیلیان ناچارن فرهیگ لهلیان روى كهنه ئهو چایخانهیله تا وهخت دیریگ و ئهوسا چنهوه ئهرا ماڵ . بیجگه ئهوهیش ئیسه ئهو چایخانهیله بویهسه شوون جایهڵ جوانهیل بیكاریش ، چوینكه زوورم جایهڵهیل ناوچهگه لهدهس بیكارى هاوار كهن و ئى حاڵهتیشه لهیوا كردگه لهو چایخانهو قاوهخانهیله بنیشن و دهرد دڵ خوهیان باس بكهن . ئمجا ئیمه ههرچى باس مهویسى ناوچهى كیفاح بكهیم له بهغدا زیاتر خوسه خوهیم و كهفیمنه ناو خهم فرهیگهوه ، وهلى وهل ئهوهیشا داواكاریم ك حكوومهت تازهى عراق ڕهحمى بایگه ئى ناوچهى كوردنشینهو دهس یارمهتى و خزمهتگوزارى نهوڕیگ لهى ناوچه.